Το Κάπνισμα και η Φωνή: Οίδημα του Reinke

Το οίδημα του Reinke είναι μία μορφή πάχυνσης των φωνητικών χορδών και μοιράζεται τα ίδια ιστολογικά χαρακτηριστικά με τα οζίδια και τους πολύποδες φωνητικών χορδών. Πρόκειται για  συσσώρρευση υγρού (οίδημα) κάτω από τον επιφανειακό συνδετικό ιστό (lamina propria), την επιφάνεια του Reinke των φωνητικών χορδών, μία δομή πολύ σημαντική για την ορθή παραγωγή φωνής. Στην βιβλιογραφία πολλές φορές συγχέεται με την πολυποειδή εκφύλιση χορδης, ωστόσο παρατηρούνται κλινικές διαφορές όσον αφορά στην πυκνότητα του υγρού του οιδήματος: στο οίδημα του Reinke το υγρό είναι πιο υδαρές από ότι στην πολυποειδή εκφύλιση.

Το οίδημα μπορεί να προκληθεί λόγω του συνεχούς τραυματισμού της επιφάνειας αυτής ενώ αναφέρεται ότι μπορεί να είναι αντίδραση του ιστού στον ζεστό καπνό που εισπνέουν οι καπνιστές. Ενώ δεν έχει βρεθεί σαφής αιτιολογία, συναντάται κατά κύριο λόγο σε καπνιστές, πολλές φορές αμφοτερόπλευρα, και η κακή χρήση φωνής μαζί με/ ή γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι Koufman & Belafsky (2001) περιέγραψαν την εντόπιση αμφοτερόπλευρου οιδήματος Reinke σε πληθυσμό μη καπνιζόντων γυναικών με ιστορικό αμφοτερόπλευρης παράλυσης φωνητικών χορδών. Το οίδημα δεν αποτελεί προάγγελο καρκινώματος του λάρυγγα αλλά σοβαρής βλάβης των φωνητικών χορδών.

Η διάγνωση του οιδήματος γίνεται με ενδοσκόπιση λάρυγγα από Ωτο-ρινο-λαρυγγολόγο. Οι φωνητικές χορδές δονούνται ασύμμετρα, μη περιοδικά, με ταχύτητα πιο αργή του φυσιολογικού σε εύρος σημαντικά πιο περιορισμένο οριζοντίως. Η όψη τους αλλάζει: φαίνονται πιο γκρι, οι ελεύθερες άκρες πιο παχιές και η επιφάνεια δείχνει πιο πλαδαρή.
Η φωνή αλλάζει σημαντικά: βραχνή, ψιθυριστή, με χαμηλό τόνο και περιορισμένη ένταση. Οι αλλαγές στην φωνή είναι σαφώς πιο εμφανείς στις γυναίκες αφού η χροιά χαμηλώνει σε μεγάλο βαθμό (βραχνή, βαθιά φωνή), ενώ στους άντρες είναι ήδη χαμηλή. Σε περιπτώσεις που το οίδημα είναι πολύ μεγάλο, μπορεί να προκληθεί στένωση στο σημείο και κατ'επέκταση να επηρεαστεί και η αναπνοή: αρχικά συμβαίνει σε έντονες καταστάσεις (πχ. λαχάνιασμα), ενώ στην πορεία μπορεί να παρατηρηθεί ακόμη και σε ηρεμία και να οδηγήσει σε υπνική άπνοια.

Θεραπευτικά, το πρώτο που συστήνεται είναι η άμεση διακοπή του καπνίσματος. Μάλιστα το οίδημα σε πρώιμα στάδια μπορεί να βελτιωθεί μόνο από αυτό. Εάν κριθεί απαραίτητο γίνεται χειρουργική αντιμετώπιση μέσω μικροχειρουργικών τεχνικών. Η θεραπεία φωνής βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τροποποίηση της φωνητικής συμπεριφοράς: ο ασθενής καθοδηγείται να εφαρμόζει κανόνες υγιεινής φωνής για να περιοριστούν οι συμπεριφορές που τραυματίζουν τις φωνητικές χορδές. Στην συνέχεια χρησιμοποιούνται τεχνικές βελτίωσης της ποιότητας, ελέγχου της έντασης της φωνής και υποστήριξης της αναπνοής. Σημειώνεται ότι πολλές φορές η φωνή δεν επανέρχεται ακριβώς σε αρχικό, φυσιολογικό επίπεδο. Ωστόσο μπορεί να βελτιωθεί σε αξιοσημείωτο βαθμό.

Στροβοσκόπιση λάρυγγα ατόμου με οίδημα Reinke

πριν και μετά το χειρουργείο

1. Koufman J, Belafsky P. Unilateral Reinke's edema and localized Reinke's edema (pseudocyst) as a manifestation of vocal fold paresis. Laryngoscope 2001;111:576-580.
2. Zeitels SM, Hillman RE, Bunting GW, Vaughn T. Reinke's edema: phonatory mechanisms and management strategies. Ann Otol Rhinol Laryngol. 1997 Jul;106(7 Pt 1):533-43.
3. Boone D., McFarlane S., Von Berg Sh. (2005). The voice and voice therapy. USA: Pearson Education, Inc
4. Dworkin J., Meleca R., (1997). Vocal Pathologies-Diagnosis, Treatment and case studies. USA: Singular Publishing Group, Inc

Illustration by Malika Favre

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Ευθύνες του γονέα και ευθύνες του παιδιού στο φαγητό

Τα περισσότερα παιδιά, κάποια περίοδο στην διάρκεια της ανάπτυξής τους εμφανίζουν αντιστάσεις και αντιδράσεις απέναντι στο φαγητό. Συνήθως πρόκειται για φυσιολογική αντίδραση στις νέες γεύσεις, υφές, θερμοκρασίες και στον τρόπο σίτισης (δλδ ταϊσματος) και είναι μία κατάσταση παροδική. Ως γονέας και υπεύθυνος για το φαγητό του παιδιού δεν θα πρέπει να χάνετε την υπομονή σας, πρέπει να εμπιστεύεστε τον εαυτό σας, να αγαπάτε το καλό, υγιεινό φαγητό και να μοιράζεστε την αγάπη και την εμπιστοσύνη αυτή με το παιδί σας.

Ως γονείς παρέχετε την δομή, την υποστήριξη και τις ευκαιρίες.
Εσείς επιλέγετε το φαγητό, το μαγειρεύετε, το σερβίρετε και υποβοηθάτε την σίτιση. Ο ρόλος σας είναι πολύπλευρος και σας δίνει ευκαιρίες να υποστηρίξετε ένα ευχάριστο, υγιεινό και πλήρες γεύμα. Συγκεντρώστε την οικογένεια στο τραπέζι, μοιράστε ευθύνες, φτιάξτε όμορφα πιάτα και περιορίστε το άγχος σας! Εάν το παιδί είναι αναπτυξιακά έτοιμο να φάει οποιαδήποτε τροφή μην του φτιάχνετε ξεχωριστό μενού από την υπόλοιπη οικογένεια. Επιλέξτε την στιγμή που θα έχετε χρόνο και παίξτε με το φαγητό μαζί με το παιδί. Διαλέξτε θρεπτικές τροφές που του/της αρέσουν, μαγειρέψτε με διαφορετικό τρόπο και σερβίρετε με διαφορετικό τρόπο αλλά μην το παρακάνετε: αν προτιμά τις φακές, δεν είναι ανάγκη να τις μαγειρεύετε τρεις φορές την εβδομάδα επειδή είστε σίγουροι ότι θα φάει.

Τα παιδιά ελέγχουν το πόσο και εάν θα φάνε από αυτό που τους παρέχετε.
Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να φάνε με το ζόρι εάν δεν πεινούν [επειδή "είναι η ώρα" ή "θα έπρεπε να πεινούν" ή "εδώ πείνασα εγώ" ή "δεν έχει φάει τίποτα"] ή να αδειάσουν όλο τους το πιάτο εάν έχουν χορτάσει ήδη με το μισό ή και λιγότερο καμία φορά. Μπορείτε να δώσετε στο παιδί επιλογές, ώστε να φάει από το πιάτο του αυτό που θέλει (για παράδειγμα κρεατάκι με ρύζι και αρακά) και όσο θέλει. Μην παραγεμίζετε το πιάτο του με την ελπίδα να φάει περισσότερο και μην επιβραβεύετε την ολοκλήρωση του γεύματος με ανθυγιεινά σνακ.

Όταν ταϊζετε το βρέφος σας θυμηθείτε να είστε ήρεμοι, οργανωμένοι (χαρτί, πανί, νερό σε απόσταση χειρός!) και να δίνετε την τροφή ομαλά δίνοντας την δέουσα προσοχή στις πληροφορίες που στέλνει το μικρό σας σχετικά με τον χρόνο, τον ρυθμό, τη θερμοκρασία την συχνότητα και την ποσότητα.

Στα βρέφη:

• Ο γονέας είναι υπεύθυνος για το ΤΙ
• Το παιδί είναι υπεύθυνο για το ΠΟΣΟ 

Στα νήπια μέχρι και την εφηβεία:

• Ο γονέας είναι υπεύθυνος για το  ΤΙ, ΠΟΤΕ, ΠΟΥ
• Το παιδί είναι υπεύθυνο για το  ΑΝ, ΠΟΣΟ 

Εάν παρ'όλα αυτά η κατάσταση παραμένει και το πρόβλημα διογκώνεται απευθυνθείτε στον παιδίατρό σας ο οποίος θα σας συμβουλέψει επακριβώς ή/ και θα σας παραπέμψει σε λογοθεραπευτή ή/και διαιτολόγο για περαιτέρω εξέταση.

Illustration "Baby Food" by Richard Wilkinson

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια

Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

Αιτίες γλωσσικών διαταραχών και προβλημάτων ομιλίας

Από τα πρώτα πράγματα που ζητούν να μάθουν οι γονείς την στιγμή που μπαίνουν στο Κέντρο Λογοθεραπείας είναι το "γιατί": "ΓΙΑΤΙ δεν μπορεί να προφέρει σωστά τους ήχους;", "ΓΙΑΤΙ τραυλίζει;", "ΓΙΑΤΙ δεν μιλάει ακόμα;". Οι παράγοντες που είναι γνωστό ότι ευθύνονται για τις διαταραχές λόγου ποικίλλουν και συνυπάρχουν σε κάποιες περιπτώσεις.

Νευρολογικά αίτια: Οι γλωσσικές δεξιότητες και οι δεξιότητες ομιλίας ελέγχονται από συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου μας: η έκφραση σκέψεων και αναγκών, η κατανόηση αυτών που μας λένε οι άλλοι, η ανάμνηση αυτών που ειπώθηκαν, η ανάγνωση και η γραφή ελέγχονται από περιοχές του εγκεφάλου. Στην επιστημονική βιβλιογραφία αναφέρεται ότι οι γλωσσικές διαταραχές που παρουσιάζουν τα παιδιά μπορεί να σχετίζονται με νευρολογικής φύσεως ευρήματα. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν εμφανείς ή ανεπαίσθητες διαφορές στον εγκέφαλο που θεωρούνται υπεύθυνες για τις γλωσσικές διαταραχές που παρουσιάζει το παιδί. Αυτό που παραμένει μυστήριο είναι ότι δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο σταθερό μοτίβο στα χαρακτηριστικά του εγκεφάλου των παιδιών με γλωσσικές διαταραχές και έτσι οι έρευνες συνεχίζονται.

Κινητικοί και Αισθητηριακοί παράγοντες: Οι αισθήσεις μας λειτουργούν σαν κανάλια πρόσληψης των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος. Η όραση, η ακοή, η αφή, η γεύση και η όσφρηση μας παρέχουν διαφορετικούς τρόπους αντίληψης του περιβάλλοντος. Επομένως εάν κάποια από τις αισθήσεις δεν λειτουργεί σωστά περιορίζεται η λήψη πληροφοριών. Για παράδειγμα, παιδιά με προβλήματα όρασης ή ακοής που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις κατάλληλες αισθήσεις για διαβάσουν ή να ακούσουν κάποιον να μιλά αντίστοιχα, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν κάποια γλωσσική διαταραχή ή δυσκολία ομιλίας.
Επίσης, οι κινητικές δεξιότητες είναι πολύ σημαντικές για την γλωσσική ανάπτυξη. Τα παιδιά, από πολύ νωρίς κινούνται και εξερευνούν το περιβάλλον τους. Η εξερεύνηση αυτή ενισχύει την πρώιμη γλωσσική και γνωστική ανάπτυξη αφού τα παιδιά εκτίθενται σε νέες εμπειρίες, νέες ιδέες, νέο λεξιλόγιο. Σαφώς, πολύ σημαντικές είναι και οι κινητικές δεξιότητες των στοματο-προσωπικών δομών (γλώσσα, χείλη, γνάθος κλπ.) για την επιτυχή άρθρωση των ήχων της ομιλίας: για παράδειγμα η δυσκολία ανύψωσης της γλώσσας μπορεί να συμβάλλει στην αλλοίωση των ήχων |r|, |l|, |t|,|d|.

Γνωστικές διαταραχές: Οι γνωστικές δεξιότητες συγκεντρώνουν την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε, να αντιλαμβανόμαστε, να θυμόμαστε, να συνθέτουμε και να κατανοούμε τον λόγο, να κρίνουμε, να μαθαίνουμε, να επιλύουμε προβλήματα με την λογική μας και αποτελούν σημαντικό θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζουμε τις γλωσσικές μας δεξιότητες. Ταυτόχρονα όμως η ίδια η γλωσσική ανάπτυξη επηρεάζει τις γνωστικές μας λειτουργίες. Έτσι, τα παιδιά με διαταραχές σε γνωστικές λειτουργίες παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν γλωσσικές διαταραχές: μπορεί να δυσκολεύονται να συσχετίσουν λέξεις με τις σημασίες τους, να ανακαλέσουν λέξεις, να αναγνωρίσουν μοτίβα (γραμματική), να κατηγοριοποιήσουν, να μάθουν νέες έννοιες κλπ.

Γενετικοί παράγοντες: Πολλές διαταραχές λόγου και ομιλίας έχουν την τάση να κληρονομούνται, γεγονός που υποδηλώνει πιθανή γενετική εμπλοκή. Ωστόσο, είναι επίσης γεγονός ότι τα παιδιά ατόμων με γλωσσικές διαταραχές δεν τις κληρονομούν και ότι παιδιά με γλωσσικές διαταραχές δεν έχουν ιστορικό στην οικογένεια.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Οι πληροφορίες που μας παρέχει το περιβάλλον είναι το κλειδί στην ενίσχυση της γλωσσικής ανάπτυξης. Η παροχή ενός περιβάλλοντος πλούσιου σε ερεθίσματα είναι αναγκαία για την ενίσχυση των αναπτυσσόμενων γλωσσικών δεξιοτήτων. Τα παιδιά που ζουν σε ένα περιβάλλον φτωχό σε γλωσσικά και γνωστικά ερεθίσματα δεν θα εξελίξουν τις ικανότητές τους επαρκώς.

Επίκτητοι παράγοντες: Κάποιες φορές συμβαίνει το άτομο να κατακτά κανονικά τα στάδια γλωσσικής ανάπτυξης αλλά να χάνει κάποιες από τις δεξιότητες εξαιτίας κάποιου εγκεφαλικού τραύματος ή ασθένειας: ανάμεσα σε αυτές τις αιτίες είναι η κρανιοεγκεφαλική κάκωση, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, η μηνιγγίτιδα, οι όγκοι του εγκεφάλου κλπ.

Θυμηθείτε ότι αυτή η λίστα περιγράφει τις πιο συνηθισμένες αιτίες γλωσσικών διαταραχών και προβλημάτων ομιλίας στα παιδιά αλλά δεν είναι οι μοναδικές. Εάν σας απασχολεί η ανάπτυξη του λόγου του παιδιού σας ζητήστε την συμβουλή ενός λογοθεραπευτή.

Illustration by Anne Watkins

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Στοματοπροσωπικές Ασκήσεις

Η στοματο-κινητική (στοματο-προσωπική) θεραπεία εφαρμόζεται με στόχο την ενίσχυση των δεξιοτήτων του στόματος, απαραίτητων για την σωστή ανάπτυξη της ομιλίας και της σίτισης. Οι δεξιότητες του στόματος περιλαμβάνουν την συνειδητότητα, την ενδυνάμωση, την κινητικότητα και τον συντινισμό των χειλιών,των μάγουλων, της γλώσσας και της γνάθου. Αποτελούν μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας σε περιπτώσεις αρθρωτικών διαταραχών, δυσαρθρίας, στοματικής αναπνοής και διαταραχών ομιλίας μετά από κάποια νευρολογική πάθηση ή κάκωση γενικά. Ωστόσο έχει αμφισβητηθεί η αποτελεσματικότητά τους σε απραξικού τύπου διαταραχές.
Οι παρακάτω ασκήσεις είναι απλές και εφαρμόσιμες στην καθημερινότητα. Σημειώστε ότι δεν αντικαθιστούν την θεραπευτική διαδικασία και αποτελούν απλώς ένα βοήθημα, ένα εργαλείο για ευκολότερη υπενθύμιση στο σπίτι. Επίσης δεν αποκαθιστούν πιθανές δυσκολίες στην άρθρωση. 

Συμβουλευτείτε λογοθεραπευτή ειδικό στην στοματο-κινητική/ μυολειτουργική θεραπεία που θα αξιολογήσει την κατάσταση, θα ορίσει ένα θεραπευτικό πρόγραμμα και θα σας καθοδηγήσει καθ'όλη την διαδικασία.

Στοματο-προσωπικές Μέρος Ι

Ασκήσεις για χείλη, μάγουλα, γλώσσα σε σκίτσα

Στοματο-προσωπικές Μέρος ΙΙ

Επιτραπέζιο παιχνίδι με στοματο-προσωπικές ασκήσεις για πιο ευχάριστη θεραπεία

Στοματο-προσωπικές Μέρος ΙΙΙ

Χάρτινο ζάρι με ασκήσεις γλώσσας- Χρειάζεται εκτύπωση, κόψιμο και κόλλημα

Στοματο-Προσωπικές Ασκήσεις Μέρος IV

Φωτογραφίες που απεικονίζουν στοματοπροσωπικές ασκήσεις και εκφράσεις-Κορίτσι & Αγόρι

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Αποτελεσματική Επικοινωνία μετά από Κρανιο-Εγκεφαλική Κάκωση

Οι γιορτές είναι μία μοναδική περίοδος για όλους: συνεστιάσεις, γεύματα, οικογενειακές συγκεντρώσεις, γνωριμίες, έξοδοι. Τις περισσότερες φορές τις μεγάλες συγκεντρώσεις οικογενειών και φίλων ακολουθούν πολλές μεγαλόφωνες συζητήσεις κάτι που  μπορεί να φέρει σε δύσκολη θέση εκείνους που παρουσιάζουν δυσκολίες στην επικοινωνία. Για τα άτομα με Κρανιο-Εγκεφαλικές Κακώσεις οι δυσκολίες αυτές περιλαμβάνουν προβλήματα στην παρακολούθηση συζητήσεων, στην διατήρηση ενός θέματος, στην παροχή νέων στοιχείων με νόημα στην συζήτηση ή/ ακόμη και στο να θυμηθούν το περιεχόμενο της κουβέντας.

Οι παρακάτω συμβουλές θα σας βοηθήσουν να συμμετέχετε πιο αποτελεσματικά σε τέτοιες μεγάλες ομαδικές συζητήσεις:

• Προετοιμαστείτε. Εάν προβλέπεται μεγάλη νύχτα, ξεκουραστείτε κατάλληλα και προετοιμαστείτε νοητικά: κάνετε ασκήσεις χαλάρωσης και αναπνοής ή βγείτε για περπάτημα.
• Εάν ανησυχείτε ότι θα σας ρωτούν για το ατύχημά σας, προετοιμάστε τις απαντήσεις σας και προσπαθήστε να γυρίσετε την κουβέντα στον συνομιλητή σας. Θα νιώσετε πιο άνετοι και σίγουροι γνωρίζοντας την αναμενόμενη στιχομυθία, για παράδειγμα: "Ήταν μία δύσκολη χρονιά αλλά τα καταφέρνω. Έχω καιρό να δω τον Γιάννη. Πώς τα πάει με τις σπουδές του;"
• Προσπαθήστε και περιορίστε τους θορύβους. Εάν η συγκέντρωση γίνεται στο δικό σας σπίτι, περιορίστε στο ελάχιστο τους θορύβους του περιβάλλοντος: κλείστε την τηλεόραση και την μουσική. Εάν φιλοξενείστε ζητήστε από τους οικοδεσπότες να χαμηλώσουν την ένταση.
• Η θέση μετράει. Καθίστε κοντά σε κάποιον με τον οποίο αισθάνεστε άνετα. Αποφύγετε να καθίσετε κοντά σε ή απέναντι από περισπασμούς, π.χ. από την είσοδο ή την κουζίνα.
• Εάν δυσκολεύεστε να συμμετέχετε σε μία μεγάλη συζήτηση, προσπαθήστε και περιορίστε την κουβέντα σε λίγους συνομιλητές. Οι συζητήσεις σε μικρές ομάδες είναι πιο εύκολες στην διαχείριση και έχουν λιγότερες απαιτήσεις από τις γνωστικές λειτουργίες (μνήμη, προσοχή, αντίληψη, κρίση κλπ) σε σχέση με τις συζητήσεις με πολλούς συνομιλητές.
• Εάν δυσκολεύεστε να συγκεντωθείτε, ζητήστε από 1-2 άτομα να σας συνοδεύσουν σε διπλανό δωμάτιο για να συνεχίσετε την συζήτηση. Θα είναι πιο εύκολο να ολοκληρώσετε μία παραγωγική συζήτηση όταν περιορίσετε τους περισπασμούς.
• Επαναλάβετε την ερώτηση στον συνομιλητή σας. Αυτό θα σας βοηθήσει να θυμηθείτε τις πληροφορίες και θα δείξετε στον συνομιλητή σας ότι παρακολουθείτε την συζήτηση. Για παράδειγμα: Ερώτηση: "Τι θα κάνεις μετά τις διακοπές;" Απάντηση: "Τι θα κάνω μετά τις διακοπές; Σκεφτόμουν να συνεχίσω...".
• Συνοψίστε τις πληροφορίες που σας έδωσε ο ακροατής σας για να επιβεβαιώσετε ότι καταλάβατε, π.χ. "Δηλαδή θα πάτε για σκι την άλλη εβδομάδα! Είναι πολύ ωραία στην Βασιλίτσα!"
• Εάν κολλήσετε και δεν μπορείτε να συνεχίσετε την κουβέντα, αλλάξτε θέμα. Χρησιμοποιήστε τα ερεθίσματα που σας δίνει το περιβάλλον: σχολιάστε το φαγητό, αναφερθείτε στον οικοδεσπότη, μιλήστε για τα σχέδιά σας.
• Μην φοβηθείτε να ζητήσετε από κάποιον να επαναλάβει αυτό που είπε. Όλοι χρειαζόμαστε διευκρινίσεις κάποια στιγμή.

Μην Ξεχνάτε: Η συμμετοχή σας στην συζήτηση είναι σημαντική!

Illustration by Blanca Gomez

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Χριστουγεννιάτικη δραστηριότητα για σωστή άρθρωση!

Η παρακάτω δραστηριότητα απευθύνεται σε λογοθεραπευτές και γονείς. Είναι κατάλληλη για παιδιά με προβλήματα άρθρωσης που μόλις έχει γίνει η σωστή τοποθέτηση του επιθυμητού φωνήματος και βρισκόμαστε σε φάση αυτοματοποίησης (δηλαδή, αυθόρμητης χρήσης στο λόγο).

Στο παράδειγμα που ακολουθεί, το δεντράκι περιέχει εικόνες-λέξεις με "δ".

Βήματα

• Βρείτε 15 εικόνες σχετικές με το φώνημα που θέλετε και κόψτε τις στο ίδιο μέγεθος (εδώ δέντρο, δάσος, δρόμος κτλ).
• Χρειάζεστε ένα κόκκινο χαρτόνι και μια κόλλα.
• Κολλάτε τις εικόνες από κάτω πρός τα πάνω. Στη βάση 5, 4, 3, 2 και 1 στην κορυφή. Έτσι σχηματίζεται ένα δέντρο!

 Οι εικόνες μπορεί να είναι ασπρόμαυρες και να τις ζωγραφίσει μόνο του το παιδί ή έτοιμες (όπως εδώ).

Στόχος είναι η καθημερινή επανάληψη των λέξεων με τρόπο διασκεδαστικό και χαρούμενο για το παιδί!

 

 Ειρήνη Γιαμούκη

Λογοθεραπεύτρια

Twitter.com/@eirinigi

ini_thess@hotmail.com

(Το άρθρο έχει δημοσιευτεί και στο mother.gr)

 

Διαταραχές Άρθρωσης στους Ενήλικες

Τι είναι οι διαταραχές άρθρωσης;
Στην λογοθεραπεία όταν μιλούμε για προβλήματα άρθρωσης εννοούμε την δυσκολία παραγωγής των ήχων της ομιλίας. Εν ολίγοις, πρόκειται για αδυναμία παραγωγής ήχων της ομιλίας όπως-συχνότερα- |r|, |s|, |l| και των συμπλεγμάτων αυτών (|kr|, |vr|, |δr| κοκ, |st|, |sp|, |str| κοκ, |fl|, |θl| |γl| κοκ.), μέσα σε λέξεις στον ελεύθερο λόγο. 
Είναι πολύ συχνό εύρημα στα παιδιά προσχολικής ηλικίας και συνήθως συνιστάται άμεση αντιμετώπιση -κυρίως- προς αποφυγήν επιπλοκών στην σχολική μάθηση και στην σχολική ζωή.


Πού οφείλονται;
Συνήθως οφείλονται σε  δυσκολία συντονισμού κινήσεων των αρθρωτών (γλώσσα,χείλη κλπ), σε ορθοδοντικά προβλήματα ή αποτελούν άμεση συνέπεια καταστάσεων όπως βαρηκοϊα/ κώφωση, αναπτυξιακές διαταραχές, επίκτητες νευρολογικές ασθένειες ή κακώσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος (δυσαρθρία, αφασία, λεκτική απραξία).


Οι ενήλικες αντιμετωπίζουν προβλήματα άρθρωσης;
Στους ενήλικες τα προβλήματα άρθρωσης οφείλονται είτε σε αυτές τις αναπτυξιακές δυσκολίες που δεν αντιμετωπίστηκαν εγκαίρως και "ακολουθούν" το άτομο στην ενήλικη ζωή είτε αποτελούν συνοδό σύμπτωμα ή συνέπεια των καταστάσεων που προαναφέρθηκαν.


Πώς γίνεται η διάγνωση στους ενήλικες;
Όταν μιλούμε για μη αντιμετωπισμένα προβλήματα άρθρωσης από την παιδική ηλικία ο ενήλικας αναγνωρίζει και αναφέρει ο ίδιος ότι -για παράδειγμα- "Δεν λέει σωστά το ρο". Σε αυτή την περίπτωση η αξιολόγηση της ομιλίας των ενηλίκων δεν διαφέρει ουσιαστικά από εκείνη των παιδιών: Τυπικά εφαρμόζεται ένα επίσημο ή άτυπο τεστ άρθρωσης ώστε να καταγραφούν οι δυσκολίες. Παρουσιάζονται δηλαδή εικόνες τις οποίες το άτομο καλείται να ονομάσει και ο λογοθεραπευτής καταγράφει λεπτομερώς τους ήχους. Κάποιες φορές η διαγνωστική συνεδρία ηχογραφείται ώστε να γίνει λεπτομερέστερη και πλήρης ανάλυση της ομιλίας. Συνοδευτικά, γίνεται εξέταση των αρθρωτών (γλώσσα, χείλη, γνάθος, δόντια, υπερώα, μάγουλα) ως προς την κινητικότητα, την δύναμη, την θέση, την κατάσταση, τον μυϊκό τόνο. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει σαφές νευρολογικό ή οργανικό αίτιο η αξιολόγηση συμπεριλαμβάνει περισσότερες και πιο αναλυτικές διαδικασίες για να εντοπιστούν πιθανά γλωσσικά ευρήματα.

Οι διαταραχές άρθρωσης στους ενήλικες θεραπεύονται;
Η θεραπεία μίας απλής δυσκολίας άρθρωσης περιλαμβάνει εξατομικευμένες ασκήσεις αρθρωτών, εκμάθηση του σωστού τόπου και τρόπου άρθρωσης του (των) ζητούμενου (-ων) ήχου (-ων), εξάσκηση της εκφοράς του ήχου μεμονωμένα, σε περιβάλλον λέξης, φράσης και γενίκευση στον ελεύθερο λόγο. Ο χρόνος και η επιτυχία της θεραπείας σαφώς εξαρτάται και από την συμμετοχή του ίδιου του ατόμου που καλείται να εφαρμόζει τις οδηγίες και να ακολουθεί το πρόγραμμα που δίνεται από τον λογοθεραπευτή του. Σημειώνεται ότι μπορεί να χρειαστεί και ορθοδοντική θεραπεία πριν ή παράλληλα με την λογοθεραπευτική αντιμετώπιση όπου κριθεί απαραίτητο.

Το κίνητρο του ενήλικα για να αλλάξει την άρθρωσή του συνήθως είναι κάτι καινούριο στην ζωή του: μία νέα δουλειά, σπουδές, μετακόμιση σε νέο τόπο. Η διαδικασία δεν είναι χρονοβόρα, ούτε επίπονη. Μαζί με την διόρθωση του ήχου, τις περισσότερες φορές επιτυγχάνεται συνειδητοποίηση της διαδικασίας της ομιλίας, ορθότερη αναπνοή, αλλαγή στην όψη του προσώπου και του στόματος (τα χείλη παραμένουν κλειστά σε θέση ανάπαυσης, δεν εξέρχεται σάλιο κατά την ομιλία, δεν μαζεύεται σάλιο στις γωνίες του στόματος, η γνάθος κλείνει σωστά κεντρικά κλπ.), και... φυσικά αυξάνεται η  αυτοπεποίθηση!

Γιατί όχι, λοιπόν;

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Illustration via keepcalm-o-matic

Additional Reading

Speech adaptation: An aerodynamic study of adults with a childhood history of articulation defects http://dx.doi.org/10.1016/0022-3913(85)90647-X

Hall PK, Tomblin JB. A follow-up study of children with articulation and language disorders. Journal of Speech and Hearing Disorders. 1978;43:227–41. [PubMed]

Adult psychosocial outcomes of children with specific language impairment, pragmatic language impairment and autism doi:  10.1080/13682820802708098

Η λέξη "φοβάμαι...."

Μία λέξη και πολλές εκδοχές για το πως τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες βιώνουν αυτό το αίσθημα φόβου που την δημιουργεί. 

 Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που εμείς οι άνθρωποι από παιδιά, όπως μας διδάσκουν οι γονείς μας, μαθαίνουμε να τον αποφεύγουμε περίτεχνα. Μαθαίνουμε είτε να τον κουκουλώνουμε αποφεύγοντας τον, είτε να τον καταπιέζουμε πιέζοντας τον εαυτό μας να μην τον δεί. Ο φόβος πολλές φορές κεκαλυμένα είναι ένα σοβαρό εμπόδιο τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες, που μπαίνει μπροστά μας και δεν μας αφήνει να προχωρήσουμε στο να γνωρίσουμε ουσιαστικά τόσο τον εαυτό μας όσο και τις αντοχές μας με αποτέλεσμα να μην μας αφήνει να διαχειριστούμε ουσιαστικά τα συναισθηματά μας. Ο πιο συχνός φόβος μας είναι αυτός της απόρριψης που μας κάνει να χάνουμε τον εαυτό μας, να σαμποτάρουμε εμάς και να φερόμαστε εντελώς διαφορετικά από αυτό που αρμόζει στα θέλω μας.

 Τι είναι όμως ο φόβος τελικά;
Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα του ανθρώπου που προκαλείται προστατευτικά όταν συνειδητοποιείται ένας πραγματικός ή πλασματικός κίνδυνος. Είναι ένα προστατευτικό συναίσθημα και αρκετά παρεξηγημένο τόσο από τα παιδιά όσο και από τους ενήλικες! Πολλές φορές τον φόβο τον εκφράζουμε σε καταστάσεις που ουσιαστικά αυτό που μας διακατέχει είναι το άγνωστο και το διαφορετικό και τότε και ως παιδιά και ως ενήλικες το μπερδεύουμε με το άγχος. Αυτά τα δύο όμως συναισθήματα είναι εντελώς διαφορετικά και όταν εμείς τα μπερδεύουμε φτιάχνουμε ένα κουβάρι που πραγματικά δεν ξετυλίγεται εύκολα.
Ας επιστρέψουμε όμως σε αυτή την λέξη που μόνο στο άκουσμα της ταραζόμαστε. Αν ρωτήσουμε τι είναι αυτό το συναίσθημα θετικό ή αρνητικό η απάντηση που θα λάβουμε θα είναι το αρνητικό. Φόβος λοιπόν παρεξηγημένο συναίσθημα αφού το να θέλουμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας σίγουρα είναι θετικό. Άρα και η λέξη φοβάμαι παρεξηγημένη τόσο απ΄τα παιδιά όσο και από τους ενήλικες. Έτσι και λόγω του ότι δεν μάθαμε να τον διακρίνουμε δεν μπορούμε να κάνουμε και τίποτα για να τον δούμε θετικά. Ο φόβος πρέπει να αντιμετωπίζεται και τα όπλα που έχουμε απεναντί του είναι πολύ συγκεκριμένα: εικόνα εαυτού, ενσυναίσθηση, συνειδητοποίηση και πράξη. Άλλωστε τι είναι προτιμότερο να τον δούμε θετικά; ή αρνητικα; Κι αν τον δούμε αρνητικά τι θα καταφέρουμε; Κι αν τον δούμε θετικά; Το μόνο σίγουρο είναι πως ότι κι αν αποφασίσουμε να κάνουμε κατά την προσπάθεια μας να τον αντιμετωπίσουμε, θα έχουμε κερδίσει κάτι πολύ σημαντικό. Την συνέπεια στον εαυτό μας!

Γαλανού Σταυρούλα
Λογοθεραπεύτρια
Λόγου Ίασις-Γαλανού Σταυρούλα
Αθανασίου Διάκου 26, Ελληνικό
logou_iasis@hotmail.com

Illustration via Paula J. Becker

Φάρμακα που επηρεάζουν την φωνή

Illustration by Paul Lachine

  Η υγιής φωνή είναι πολύ σημαντική για όλους μας και πολύ περισσότερο ακόμα για τους επαγγελματίες χρήστες φωνής (τραγουδιστές, εκπαιδευτικούς, ιερείς, ψάλτες, ηθοποιούς, λογοθεραπευτές, δημοσιογράφους κλπ). Τηρώντας κάποιους βασικούς και απλούς κανόνες υγεινής φωνής μπορούμε να αποφύγουμε πιθανό τραυματισμό των φωνητικών χορδών και να περιορίσουμε την πιθανότητα εμφάνισης δυσφωνίας. Ωστόσο, πρέπει να γνωρίζουμε πως οι ουσίες που περιέχονται σε κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα μπορούν να επηρεάσουν τη φωνητική μας ικανότητα και να αποτελέσουν επιβαρρυντικό παράγοντα σε μία ήδη καταπονημένη φωνή. Η συχνότερη επίδραση στον φωνητικό μηχανισμό είναι η ξηρότητα της βλεννογόνου που με την σειρά της προκαλεί ντόμινο συμπτωμάτων: βραχνάδα, αίσθημα στεγνού λαιμού, βήχα, λαρυγγίτιδες, αύξηση πιθανότητας τραυματισμού φωνητικών χορδών (πχ. οζίδια φωνητικών χορδών). Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η μη ορθή χρήση των φαρμάκων (υπερδοσολογία, ανεπαρκής δοσολογία αντιβιοτικών κλπ) και η αλληεπίδραση μεταξύ κάποιων ουσιών αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων δυσφωνίας.
  Εάν είστε επαγγελματίας χρήστης φωνής ενημερώστε τον γιατρό σας πριν από την συνταγογράφηση και συζητήστε τις πιθανές παρενέργειες του φαρμάκου.
  Προσοχή! Η λίστα δημιουργήθηκε για ενημερωτικούς σκοπούς και δεν παρακάμπτει σε καμία περίπτωση τις συμβουλές του γιατρού σας.
 
To NCVS αναφέρει τις παρακάτω ουσίες και φάρμακα:

Φάρμακα που επιδρουν στην φωνή

Προσοχή! Η λίστα δημιουργήθηκε για ενημερωτικούς σκοπούς και δεν παρακάμπτει σε καμία περίπτωση τις συμβουλές του γιατρού σας

Via The National Center For Voice and Speech

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια

Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

Όταν η Λογοθεραπεία Πηγαίνει Σινεμά!

BAFTA 2011 front cover (The King's Speech)

Όταν οι δημιουργοί ταινιών εμπνέονται από την ζωή μπορούν να προκύψουν αριστουργήματα αλλά και... γκάφες! Οι παρακάτω ταινίες σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με προβλήματα λόγου ή αναπτυξιακές διαταραχές. Σε κάποιες από αυτές οι διαταραχές λόγου αποδίδονται επιτυχημένα, σε κάποιες υπερβολικά και σε άλλες χωρίς καν να προσεγγίζουν. Δείτε τις και κρίνετε μόνοι σας!

 The King's Speech — 2010

Θέμα: Τραυλισμός

 

Περίληψη: Ο Βασιλιάς Γεώργιος VI (Colin Firth) της Βρετανίας έχει τραυλισμό. Κι ενώ καλείται να αποδείξει ότι είναι κατάλληλος για το ρόλο του μονάρχη, ο εκκεντρικός λογοθεραπευτής Lionel Logue (Geoffrey Rush) αναλαμβάνει την θεραπεία του και την προετοιμασία των μακροσκελών λόγων του βασιλιά.
Video

Temple Grandin *** — 2010

Θέμα: Αυτισμός

Περίληψη: Βιογραφική ταινία για την ζωή της Temple Grandin (Claire Danes) μίας γυναίκας με αυτισμό, καθηγήτριας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, συγγραφέα και ακτιβίστριας για τα δικαιώματα των ζώων.
Video 

Adam *— 2009

Θέμα: Σύνδρομο Asperger

Περίληψη: Η ταινία εξιστορεί την σχέση του Adam (Hugh Darcy), ενός ατόμου με σύνδρομο Asperger και της Beth (Rose Byrne), της γυναίκας των ονείρων του.
Video

  Mary and Max *— 2009

 Θέμα: Σύνδρομο Asperger

Περίληψη: Η Mary (Bethany Whitmore / Toni Collette) είναι ένα μοναχικό 8χρονο παιδί που ζει σε ακατάλληλο περιβάλλον. Μία μέρα αποφασίζει να γράψει ένα γράμμα στον (άγνωστό της) Max (Philip Seymour Hoffman) του οποίου η παχυσαρκία και οι κρίσεις πανικού τον εμποδίζουν να συναναστραφεί με άλλους ανθρώπους. Ανάμεσά τους αναπτύσσεται μια βαθιά, πολύχρονη φιλία στην διάρκεια της οποίας ο Max θα διαγνωστεί με Σύνδρομο Asperger και κατάθλιψη.
Video

The Memory Keeper's Daughter  ***— 2008

Θέμα: Σύνδρομο Down

Περίληψη: Ένας πατέρας (Dermot Mulroney) χωρίζει τον νεογέννητο γιο του από την δίδυμη αδελφή του για να μην μάθει ποτέ εκείνος και η μητέρα του ότι το κορίτσι γεννήθηκε με σύνδρομο Down. Τα χρόνια περνούν, το μυστικό στοιχειώνει τον πατέρα ο οποίος βιώνει την κατάρρευση της οικογένειάς του.
Video

The Black Balloon — 2008

Θέμα: Αυτισμός

Περίληψη: Το μόνο που ζητά ο Thomas (Rhys Wakefield) είναι μία ομαλή εφηβεία η οποία όμως αναστατώνεται συνεχώς από τον αδερφό του Charlie (Luke Ford) που έχει αυτισμό. Θα καταφέρει τελικά ο Thomas με την βοήθεια της κοπέλας του (Gemma Ward) να αποδεχτεί τον αδερφό του;
Video

Le Scaphandre et le Papillon ***— 2007

Θέμα: Σύνδρομο Εγκλεισμού

Περίληψη: Ο Bauby (Mathieu Amalric) υποφέρει από σύνδρομο εγκλεισμού, δεν μπορεί να κινηθεί ούτε να μιλήσει, αλλά η διανοητική του κατάσταση παραμένει άθικτη. Εφόσον μπορεί μπορεί μόνο να ανοιγοκλείσει το δεξί μάτι, αποφασίζει να γράψει ένα βιβλίο το οποίο υπαγορεύει γράμμα- γράμμα στην λογοθεραπεύτριά του.
Video 

Taare Zameen Par (Like Stars on Earth) — 2007

Θέμα: Δυσλεξία

Περίληψη: Ο οκτάχρονος Ishaan είναι άριστος καλλιτέχνης αλλά δεν τα πάει πολύ καλά στο σχολείο. Κι ενώ όλοι πιστεύουν ότι είναι τεμπέλης και μπελάς, ο νέος δάσκαλος των καλλιτεχνικών που υποψιάζεται ότι το παιδί έχει δυσλεξία, χρησιμοποιεί τεχνικές και τον βοηθά να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του.
Video 

The Boy Inside ***— 2006

Θέμα: Σύνδρομο Asperger

Περίληψη: Η ταινία ακολουθεί τον Adam που προσπαθεί να τελειώσει το σχολείο και να κατανοήσει την ζωή γενικά, και την οικογένειά του που βρίσκεται στα όρια καθώς παλεύει με τον αυτισμό σε μία κοινωνία που τώρα αρχίζει και αντιλαμβάνεται τι σημαίνει.

Snow Cake *— 2006

Θέμα: Αυτισμός Υψηλής Λειτουργικότητας

Περίληψη: Η δραματική ιστορία της φιλίας μεταξύ μίας γυναίκας με υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό (Sigourney Weaver) και ενός άντρα που τραυματίζεται σε θανατηφόρο ατύχημα (Alan Rickman).
Video

Mozart and the Whale *— 2005

Θέμα: Σύνδρομο Asperger

Περίληψη: Η ρομαντική ιστορία της σχέσης του Donald (Josh Hartnett) και της Isabelle (Radha Mitchell) δύο ατόμων με σύνδρομο Asperger. Ο Donald συντονίζει μία ομάδα αυτοβοηθειας για άτομα με αυτισμό στην οποία παραπέμπεται η Isabelle από τον γιατρό της.
Video