Επικοινωνώντας με Ένα Μη-Λεκτικό Παιδί

Όταν επικοινωνούμε με κάποιον έχουμε έναν στόχο: να μεταφέρουμε ένα μήνυμα που ο δέκτης θα κατανοήσει. Η επικοινωνία είναι μία ανθρώπινη ανάγκη και αποτελεί μέρος της κοινωνικότητας του ατόμου. Την ίδια αυτή ανάγκη βιώνει και ένα μη-λεκτικό παιδί (non-verbal child), εκείνο το παιδί δηλαδή που δεν έχει αναπτύξει ομιλία, αλλά έχει τα ίδια δικαιώματα στην επικοινωνία όπως όλοι μας. Η ομιλία λανθασμένα πολλές φορές ταυτίζεται  με την επικοινωνία, στην πραγματικότητα όμως αποτελεί μέρος της και όχι όλον. Απλώς σκεφτείτε τι θα ήταν τα λόγια χωρίς τα εξωλεκτικά σημεία που τα συνοδεύουν, χωρίς εκφράσεις προσώπου, νοήματα, προσωδία ή σημεία στίξης για τον γραπτό λόγο (ή ακόμη και emoticons!): μία στείρα, απρόσωπη έκθεση ιδεών.

Πού θέλω να καταλήξω;
Επικοινωνία μπορεί να υπάρξει και χωρίς ομιλία: πιθανό να έχετε ακούσει ότι η επικοινωνία είναι κατά 90% περίπου μη λεκτική. Δηλαδή ισοπεδώνουμε την ομιλία; Δεν την αποδεχόμαστε και αφήνουμε τα μη λεκτικά παιδιά χωρίς θεραπεία; Όχι βέβαια. Δεν κάνουμε συγκρίσεις, ούτε συναγωνισμό. Απλώς μιλούμε για δύο διαφορετικά πράγματα.

Πολύ συχνά οι γονείς παιδιών με καθυστέρηση ανάπτυξης λόγου ή νηπίων με αυτισμό μας λένε τα εξής: "Πότε θα μιλήσει; Να ακούσω μία λέξη μόνο και θα είμαι ευτυχισμένος". Μέχρι, όμως να έρθει η άγια εκείνη ώρα, τι; Το θέμα είναι, εκτός από κοινωνικό και πρακτικό. Πώς θα δείξει το παιδί ότι πεινά, ότι πονάει, ότι θέλει να πάει στην τουλέτα; Πώς θα καταλάβει ο γονέας ότι το παιδί είναι κουρασμένο, ότι θέλει κάτι άλλο από αυτό που του προσφέρει, ότι χτύπησε; Γιατί και το κλάμα έχει τα όριά του. Οι περισσότεροι ξέρετε ακριβώς τι εννοώ. Γιατί να μην προσφέρουμε στο παιδί και σε όλα τα μέλη της οικογένειάς του το δικαίωμα της επιτυχούς επικοινωνίας;

Οι παρακάτω συμβουλές έχουν αυτόν τον στόχο: Να σας βοηθήσουν να επικοινωνείτε με το παιδί σας με επιτυχία και να οργανώσετε την καθημερινότητά σας με τον τρόπο που ταιριάζει στην δική σας οικογένεια και στο δικό σας παιδί και να προωθήσετε τις δεξιότητες επικοινωνίας και (γιατί όχι;) ομιλίας.

1. Βλεμματική επαφή.
Κάνετε το παιδί να σας κοιτάξει, να σας προσέξει, ώστε να είστε σίγουροι ότι σας καταλαβαίνει. Δείτε τρόπους για να το επιτύχετε εδώ.

2. Πρόσωπο με πρόσωπο.
Βεβαιωθείτε ότι βρίσκεστε στο ίδιο επίπεδο, στο ίδιο ύψος με το παιδί. Έτσι είναι ευκολότερο και πιο ευχάριστο.

3. Επιλογές.
Δώστε στο παιδί να επιλέξει μεταξύ δύο αντικειμένων/ δραστηριοτήτων: "Θέλεις νερό ή χυμό;". Κρατήστε τα αντικείμενα μπροστά του ή συμβολίστε τις δραστηριότητες με νοήματα, εικόνες ή αντικείμενα. Σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτό συμβολίστε τις επιλογές με τις παλάμες σας και αφήστε το παιδί να διαλέξει χέρι.

4. Ομιλία.
Μην σταματάτε να του μιλάτε, όπως θα κάνατε σε κάθε άλλη περίπτωση. Το παιδί πρέπει να αναπτύσσει και ακουστική κατανόηση.

5. Κώδικας.
Βρείτε έναν κώδικα επικοινωνίας για τα βασικά και γρήγορα: για παράδειγμα, μπορεί να μάθει να χτυπά μία φορά παλαμάκια για το ναι και δύο για όχι.

6. Μάτια τέσσερα.
Αφουγκραστήτε το παιδί σας και αντιμετωπίστε κάθε συμπεριφορά αλληλεπίδρασης ως απόπειρα επικοινωνίας. Δώστε προσοχή στα σημάδια που σας δίνει και συσχετίστε συμπεριφορές.

7. Μορφές έκφρασης.
Δώστε στο παιδί την ευκαιρία να εκφραστεί με κάθε τρόπο: ζωγραφίζοντας, παίζοντας, χορεύοντας. Βοηθά το να συμμετέχετε κι εσείς, ώστε να δείτε τα πράγματα από την δική του πλευρά.

8. "Καθρέφτισμα".
Συχνά τα παιδιά με αυτισμό μπορούν να επικοινωνήσουν χρησιμοποιώντας παιχνίδια, γαντόκουκλες, καθρέφτες ή τραγούδια κυρίως γιατί είναι δύσκολο να εδραιώσουν βλεμματική επαφή. Ενισχύουμε τις συμπεριφορές αυτές και τις χρησιμοποιούμε ως βοήθημα.

9. Κάρτες και βιβλία επικοινωνίας.
Φωτογραφήστε αντικείμενα, μέρη, ανθρωπους και φτιάξτε ένα μικρό άλμπουμ επικοινωνίας για να κουβαλά πάντα μαζί του και να δείχνει εύκολα και γρήγορα ότι θέλει να επικοινωνήσει μαζί σας ή με άλλους.

10. Σημειωματάριο.
Αν μπορεί να γράψει ή ακόμη και να ζωγραφίσει, γιατί να μην το κάνει;

11. Tablet.
Υπάρχουν πολλές εφαρμογές που στηρίζουν εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας. Θα δείτε περισσότερα εδώ κι εδώ.

12. Κινητό τηλέφωνο.
Είναι κάτι που έχετε μαζί σας και βγάζει φωτογραφίες. Αφήστε το παιδί να κάνει τα υπόλοιπα. Επικοινωνία στο τσεπάκι!

13. Μakaton.
Το γλωσσικό πρόγραμμα Makaton συνδιάζει σύμβολα, νοηματική και ομιλία. Το καλύτερο είναι ότι μπορείτε να εκπαιδευτείτε σε αυτό εύκολα στην Ελλάδα και να εκπαιδεύσετε και το παιδί να το χρησιμοποιεί. Πληροφορίες θα βρείτε εδώ.

14. Γλώσσα του σώματος/ Εκφράσεις προσώπου/ Νοήματα.
Μην αγνοείτε τις κινήσεις του παιδιού, έχετε μάτια ανοιχτά και παρατηρείτε.

15. Αυτιά δεκατέσσερα.
Ο τόνος της φωνής, η προσωδία, η ένταση θα σας καθοδηγήσουν πιο εύκολα στην κατανόηση αυτού που προσπαθεί το παιδί να επικοινωνήσει.

16. Να!
Αφήστε το παιδί να δείξει αυτό που θέλει και υποστηρίξτε το εσείς με λέξεις. Μην αγνοείτε την προσπάθειά του για επικοινωνία.

17. Λογοθεραπεία.
Ζητήστε την συμβουλή του λογοθεραπευτή σας. Συνεργαστείτε μαζί του για την καλύτερη λύση για το δικό σας παιδί, ορίστε στόχους και ακολουθήστε στοχευμένη θεραπεία.


Όλοι έχουμε ίσα δικαιώματα στην επικοινωνία. Ακόμη και εκείνοι που δεν μιλούν δεν σημαίνει ότι δεν έχουν πράγματα να πουν. Κρατήστε αυτό στο μυαλό σας.

Illustration by Alex Nabaum via CommArts Illustration

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια 
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

10+1 Προϊόντα Μάσησης για Αισθητικο-κινητική Ενίσχυση του Στόματος

 
 Το στόμα είναι ένα από τα πιο ευαίσθητα σημεία στο σώμα μας. Για να το καταλάβουμε πλήρως δεν έχουμε παρά να παρατηρήσουμε τα βρέφη: βάζουν στο στόμα τους τα πάντα γιατί έτσι αντιλαμβάνονται καλύτερα τον κόσμο, το περιβάλλον τους. Πολλές φορές παρατηρούμε ότι παιδιά με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας ή κάποια καθυστέρηση στην ανάπτυξη λατρεύουν να μασούν... τα πάντα: τα ρούχα τους, αντικείμενα ακόμα και να δαγκώνουν τον εαυτό τους ή άλλους. Τα βρεφικά μασητικά αντικείμενα και τα παιχνίδια οδοντοφυίας καλύπτουν τις ανάγκες ενός βρέφους, ίσως ακόμα και νηπίου αλλά όχι ενός μεγαλύτερου παιδιού. Αναζητώντας λοιπόν ασφαλείς, αποτελεσματικές, ανθεκτικές λύσεις βρίσκουμε στο εμπόριο πολλά ειδικά αντικείμενα μάσησης με στόχο να καλύψουν αυτήν την αισθητικοκινητική ανάγκη και να ενισχύσουν την κινητικότητα των μασητικών μυών:


1. Chewy Tubes: Σωλήνες μάσησης με λαβή και διαφορετικές υφές και μεγέθη ανάλογα με το χρώμα. Τα βρίσκετε παντού, στην Ελλάδα τα βρίσκουμε εδώ: μπλε, πράσινο, κόκκινο, κίτρινο.

2. Grabbers: Με ειδική λαβή και διαφορετικά χρώματα και αρώματα για μεγαλύτερη αισθητηριακή ενίσχυση. Τα βρίσκετε παντού επίσης, στην Ελλάδα βρείτε τα εδώ.

3. Chewlery: Μαλακά, σαν καλώδια τηλεφώνου μασητικά σε μέγεθος και σχήμα κατάλληλο να φορεθούν στο λαιμό και στο χέρι. Νομίζω ότι είναι πιο κατάλληλα για κορίτσια.

4. Kid Companions: Ομολογώ ότι δεν τα έχω χρησιμοποιήσει. Φαίνονται ωστόσο αρκετά διακριτικά, για ομαλή αισθητηριακή ενίσχυση και σε πολλά χρώματα και σχήματα.

5. Σωλήνες μάσησης Padovan: Από καουτσούκ και σιλικόνη. Με καθοδηγούμενη χρήση ενισχύονται και οι μύες της μάσησης και οι μασητικές κινήσεις. Θα τους βρείτε στο ΚΕΣΠ.

6. Chewy Tubes P's and Q's: Στην φιλοσοφία των grabbers με στρογυλλεμένες άκρες. Τα βρίσκετε παντού, στην Ελλάδα θα τα βρείτε από την Stark and Watson.

7. Chew Stixx: Σωλήνας μάσησης με 4 διαφορετικές υφές μαζί σε 1 αντικείμενο.

8. Chewy Stixx Jr pocket: Μασητικά στικ σε 4 διαφορετικές υφές και χρώματα σε μικρό μέγεθος.

9. Chewy Stick: Σωλήνες μάσησης σε διαφορετικές υφές και χρώματα με κλιπ για στερέωση στα ρούχα

10. Chew Stixx Pencil Toppers: Μασητικά "καπάκια" για την κορυφή του μολυβιού, σε διαφορετικές υφές, χρώματα και γεύσεις και με σχέδια.


11. Z-Grabber: Στο σχήμα των απλών Grabbers, αλλά με αποσπώμενη κορυφή και δυνατότητα ενσωμάτωσης ειδικού δονητή για ακόμη μεγαλύτερη αισθητηριακή ενίσχυση.

Μην ξεχνάτε:

• Στο εμπόριο υπάρχουν εκατοντάδες προϊόντα. Επιλέξτε με προσοχή και ψυχραιμία.
• Αφήστε το παιδί να εξερευνήσει το αντικείμενο. Μην το αναγκάζετε να το χρησιμοποιήσει εάν δεν θέλει.
• Τα αντικείμενα με γεύσεις προκαλούν μεγαλύτερη παραγωγή σάλιου.
• Συμβουλευτείτε τον λογοθεραπευτή σας πριν από οποιαδήποτε αγορά.
• Ο λογοθεραπευτής σας θα σας δείξει τον σωστό τρόπο χρήσης για το δικό σας παιδί
• Πάντα να πλένετε τα προϊόντα μετά την χρήση.

illustration via http://www.flickr.com/photos/pumml/

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Δυσκολίες Ανάκλησης Λέξεων: Όταν οι λέξεις κρύβονται.

 

Illustration "Aphasia" by Kelly Dyson

 

Υπάρχουν στιγμές που όλοι οι άνθρωποι απλώς δεν μπορούμε να θυμηθούμε την λέξη που μέχρι πριν κλάσματα δευτερολέπτου ήταν στο μυαλό μας. Είναι πραγματικά αρκετά βασανιστικό καθώς παλεύουμε με τη μνήμη μας που μοιάζει να μην μας επιτρέπει την πρόσβαση στην λέξη. Αυτό συμβαίνει πάντα με λέξεις που γνωρίζουμε και έχουμε χρησιμοποιήσει στο παρελθόν, ωστόσο δεν μπορούμε προσωρινά να ανακαλέσουμε ακριβώς εκείνη την στιγμή που τις χρειαζόμαστε.

"Εεεεε, να. Αυτό. Το τέτοιο. Εδώ το'χω! Τώρα το σκεφτόμουν. Θα σκάσω αν δεν το θυμηθώ." Κι έπειτα η αναπόφευκτη ερώτηση: "Μήπως άρχισα να τα χάνω;".

Η απάντηση σαφώς είναι όχι. Μία προσωρινή δυσκολία ανάκλησης λέξεων μπορεί να συμβεί σε όλους, ενήλικες και παιδιά, και είναι συμπτωματική. Όταν η συχνότητα του φαινομένου αυτού αυξάνεται και περιορίζεται η επικοινωνία και η ικανότητα του ατόμου να εκφράσει τις σκέψεις του, τότε μόνο αξίζει να ερευνηθεί μία πιθανή διαταραχή κατονομασίας ή ανάκλησης λέξεων, η οποία σπανίως εντοπίζεται μεμονωμένα και συχνότερα κάτω από μία ομπρέλα άλλων γλωσσικών διαταραχών. Συνήθως αποτελεί σύμπτωμα ή χαρακτηριστικό νευρολογικών διαταραχών (αφασία, άνοια, όγκοι του εγκεφάλου, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις) αλλά μπορεί να συνοδεύει και διαταραχές λόγου της παιδικής ηλικίας (ειδική γλωσσική διαταραχή, τραυλισμό, απραξία ομιλίας), ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και διαταραχές στην ανάγνωση και διάσπαση προσοχής με/ ή υπερκινητικότητα. 

Ένα άτομο με διαταραχή κατονομασίας παρουσιάζει συχνά πολλές από τις παρακάτω συμπεριφορές: 

• Δυσκολεύεται να θυμηθεί ονόματα ανθρώπων, τόπων ή αντικειμένων
• Αντί για την λέξη δίνει την λειτουργία της ["κόβουμε" αντί για ψαλίδι]
• Περιγράφει την λέξη ["το ψηλό κτίριο με τα διαμερίσματα" αντί για πολυκατοικία]
• Χρησιμοποιεί λέξεις (ή ψευδολέξεις-λέξεις χωρίς νόημα) που μοιάζουν ηχητικά με την ζητούμενη ["ράμπα" αντί για λάμπα, "νοίχος" αντί για τοίχος]
• Χρησιμοποιεί αόριστες λέξεις συχνά ["το αυτό", "τέτοιο", "εκείνο", "το πώς-το-λένε"]
• Λέει τη λάθος λέξη και διορθώνει τον εαυτο του ["καλαθοσφαίριση. Όχι. Υδατοσφαίριση"]
• Κάνει μεγάλες παύσεις όταν προσπαθεί να θυμηθεί ["Πάρε την............μπάλα"]
• Επαναλαμβάνει λέξεις και φράσεις όταν συσχετίζει εμπειρίες ["ήμαστε,...ήμαστε στο σπίτι]
• Αρχίζει λανθασμένα και αναθεωρεί ["εμείς.... η Κατερίνα κι εγώ φάγαμε"]
• Χρησιμοποιεί χειρονομίες και νοήματα που δείχνουν εκνευρισμό ή μιμείται την λέξη-στόχο
• Χρησιμοποιεί "γεμίσματα" στο λόγο του όταν προσπαθεί να θυμηθεί ["εεεεε..., τοοοο.... νησί"]
• Δηλώνει ότι γνωρίζει την λέξη αλλά δεν τη θυμάται

[λίστα βασισμένη στη Word Finding Referral Checklist της Diane German, PhD]

Η παθολογική δυσκολία κατονομασίας, αφού αξιολογηθεί λεπτομερώς, μπορεί να αντιμετωπιστεί με πλήθος τεχνικών και ασκήσεων που βοηθούν είτε την οργάνωση και αποθήκευση των λέξεων είτε την στιγμιαία ανάκλησή τους. Εάν υποψιάζεστε διαταραχή κατονομασίας απευθυνθείτε σε λογοθεραπευτή ο οποίος θα αξιολογήσει τις γλωσσικές ικανότητες, θα σας συμβουλέψει και θα παρέμβει εάν χρειαστεί.

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια 
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

 

 Additional Reading

1. German, D. (1983). I know it but I can’t think of it: Word Retrieval Difficulties.  Academic Therapy 18:5, 539-545.
2. German, D. J., & Simon, E. (1991). Analysis of children's word finding skills in discourse. Journal of Speech and Hearing Research, 34, 309-316.  
3. Johnson, P. (1991, November). Word-finding ability in preschool stuttering and non-stuttering children. Paper presented at the meeting of the American Speech-Language-Hearing Association. Atlanta.
   Lahey, M., & Edwards, J. (1999). Naming errors of children with specific language impairment. Journal of Speech and Hearing Research, 42(1), 195-205.
4. Marshall RC. Word retrieval behavior of aphasic adults. Journal of Speech and Hearing Disorders. 1976;44:444–451
5. Peran P., Cardebat D., Cherubini A., Piras F., Luccichenti G., Peppe A., Caltagirone C., Rascol O., Démonet J. F., Sabatini U. (2009). Object naming and action-verb generation in Parkinson's disease: a fMRI study. Cortex 45, 960–971. doi: 10.1016/j.cortex.2009.02.019.
6. Shafto M. A., Burke D. M., Stamatakis E. A., Tam P. P., Tyler L. K. (2007). On the tip-of-the-tongue: neural correlates of increased word-finding failures in normal aging. J. Cogn. Neurosci. 19, 2060–2070. doi: 10.1162/jocn.2007.19.12.2060. 
7. Snyder, L.S., & Downey, D.M. (1995). Serial rapid naming skills in children with reading disabilities. Annals of Dyslexia, 45, 31-49.
8. Wolf, M. (1991). The word retrieval deficit hypothesis and developmental dyslexia . Learning and Individual Differences, 3, 205-223.
9. http://www.wordfinding.com

Κλίμακα Αξιολόγησης Σιελόρροιας - Drooling Severity and Frequency Scale (DSFS)

 

Η σιελόρροια μπορεί να ποικίλλει από μέρα σε μέρα και σχετικά με την δραστηριότητα του ατόμου. Αυτό κάνει την αξιολόγησή της δύσκολη. Ωστόσο οι ειδικοί έχουν κατασκευάσει κλίμακες υποκειμενικής αξιολόγησης μέσω της παρατήρησης: Η Κλίμακα Αξιολόγησης της Δριμύτητας και Συχνότητας της Σιελόρροιας είναι μία από αυτές.

Η χρήση της είναι απλή. Συνήθως την χρησιμοποιούμε στην πρώτη συνεδρία αξιολόγησης όπου συζητούμε μαζί με εκείνον που γνωρίζει πολύ καλά το άτομο με την σιελόρροια και σημειώνουμε αντίστοιχα τον κατάλληλο αριθμό. Το ιδανικότερο όμως είναι να συμπληρώνεται από τον κηδεμόνα/ φροντιστή στο σπίτι κάθε μέρα για περίπου 5-10 συνεχόμενες ημέρες είτε ακόμη και σε δύο διαφορετικά περιβάλλοντα από διαφορετικούς ανθρώπους εάν είναι δυνατό (πχ. στο σπίτι από τον γονέα και στο σχολείο από τον δάσκαλο) ειδικότερα σε περιπτώσεις που η σιελόρροια ποικίλλει.

Θα βρείτε την κλίμακα εδώ:

Κλίμακα Αξιολόγησης Σιελόρροιας

και στο πρωτότυπο

Drooling Severity and Frequency Scale


Illustration by Zara Picken

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια 
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

 

Πηγές

1. Evatt ML, Chaudhuri KR, Chou KL, Cubo E, Hinson V, et al. (2009) Dysautonomia rating scales in Parkinson's disease: Sialorrhea, dysphagia, and constipation – Critique and recommendations by movement disorders task force on rating scales for Parkinson's disease. Mov Disord 24: 635–646. [PubMed]
2. Scott A., Johnson H.,(1993). A practical approach to the management of saliva.2nd ed. USA: Pro-ed

Προσέγγιση των Αισθητικών Προβλημάτων της Σιελόρροιας: Πρακτικές Συμβουλές και Τεχνικές Αντιμετώπισης

 

Η λογοθεραπευτική αντιμετώπιση της σιελόρροιας στα πλαίσια ενός αισθητικο-κινητικού προγράμματος θεραπείας μπορεί να αποτελέσει μία χρονοβόρα διαδικασία ανά περίπτωση γι'αυτό και πολλές φορές προτείνουμε κάποιες τεχνικές αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκύπτουν από την υπερβολική υγρασία και την μυρωδιά του σάλιου. Σαφώς είναι θέμα ιατρικής φύσης αλλά έχει κοινωνική και αισθητική διάσταση είτε πρόκειται για παιδί είτε για ενήλικα, άρα οι παρακάτω συμπληρωματικές στρατηγικές αποδεικνύονται χρήσιμες και, κάποιες φορές αναγκαίες:

• Προτιμήστε πολύχρωμες μπλούζες ή/ και με πολλά σχέδια για να μην φαίνονται οι λεκέδες.
• Προτιμήστε απορροφητικά υφάσματα: βαμβακερά, πλεκτά κλπ.
• Αποφύγετε ρούχα που βγαίνουν από το κεφάλι ή έχουν στενή λαιμόκοψη.
• Αποφύγετε στενά ρούχα, ειδικά στο σημείο που υγραίνονται συχνότερα.
• Χρησιμοποιήστε φουλάρια, κασκόλ, μαντήλια που θα αλλάζετε συχνά.
• Φορέστε στα παιδιά περικάρπια (πετσετέ, βαμβακερά) για να σκουπίζονται τα οποία θα αλλάζετε συχνά.
• Ράψτε με velcro στους ώμους των ρούχων, στην ζώνη ασφαλείας και γενικά σε καίρια σημεία, κομμάτια από βαμβακερό ύφασμα που θα αφαιρείτε εύκολα για να αντικατασταθούν και να πλυθούν.
• Χρησιμοποιήστε αιθέρια έλαια και αρωματίστε διακριτικά τα ρούχα.
• Αλλάξτε την θέση της πλάτης ή το μαξιλάρι του αμαξιδίου (προς τα πίσω) ή του θρανίου (πιο ψηλά) για να αποφύγετε το σκύψιμο.
• Εάν είναι δυνατό, αποφύγετε το σκούπισμα και προτιμήστε το ταμπονάρισμα.
• Προσπαθήστε να θέσετε υπενθυμίσεις για κατάποση ή σκούπισμα του σάλιου, ηχητικές ή οπτικές (πχ. μία προσυμφωνημένη κίνηση ή άγγιγμα) ώστε να μην επαναλαμβάνεστε: "κατάπιε", "σάλιο", "σκουπίσου" και άλλες λέξεις λιγότερο αποδεκτές σε κοινωνικές εκδηλώσεις.
• Πάντα να έχετε στην τσέπη ένα χαρτομάντηλο ή μαντήλι (τουλάχιστον ένα).
• Επιβραβεύστε το σκούπισμα ή την κατάποση του σάλιου μετά από υπενθύμιση (με χαμόγελο ή μία λέξη ή κλείσιμο ματιού κλπ).
• Μην μασάτε τσίχλες πριν βγείτε από το σπίτι (η μάσηση προκαλεί έκκριση σάλιου).
• Χρησιμοποιείτε lip balm για να αποφύγετε το σκάσιμο των χειλιών.
• Κρατήστε το στόμα καθαρό: πλένετε συχνά τα δόντια, χρησιμοποιήστε οδοντικό νήμα.
• Καθαρίζετε πάντα το στόμα από τις τροφές μετά το φαγητό.
• Αντιμετωπίζετε μολύνσεις και ενοχλήσεις του στόματος μόλις τις αντιληφθείτε.
• Δοκιμάζετε τροφές με διαφορετικές υφές και θερμοκρασίες (εκτός εάν συνυπάρχει δυσφαγία, ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες του γιατρού και του λογοθεραπευτή σας).

Φυσικά, όλες οι παραπάνω τεχνικές προσαρμόζονται ανάλογα με την ηλικία και την ιδιοσυγκρασία του ατόμου και λειτουργούν συμπληρωματικά στην θεραπεία. Συμβουλευτείτε τον λογοθεραπευτή σας για εξατομικευμένες συμβουλές και προσαρμοσμένες ασκήσεις για το σπίτι.

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια 
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Illustration by Christopher Silas Neal

 

Additional Reading

1. Chambers, D., Franklin, L., (1992). Creative clothing : practical options for people who have difficulty with saliva control. West Perth, Australia: Western Australian Association of Occupational Therapists
2. Scott A., Johnson H.,(1993). A practical approach to the management of saliva.2nd ed. USA: Pro-ed
3. http://www.superduperinc.com/handouts/pdf/183_drooling.pdf

 

"Κοίτα με στα μάτια λοιπόν!"-Βλεμματική Επαφή, η σημασία της και τρόποι για να την προκαλέσουμε

 
Η βλεμματική επαφή είναι ο πιο δυναμικός τρόπος έναρξης ενός επικοινωνιακού συνδέσμου μεταξύ των ανθρώπων. Ξεκινά από πολύ νωρίς, περίπου στις 4 πρώτες εβδομάδες μετά την γέννηση, και μπορεί να αποτελέσει μία από τις βασικές δεξιότητες που απαιτούνται για την οικοδόμηση λεκτικών ή μη-λεκτικών κοινωνικών και επικοινωνιακών συμπεριφορών. Πρόκειται, με λίγα λόγια, για μία πρώιμη προσπάθεια επικοινωνίας που αναπτύσσει το βρέφος και κατέχει πολύ σημαντικό ρόλο στην πορεία της γλωσσικής ανάπτυξης, της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και της μάθησης.

Στην βιβλιογραφία ο όρος "βλεμματική επαφή" συναντάται πολύ συχνά μαζί με τον όρο "αυτισμός" ή "διαταραχές αυτιστικού φάσματος" καθώς έχει αποδειχτεί ότι η έλλειψη βλεμματικής επαφής στα βρέφη είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά των παιδιών με αυτισμό. (Διαβάστε περισσότερα εδώ κι εδώ). Καθώς το παιδί μεγαλώνει η εδραίωση της βλεμματικής επαφής γίνεται όλο και πιο αναγκαία για την γλωσσική ανάπτυξη, την κοινωνική συμπεριφορά και την εκπαίδευση του παιδιού. Εδώ και δεκαετίες οι ειδικοί προτείνουν και χρησιμοποιούν τεχνικές πρόκλησης και βελτίωσης της βλεμματικής επαφής και μάλιστα, τόσο σημαντική την θεωρούν που, πολλές φορές, η εκπαίδευση αυτή είναι η πρώτη που εφαρμόζουν στα πλάνα θεραπείας τους.

Πώς να προκαλέσουμε την βλεμματική επαφή;
Ο στόχος κάθε φορά είναι είτε να προκαλέσουμε στιγμιαία επαφή σε κάποια κοινωνική περίσταση είτε η εκπαίδευση της βλεμματικής επαφής. Οι τεχνικές που αντλούμε από την βιβλιογραφία και την κλινική εμπειρία βασίζονται σε θεωρητικές αρχές που καθοδηγούν την παρέμβαση (ανάλυση συμπεριφοράς, κοινωνική αλληλεπίδραση, χρησιμοποιώντας ενισχυτές [ήτοι αντικείμενα που αρέσουν στο παιδί], επιβράβευση ή/και ακουστικά/οπτικά/απτικά ερεθίσματα). Από τις πιο αποτελεσματικές και εφαρμόσιμες στην καθημερινή πράξη είναι οι παρακάτω:

1. Δείξτε. Εκείνη την στιγμή που μιλάτε στο παιδί δείξτε την μύτη σας για να το προκαλέσετε να σας κοιτάξει. Συνηθίστε στην διαδικασία και επαναλάβετε κάθε φορά που του μιλάτε.

2. Μιλήστε. Χρησιμοποιήστε το λόγο για να ενισχύσετε το ερέθισμα. Πείτε το όνομά του και δείξτε το πρόσωπό σας πριν πείτε αυτό που θέλετε. Εναλλακτικά ζητήστε του να σας κοιτάξει.

3. Χρησιμοποιήστε εξωφρενικά εντυπωσιακά αντικείμενα. Εάν εκπαιδεύετε το παιδί εκείνη την στιγμή καθοδηγώντας το, έχετε κοντά σας πράγματα χρωματιστά, με ήχους κλπ. τα οποία φέρτε δίπλα από το πρόσωπό σας ή στον στόχο σας (πχ. το τετράδιο) τα οποία αποσύρετε όταν επιτύχετε την επαφή.

4. Επιβραβεύστε την συμπεριφορά. Μόνο μία φορά. Η συχνή παροχή επιβράβευσης θα μάθει στο παιδί ότι κάθε φορά που σας κοιτά θα παίρνει για παράδειγμα ένα γλυκό, κι έτσι θα έχει αποδυναμωθεί η ορθή συμπεριφορά.

5. Μιμηθείτε. Μιμηθείτε όσο περισσότερο μπορείτε αυτά που κάνει το παιδί και τον τρόπο που χειρίζεται τα αντικείμενα κατά την διάρκεια του παιχνιδιού του.


Αυτά που καλό είναι να θυμάστε είναι:

• Προσαρμόστε τις/την τεχνικές/τεχνική στο δικό σας παιδί, στον χαρακτήρα, στην ηλικία, στις επιθυμίες του
• Μην του προσφέρετε καταιγισμό τεχνικών/ δραστηριοτήτων/ ερεθισμάτων/ επιβραβεύσεων. Επικεντρωθείτε στον στόχο σας.
• Ο χρόνος είναι πολύ σημαντικός: αδράξτε την στιγμή, δεν είναι απαραίτητο να καθίσετε σε τραπέζι εργασίας. Επίσης προβάλλετε το ερέθισμα (πχ. το πρόσωπό σας, το τετράδιο κλπ) πριν εφαρμόσετε οποιαδήποτε τεχνική.
• Ενθαρρύνετε την βλεμματική επαφή σε κοινωνικές καταστάσεις

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια

Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

  

illustration "Autism" by Brian Stauffer

Βιβλιογραφία

1. Hwang, B. & Hughes, C. (2000). Increasing early social-communicative skills of preverbal preschool children with autism through social interactive training. Journal of the Association for Persons with Severe Handicaps,25, 18-28

2. Parish-Morris J, Chevallier C, Tonge N, Letzen J, Pandey J and Schultz RT (2013) Visual attention to dynamic faces and objects is linked to face processing skills: a combined study of children with autism and controls. Front. Psychol. 4:185. doi: 10.3389/fpsyg.2013.00185

3. Robson, K. (1967). The role of eye-to-eye contact in maternal infant attachment. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 8, 13–25. 

4. Stagg SD, Davis R, Heaton P. Associations Between Language Development and Skin Conductance Responses to Faces and Eye Gaze in Children with Autism Spectrum Disorder. J Autism Dev Disord ;2013

5. Teresa Farroni, Gergely Csibra, Francesca Simion, Mark H. Johnson, Eye contact detection in humans from birth Proceedings of the National Academy of Sciences, Vol. 99, No. 14. (09 July 2002), pp. 9602-9605, doi:10.1073/pnas.152159999

10 + 1 Κόλπα Μνήμης για Παιδιά με Διάσπαση Προσοχής και Μαθησιακές Δυσκολίες

Συχνά τα παιδιά με Διαταραχή Ελειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) και Μαθησιακές Δυσκολίες (ΜΔ) δυσκολεύονται να θυμηθούν και ανακαλέσουν πληροφορίες που έχουν διδαχθεί. Υπάρχουν τρόποι να ενισχύσουμε τις δεξιότητες μνήμης των παιδιών αυτών δημιουργώντας οπτικές, ακουστικές και εννοιολογικές συσχετίσεις μεταξύ τμημάτων των πληροφοριών. Κάπως έτσι:

#1. Σχηματίζουμε ή δημιουργούμε ζωντανές εικόνες των πληροφοριών που πρέπει να απομνημονευθούν.
Διανθίζουμε τις εικόνες με υπερβολή, συναίσθημα, δράση, χρώμα: όσο πιο έντονες, πιο γελοίες τόσο το καλύτερο. Η τεχνική βρίσκει άμεση εφαρμογή στα μαθήματα ιστορίας, φυσικής, θρησκευτικών, βιολογίας αλλά και στην ορθογραφία (εικονογραφική μέθοδος).

#2. Ενημερώνουμε το παιδί ότι πρόκειται να του δώσουμε πολύ σημαντικές πληροφορίες.
Του τονίζουμε τι πρέπει να προσέξει με εντολές και οπτικά βοηθήματα (μαρκαδόρους, post-it, σημειώσεις)

#3. Διδάσκουμε ευρηματικά ακρωνύμια, ακροστιχίδες και παραλλαγές.
Ένα από τα πιο δημοφιλή είναι φτιαγμένο από τα ονόματα των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας (Εμμανουήλ Ξάνθο, Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ): "Ξανθό Τσακάλι με Σκούφο στο κεφάλι".

#4. Προσαρμόζουμε τις πληροφορίες στην ζωή και τις εμπειρίες του.
 Χρησιμοποιούμε χάρτη στην γεωγραφία, του θυμίζουμε τραγούδια σχετικά, χρησιμοποιούμε καραμέλες ή παιχνίδια για να του περιγράψουμε τις μαθηματικές έννοιες και πράξεις.

#5. Ενισχύουμε τις αισθήσεις του.
Εάν μαθαίνει τα γράμματα ή ορθογραφία του δίνουμε απτικά ερεθίσματα: γράφει με το δάχτυλο σε άμμο, σε γυαλόχαρτο, ακολουθεί γραμμές και φτιάχνει γράμματα σχηματικά με διαφορετικά υλικά. Αποτελεσματική τεχνική για μικρά παιδιά και παιδιά που μαθαίνουν ξένη γλώσσα.

#6. Δραματοποιούμε και Δραστηριοποιούμαστε.
Κάνουμε παιχνίδια ρόλων με τις εξιστορήσεις που το δυσκολεύουν στο μάθημα της ιστορίας, των θρησκευτικών (πχ. κρεμούμε καρτέλα που γράφει "Μεσολόγγι" στην πόρτα του δωματίου του και μοιράζουμε τους ρόλους, φτιάχνουμε το σκηνικό και δραματοποιούμε την Έξοδο του Μεσολογγίου κάνοντας ερωτήσεις και αναφέροντας σημαντικά στοιχεία). Απλούστερα, του δίνουμε να αντιγράψει τα καίρια σημεία του μαθήματος.

#7. Χρησιμοποιούμε ρυθμό και μελωδία για να διδάξουμε σειρές και αλληλουχίες.
Βοηθούμε την απομνημόνευση οποιασδήποτε λίστας (νομοί, χημικά στοιχεία του περιοδικού πίνακα, προπαίδεια κλπ) χρησιμοποιώντας ρυθμό, φτιάχνοντας τραγούδια ή ποιήματα.

#8. Χρησιμοποιούμε χιούμορ.
Όταν μαθαίνουμε άγνωστες λέξεις απλώς τις συσχετίζουμε με κάτι αστείο, ένα σκηνικό, μία άλλη λέξη, μία εμπειρία.

#9. Συνεργαζόμαστε.
Ζητούμε από τον δάσκαλο να ενισχύσει την χρήση των βοηθημάτων μνήμης που βλέπουμε ότι βοηθούν το παιδί. Συζητάμε μαζί του και βρίσκουμε τρόπους που μπορεί να χρησιμοποιήσει τα κόλπα στην τάξη.

#10. Μετά το μάθημα ζητούμε από το παιδί να αναφέρει αυτά που θυμάται.
Ζητούμε να το κάνει όσο πιο γρήγορα μπορεί ώστε να να βελτιώσουμε την ανάκληση.

#11. Ερευνούμε.
Προσέχουμε ποιες τεχνικές μνήμης χρησιμοποιεί ήδη το παιδί και τις ενισχύουμε. Είναι πολυ πιθανό ένα μεγάλο παιδί να έχει αναπτύξει μόνο του κάποια κόλπα που το βοηθούν να θυμάται. Τα επεκτείνουμε και βοηθούμε όσο και όπου επιτέπεται.

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια

Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

  Additional Reading

1. Sandra Rief (2005) How to Reach & Teach Children with ADD/ADHD, Second Edition, San Francisco: Jossey Bass
2. Sandra Rief (2008)The ADD/ADHD Checklist: A Practical Reference for Parents & Teachers, Second Edition.San Francisco: Jossey Bass

Διαβάζοντας σε παιδιά με πολλή ενέργεια!

"Throwing reading! Seeking readers" by Selçuk Demirel

Σε παλαιότερα post αναφέραμε πόσο σημαντική είναι η ανάγνωση και η χρήση βιβλίων εν γένει για την γλωσσική ανάπτυξη κάθε παιδιού: Τα παιδιά μαθαίνουν από μικρά να αγαπούν τα βιβλία, αναπτύσσουν λεξιλόγιο, διευρύνουν τις γνώσεις τους, εστιάζουν την προσοχή τους, μοιράζονται τον χρόνο τους μαζί σας και αυτά είναι μόνο λίγα, ελάχιστα από τα οφέλη που προσφέρουν τα βιβλία σε ένα νήπιο.

Τα νήπια όμως πέρα από την όρεξη για μάθηση και εξερεύνηση, έχουν και πολλή, μα πολλή, πάρα πολλή ενεργητικότητα! Υπάρχουν τρόποι να του δείξετε, να του μάθετε το βιβλίο χωρίς να καθίσετε δίπλα του (όπως θα κάνετε όταν μεγαλώσει λίγο περισσότερο) ή να το κυνηγάτε σε όλο το σπίτι.

#1. Διαβάστε ενώ παράλληλα κάνετε κάτι άλλο. Αναλάβετε την ανάγνωση του βιβλίου ενώ το παιδί κάνει μία "ήσυχη" δραστηριότητα: όταν παίζει με τα τουβλάκια, με τις κούκλες, σπρώχνει το φορτηγάκι του, τρώει. Μπορείτε να του δείχνετε τις εικόνες αφού τελειώνετε κάθε σελίδα.

#2. Ενισχύστε την αντίληψή του (και εισάγετέ τον/την στο νόημα) κάνοντας ερωτήσεις για το περιεχόμενο: "Τι λες να γίνει μετά;", "Γιατί κλαίει το κορίτσι;"

#3. Δώστε ζωή στα βιβλία: Χρησιμοποιήστε δραστηριότητες σχετικές με το βιβλίο, χρωμοσελίδες, παιχνίδια, δραματοποίηση. (ενδιαφέρον εκτυπώσιμο υλικό και ιδέες για γνωστά βιβλία θα βρείτε εδώ κι εδώ)

#4. Χρησιμοποιήστε και βιβλία χωρίς εικόνες. Εάν το παιδί είναι απασχολημένο παίζοντας κουτσό ή με την μπάλα σίγουρα δεν θα το ενδιαφέρουν οι εικόνες του βιβλίου. Το προτέρημα αυτών των βιβλίων είναι η πλούσια περιγραφή, περιλαμβάνουν δηλαδή περισσότερες λέξεις ώστε να δημιουργήσουν την εικόνα νοερά.

#5. Το μυστικό είναι στην ποικιλία. Χρησιμοποιήστε όλων των ειδών τα βιβλία, όχι μόνο παραμύθια. Ένα παιδί μπορεί να ενδιαφερθεί για βιβλία γνώσεων που έχουν πολλές και πολύχρωμες εικόνες (πχ. για δεινοσαύρους, ηφαίστεια, κάστρα, πειρατές, το σώμα κλπ.) ή δραστηριοτήτων (να κόψει, να κολλήσει, να φτιάξει), με σκληρά φύλλα, ήχους, αφής, με εικόνες που πετάγονται. Υπάρχουν τόσα πολλά και σίγουρα θα βρεθεί αυτό που ενδιαφέρει το δικό σας παιδί.

Διαβάστε σχετικά:
Ενισχύστε την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας
Ένα περιβάλλον πλούσιο σε λέξεις

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Κύπελα με Στόμιο: Πόσο χρήσιμα είναι τελικά;

Τα κύπελα με στόμιο ή "εκπαιδευτικά ποτηράκια" είναι ομολογουμένως μία εύκολη λύση για την χορήγηση υγρών στα μικρά παιδιά. Δεν χρειάζονται επίβλεψη, δεν στάζουν, δεν λερώνουν, μπορούμε να τα κουβαλάμε μαζί όπου κι αν είμαστε. Είναι όμως η καλύτερη λύση;

Αναρωτηθείτε λοιπόν:

• Πόσους μήνες χρησιμοποιεί το παιδί το κύπελό του;
• Τι βάζετε μέσα στο κύπελο;
• Πόσες φορές ανανεώνετε το υγρό μέσα στο κύπελο;
• Είστε σίγουροι ότι το παιδί καταναλώνει όλο το νερό/χυμό κλπ που του βάλατε, ελέγχετε πραγματικά την ποσότητα που πίνει;
• Πόσο χρόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας έχει το παιδί το κύπελο στο στόμα;

και τελικά

• Γιατί χρησιμοποιείτε κύπελο με στόμιο;

Εν ολίγοις αυτό που μας απασχολεί δεν είναι το κύπελο με στόμιο καθαυτό ή ο σχεδιασμός του αλλά η χρήση του: ΠΩΣ και ΠΟΣΟ το χρησιμοποιούμε.

Σκοπός των κύπελων αυτών [πέρα από την πρακτική τους χρήση, όπως αναφέρθηκε παραπάνω] είναι να αποτελέσουν το μεταβατικό στάδιο από το μπιμπερό στο ποτήρι. Αυτό αυτομάτως σημαίνει ότι μόλις το παιδί μπορεί να πιει από κανονικό ποτήρι δεν υπάρχει λόγος να χρησιμοποιεί ειδικό κύπελο. Στην πραγματικότητα λίγα είναι τα παιδιά που μπορεί να χρειαστούν βοήθεια στην μετάβαση αλλά και σε αυτήν την περίπτωση είναι προτιμότερο να μπει στην ζωή τους το καλαμάκι [δείτε εδώ]. Δηλαδή ενώ το παιδί είναι αναπτυξιακά έτοιμο να περάσει σε επόμενο στάδιο, εμείς οι ίδιοι ανακόπτουμε την πορεία του διατηρώντας το σε προγενέστερο επίπεδο.

Τα κύπελα καλύπτουν μία ανάγκη: την δίψα, την ενυδάτωση του παιδιού. Το ότι έχει πρόσβαση στο νερό μέσα στο κύπελό του δεν σημαίνει ότι το πίνει κιόλας. Πολλές φορές παρατηρούμε το παιδί να κρατά το κύπελο στο στόμα χωρίς όμως να πίνει, μετατρέπει δηλαδή το κύπελό του σε πιπίλα. Σε αυτή την περίπτωση τρία ζητήματα μας απασχολούν:

1. το κύπελο δεν είναι σχεδιασμένο για να κάνει την δουλειά της πιπίλας [πιθανές ανατομικές/ γναθοπροσωπικές αλλαγές]
2. το παιδί δεν πίνει άρα δεν ενυδατώνεται [αφυδάτωση]
3. έχει κάτι στο στόμα που το εμποδίζει να μιλήσει και πολύ απλά δεν μιλά, δείχνει [προβλήματα στην γλωσσική έκφραση, δυσκολίες στην ομιλία]

Τι σημαίνουν όλα αυτά;Τα κύπελα με στόμιο υποστηρίζουν έναν ανώριμο και χωρίς προσπάθεια τρόπο θηλασμού με αποτέλεσμα συγκεκριμένα στοματο-κινητικά χαρακτηριστικά σε χρόνια χρήση:

#1. Η γλώσσα δεν κινείται επαρκώς.
#2. Η χρόνια χρήση μπορεί να προκαλέσει φτωχή κινητικότητα και λανθασμένη θέση ανάπαυσης της γλώσσας (η γλώσσα να προβάλει από το στόμα)
#3. Μπορεί να παρατηρήσετε δυσκολία στην άρθρωση των |t|,|d|,|k|,|g|
#4. Συνήθως παρουσιάζεται δυσκολία στην συνειδητοποίηση του στόματος και των οργάνων του.

Επιπλέον, οδοντίατροι και ορθοδοντικοί αναφέρουν ότι υπάρχει πιθανότητα ανάπτυξης χασμοδοντίας (ανοιχτή δήξη) αφού το στόμιο βρίσκεται πολλές ώρες της ημέρας μεταξύ των κοπτήρων και η γλώσσα αρχίζει να προβάλει ενώ τονίζουν ότι αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης τερηδόνας όταν βάζουμε σε κύπελα ή μπιμπερό υγρά που περιέχουν ζάχαρη.


Τι κάνουμε λοιπόν; Τα πετάμε;
Τα κύπελα με στόμιο είναι χρήσιμα για παιδιά το πολύ μέχρι 12 μηνών. Από αυτήν την ηλικία και εφόσον μπορούν να καθίσουν χωρίς υποστήριξη, μπορούν με ασφάλεια να χρησιμοποιήσουν καλαμάκι και απλό ποτήρι. Τα ειδικά κύπελα μπορούν να σας εξυπηρετήσουν σε ταξίδια, εκδρομές κλπ. Στο σπίτι ή σε ελεγχόμενο περιβάλλον δώστε στο παιδί την ευκαιρία να σας ζητήσει να πιεί, βάλτε το να καθίσει, δώστε του νερό σε ποτήρι ή με καλαμάκι, ελέγξτε πόσο και τι θα πιεί. Το παιδί μαθαίνει να τρώει και να πίνει στο τραπέζι και όχι οπουδήποτε μέσα στο σπίτι κι έτσι ρυθμίζετε την συμπεριφορά και τα όριά του από νωρίς και, πάνω από όλα ελέγχετε την ασφάλειά του.

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια

Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

Στοματοκινητικές Ασκήσεις: Ασκήσεις Γλώσσας

 Η γλώσσα μας είναι το όργανο που χρησιμοποιούμε κατεξοχήν κατά την ομιλία και την κατάποση. Στην ουσία πρόκειται για έναν μυ, ευαίσθητο αλλά πολύ δυνατό. Οι ασκήσεις της γλώσσας συνήθως συνοδεύονται και από ασκήσεις χειλιών και, όπως κι αυτές εφαρμόζονται στα πλαίσια της θεραπείας μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, κρανιοεγκεφαλική κάκωση, Νόσο του Parkinson, σκλήρυνση κατά πλάκας, σύνδρομο Down, διαταραχές άρθρωσης, ομιλίας, λήψης και κατάποσης τροφής, εν γένει στοματοκινητικές και μυολειτουργικές διαταραχές. Στόχος των παρακάτω ασκήσεων είναι να ενδυναμώσουν και να αυξήσουν το εύρος κίνησης της γλώσσας. Προσπαθήστε να κάνετε όσο το δυνατόν πιο δυνατές και μεγάλες κινήσεις και φυσικά σταματήστε αμέσως εάν αισθανθείτε πόνο ή πίεση στον λαιμό. Σε περιπτώσεις ημιπάρεσης ή ημιπληγίας συμβουλευτείτε απαραιτήτως τον λογοθεραπευτή σας πριν τις εφαρμόσετε.

Εύρος Κίνησης Γλώσσας

1. Έκταση
Βγάλτε την γλώσσα έξω από το στόμα
Τεντώστε την όσο περισσότερο γίνεται
Κρατήστε στην ίδια θέση σταθερή και σε ευθεία για 3-5 δευτ.
Χαλαρώστε και επαναλάβετε 5 φορές

2. Απόσυρση
Τραβήξτε την γλώσσα μέσα στο στόμα, όσο πιο πίσω μπορείτε (όπως όταν λέμε |k|)
Κρατήστε για 1-3 δευτ.
Χαλαρώστε και επαναλάβετε 5 φορές

3. Έκταση και Απόσυρση
Συνδιάστε τις δύο παραπάνω ασκήσεις διατηρώντας την κάθε θέση για 1-3 δευτ.
Χαλαρώστε και επαναλάβετε 5 φορές

4. Άκρη της Γλώσσας Ψηλά
Τοποθετήστε την γλώσσα πίσω από τα πάνω δόντια/ ακουμπήστε τα πάνω ούλα
Ανοίξτε το στόμα όσο περισσότερο μπορείτε χωρίς να πέσει η γλώσσα
Κρατήστε την ίδια θέση για περίπου 5 δευτ.
Χαλαρώστε και επαναλάβετε 5 φορές

5. Γλώσσα στον Ουρανίσκο
Τοποθετήστε την γλώσσα πίσω από τα πάνω δόντια
Κρατώντας την ψηλά, γλείψτε τον ουρανίσκο μπρος-πίσω
Χαλαρώστε και επαναλάβετε 5 φορές

6. Δεξιά-Αριστερά
Τοποθετήστε την γλώσσα έξω ακουμπώντας την δεξιά γωνία του στόματος
Κρατήστε για 3-5 δευτ.
Τοποθετήστε την γλώσσα έξω ακουμπώντας την αριστερή γωνία του στόματος
Κρατήστε για 3-5 δευτ.
Χαλαρώστε και επαναλάβετε 5-10 φορές

Αντίσταση

1. Πίεση προς τα επάνω
Βγάλτε την γλώσσα έξω
Με ένα πλατύ αντικείμενο (γλωσσοπίεστρο/κουτάλι) πιέστε την γλώσσα προς τα κάτω ενώ ταυτόχρονα σπρώχνετε το αντικείμενο με την γλώσσα προς τα επάνω.
Κρατήστε 2-3 δευτ.
Επαναλάβετε 5 φορές

2. Πίεση στα πλάγια
Τεντώστε την γλώσσα έξω
Τοποθετήστε ένα γλωσσοπίεστρο δεξιά της και πιέστε αντίθετα
Κρατήστε 1-2 δευτ.
Επαναλάβετε 5 φορές
Τοποθετήστε ένα γλωσσοπίεστρο αριστερά της και πιέστε αντίθετα
Κρατήστε 1-2 δευτ.
Επαναλάβετε 5 φορές
! Συμβουλευτείτε απαραιτήτως τον λογοθεραπευτή σας για ακριβείς οδηγίες (εγκεφαλικές βλάβες/ πλάγιος σιγματισμός)

3. Πίεση μέσα
Τοποθετήστε το δάχτυλό σας στην εξωτερική πλευρά του μάγουλου
Από την μέσα πλευρά, πιέστε το μάγουλο στο σημείο που ακουμπά το δάχτυλό σας
Πιέστε όσο πιο δυνατά μπορείτε.
Κρατήστε 1-2 δευτ.
Χαλαρώστε και επαναλάβετε 5 φορές για κάθε πλευρά εκτός εάν σας έχουν δοθεί συγκεκριμένες οδηγίες.



Εφαρμόστε τις ασκήσεις με προσοχή και συμβουλευτείτε λογοθεραπευτή σε κάθε περίπτωση ώστε να αποφύγετε να ενισχύσετε που χρειάζονται χαλάρωση ή κινήσεις που απαιτούν ειδικό χειρισμό. Οι ασκήσεις αυτές είναι ενδεικτικές, αποτελούν μία βάση στην θεραπευτική διαδικασία αλλά δεν μπορούν από μόνες τους να αποτελέσουν ένα πλήρες θεραπευτικό πρόγραμμα.

Πατήστε εδώ για ασκήσεις για τα χείλη
Illustration via sketchplease.com

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια

Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com