Το φθινόπωρο για μένα ήταν πάντα η εποχή των ιστοριών. Είχα τη χαρά να μεγαλώσω με έναν παππού που ήξερε πολλά κι ωραία παραμύθια και είχε τον τρόπο να τα αφηγείται με όρεξη και ζωντάνια. Οι ιστορίες του, αληθινές ή μη, μύριζαν τσίπουρο κι απόβροχο, είχαν τη γεύση του κάστανου και σηματοδοτούσαν την έναρξη της πιο ωραίας περιόδου: της εποχής του σχολείου, της σόμπας και του μέσα. Ήταν πολύ διαφορετικές από τις ιστορίες του καλοκαιριού. Πιο ζεστές, πιο αληθινές, πιο ζωντανές. Και ήταν ωραία η στιγμή μετά από κάθε ιστορία που το μυαλό και η καρδιά είναι ακόμη μέσα σε αυτή, η στιγμή που ως παιδί ονειρευόμουν να γίνω, όχι σαν τον τρίτο γιο, τον μικρότερο που σκοτώνει τη λάμια και γίνεται ήρωας, ούτε σαν τον παμπόνηρο Χότζα που κατέληγε πάντα να έχει δίκιο, ούτε ακόμη σαν την κόρη που γνωρίζει τα πάντα και σώζει το παλικάρι για τη σώσει κι εκείνος, αλλά σαν τον παππού μου: να χαρίζω όνειρα.
Σήμερα δεν εγκαταλείπω την ονειροπόληση αλλά βρίσκομαι σε διαφορετική θέση. Αφηγούμαι ιστορίες στα παιδιά, τους μικρούς μου μαθητές κάθε μέρα. Συνήθως ιστορίες άλλων. Ταξιδεύουν. Φαίνεται στα μάτια τους που σπάνια βλεφαρίζουν, στο ανοιχτό τους στόμα, στη κομμένη τους ανάσα.
Αναπόφευκτα έρχεται η ώρα να φτιάξουν τη δική τους ιστορία. Γιατί δεν αφηγούμαι στα παιδιά για να προβάλλω τις δικές μου εμπειρίες. Εμφορούμαι από αυτές και πλέον αναγνωρίζω στις ιστορίες ένα ακόμη γνώρισμα πολύ σημαντικό: είναι ένα καταπληκτικό γλωσσικό εργαλείο. Η αφήγηση οργανώνει τη γλώσσα σε όλους τους τομείς της: εμπλουτίζει το λεξιλόγιο, βελτιώνει τη μορφο-σύνταξη, οργανώνεται σε συγκεκριμένο σημασιολογικό πλαίσιο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση της φωνολογικής καλλιέργειας, τον εμπλουτισμό της προσωδίας, ακόμη και τη βελτίωση του ρυθμού ομιλίας αλλά και τη μη λεκτική σωματική συμπεριφορά και τις γνωστικές ικανότητες.
Είναι πιο εύκολο για ένα παιδί να αφηγηθεί έχοντας ένα ερέθισμα οπτικό, λεκτικό, ακουστικό, μια αίσθηση ή μια μυρωδιά. Ξέρει από πού να ξεκινήσει και ήδη δημιουργεί στο μυαλό του/ της ένα πλάνο, διάχυτους χαρακτήρες και σκόρπια γεγονότα που καλείται να οργανώσει σε λέξεις κατάλληλες, τοποθετημένες σωστά ώστε να βγάζουν νόημα, στολισμένες έτσι που να φτιάχουν εικόνες στον αέρα και να γεμίζουν το δωμάτιο.
Πόσο δύσκολο είναι αυτό αλήθεια για έναν μικρούλη/ μία μικρούλα με δυσκολίες σε οποιοδήποτε επίπεδο λόγου; Πολύ. Αφάνταστα. Τρομακτικά κάποιες φορές. Είναι όμως μια λύτρωση πρωτόγνωρη όταν αρχίζει η ιστορία να ξετυλίγεται από το στόμα τους. Με όποιον τρόπο. Με όποια δυσκολία και στην αρχή χωρίς τα στολίδια που βάζουμε στις λέξεις. Έχουν δημιουργήσει κάτι δικό τους, μοναδικό, με κομμάτια της δικής τους φαντασίας, με λέξεις άκριτες, δικές τους κι αυτές και τη δική τους φωνή. Και είναι η χαρά τους τόσο πολλή, αφάνταστη, τρομακτική κάποιες φορές που καταλήγει πάντα στο "να πούμε άλλη μία;". Κι έτσι το εργαλείο μας γίνεται παιχνίδι και πλημμυρίζει την ψυχή και το μυαλό και φτιάχνει γλώσσα.
Τα ερεθίσματα που χρησιμοποιούμε εμείς είναι σχεδόν τα πάντα, ανάλογα με το τι θέλουμε να πετύχουμε: αντικείμενα που έχουμε στο δωμάτιο, παιχνίδια αλληλουχίας, τις κυβοϊστορίες του Rory, εικόνες σκηνικών, ουσιαστικών, ενεργειών, ζωγραφική, κατασκευές, μουσική, ήχους, μυρωδιές και γεύσεις, βιβλία και τις δικές μας μπερδεμένες ιστορίες. Και κάθε μα κάθε φορά γεννάμε κάτι διαφορετικό και καινούριο.
Αυτό το κείμενο λοιπόν, είναι για το φθινόπωρο και τις ιστορίες. Στο link παρακάτω θα βρείτε ερεθίσματα για φθινοπωρινές ιστορίες που μυρίζουν βρεγμένο χώμα και φύλλα. Μπορείτε να τις συνδυάσετε και με τη γέφυρα επικοινωνίας.
(το link οδηγεί στο Teachers Pay Teachers)
Και καλό σας μήνα!
(Top image CC0 Public Domain)
Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com
