29 Ιαν 2012

Πιπίλισμα του Αντίχειρα: Γιατί Συμβαίνει και Πώς να το Χειριστείτε


Το πιπίλισμα του αντίχειρα είναι μια από τις πιο κοινές συνήθειες των μικρών παιδιών. 50 με 85% των παιδιών κάποια στιγμή πιπιλούν τον αντίχειρά τους. 
   
Η συνήθεια ξεκινάει από νωρίς και είναι απόλυτα φυσιολογική σε βρέφη και μικρά παιδιά. Μεταξύ 2 και 4 μηνών το βρέφος ξεκινά να γνωρίζει τον κόσμο κιναισθητικά (δηλαδή να ανακαλύπτει τις ιδιότητες των πραγμάτων και των ίδιων του των χεριών μέσα από τις αισθήσεις της αφής, της γεύσης, της όσφρησης και την κίνηση) και εντείνεται το στοματικό στάδιο. Παρατηρεί τα χεράκια του και τα βάζει στο στόμα. Στην ηλικία αυτή η περιοχή του εγκεφάλου του βρέφους που «ασχολείται» με την περιοχή του στόματος και του χεριού είναι τεράστια, καταλαμβάνοντας περιοχή μεγαλύτερη από όση όλο το υπόλοιπο σώμα του και τα πόδια του μαζί! Η διαδικασία αυτή συνιστά βασικό μηχανισμό ανάπτυξης νοητικής, ψυχοκινητικής και γνωστικής για το βρέφος. Με άλλα λόγια, για το βρέφος 4 μηνών είναι τόσο σημαντικό να βάζει την κουδουνίστρα στο στόμα του όσο για το παιδί των 8 ετών είναι σημαντικό να διαβάζει μαθηματικά. Επιπλέον, η ενασχόληση του βρέφους με το στόμα του του δίνει την αίσθηση της ασφάλειας και της σιγουριάς, ενώ το ανακουφίζει από τις ενοχλήσεις των ούλων.
   Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής Οδοντιατρικής, η συνήθεια του πιπιλίσματος του αντίχειρα δεν προκαλεί κανένα μόνιμο ανατομικό πρόβλημα στο στόμα ή στα δόντια εάν δεν συνεχιστεί μετά την ηλικία των 5 ετών. Σύμφωνα με την ίδια Ακαδημία, τα περισσότερα παιδιά σταματούν την συνήθεια από μόνα τους ανάμεσα στις ηλικίες των 2 και 4 ετών. Δεν υπάρχει κανένας λόγος οι γονείς να ανησυχούν πριν από την ηλικία αυτή, γιατί πρόκειται για μια φυσιολογική συμπεριφορά. Από προσωπική εμπειρία, παιδιά που θηλάζουν για καιρό και απογαλακτίζουν σταδιακά – όχι απότομα, σύμφωνα με τις διεθνείς επιστημονικές συστάσεις, τείνουν να μην αναπτύσσουν επίμονες στοματικές έξεις όπως το πιπίλισμα του αντίχειρα και η χρήση πιπίλας.
   Μερικές φορές γονείς φοβούνται τόσο πολύ την συνήθεια αυτή που με την έναρξη του στοματικού σταδίου, σε ηλικία λίγων μηνών, αποτρέπουν το βρέφος να ασχοληθεί με τα χεράκια του και να βάλει αντικείμενα στο στόμα του. Η τακτική αυτή είναι βλαπτική για την ψυχοκινητική ωρίμανση του παιδιού και αυθαίρετα περιοριστική. Άλλες φορές οι γονείς ανησυχούν για «μικρόβια» που μπορεί να φέρνει το μωρό στο στόμα του με τα χεράκια του και με τα αντικείμενα. Είναι όμως φυσιολογικό το βρέφος να έρχεται σε τακτική έκθεση με συνήθη, μη παθογόνα μικρόβια του περιβάλλοντος, που επιπλέον βοηθούν να χτιστεί και η άμυνά του. Πιστεύεται ότι παραμονή ενός μικρού παιδιού παρατεταμένα σε υπερβολικά αποστειρωμένο περιβάλλον μπορεί να είναι βλαπτική, αναστέλλοντας την ανάπτυξη του ανοσοποιητικού του συστήματος και οδηγώντας πιθανόν σε αυξημένο κίνδυνο για βαριές λοιμώξεις, αλλεργίες ή αυτό-άνοσα νοσήματα. Το μόνο λοιπόν που χρειάζεται μετά τους πρώτους μήνες της ζωής είναι όχι ένα αποστειρωμένο περιβάλλον, αλλά ένα καθαρό περιβάλλον, με τακτικό πλύσιμο των παιχνιδιών, χέρια και αντικείμενα χωρίς εμφανή βρωμιά.
   Επίμονο πιπίλισμα του αντίχειρα μετά την ηλικία των 4 με 5 ετών χρήζει διερεύνησης ως πιθανή εκδήλωση άγχους. Στην αντιμετώπιση προσπαθούμε να χειριζόμαστε το παιδί με θετικό και όχι αρνητικό τρόπο, χρησιμοποιώντας τις τεχνικές της επιβράβευσης, της απόσπασης προσοχής, των προνομίων, και όχι της επίπληξης και της τιμωρίας.

Στέλιος Παπαβέντσης
Παιδίατρος
MRCPCH DCH IBCLC 2012
 Via Παιδιατρική Φροντίδα

25 Ιαν 2012

Τα μωρά SPEEDY, Ένα Νέο Συμπεριφορικό Σύνδρομο



Οι διαταραχές λόγου και γλώσσας που οφείλονται σε άγνωστες διαταραχές είναι πολύ συνηθισμένες. Οι διαταραχές είναι πολλές και εκθειάζονται σε διάφορες ηλικίες. Η καθυστερημένη κινητική ανάπτυξη είναι ευρέως γνωστό ότι συνυπάρχει με τις διαταραχές λόγου και γλώσσας. Παρ΄όλα αυτά δεν έχει δοθεί σημασία στα παιδιά στα οποία η καθυστέρηση λόγου συνδέεται με την πρώϊμη αυτόνομη βάδιση.
Στην φωνιατρική κλινική του Παν/μιακού Νοσοκομείου του Ελσίνκι, εξετάστηκαν παιδιά και παρουσιάστηκε κοινό πρότυπο στο συμπεριφορικό τους φαινότυπο. Συνήθως αυτά τα παιδιά, γνωστά ως μωρά SPEEDY, έχουν καλή γλωσσική κατανόηση, ο λόγος τους είναι πολύ δυσκατάληπτος, παρ΄ότι που μπορεί να ξεκινήσουν να μιλούν νωρίς και να είναι πολύ ομιλιτικά. Σε κάποιες περιπτώσεις η παραγωγή λόγου είναι καθυστερημένη, το παιδί μιλάει λιγότερο, ο λόγος μπορεί να είναι δυσκατάληπτος, ιδιαίτερα σε μεγάλες προτάσεις. Αυτό που κάνει τον λόγο του παιδιού δυσκατάληπτο είναι οι λέξεις και οι προτάσεις που παράγωνται λάθος και κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο, που προκαλεί έναν συνεχή παραμορφομένο ήχο. Αυτοί οι ήχοι συνδέονται με την δυσλειτουργία της γλώσσας και φαίνονται σε ήχους που χρησιμοποιείται η άκρη της γλώσσας.
Τα μωρά SPEEDY αναπτύσουν νώρις κινητικές ικανότητες, και συχνά ξεκινούν να περπατούν αυτόνομα στους 10 μήνες της ζωής τους. Τρέχουν, σκαρφαλώνουν, πηδούν και προσπερνούν και γενικά είναι αρκετά ευκίνητα και σωματικά ενεργητικά. Συνήθως είναι πολύ υγιεί και τυπικά δεν πάσχουν από αναπνευστικές λοιμώξεις, ωτίτιδες ή αλλεργίες. Η κατασκευή των νοητικών τους ικανοτήτων είναι χωρισμένη, πράγμα που καθιστά την οπτική απόδοση τους να είναι άνω του φυσιολογικού για την ηλικία τους, ακόμη καλύτερη από την γλωσσική απόδοση.
Σύμφωνα με την Dr. Haapanen της κλινικής, 1 με 2% των παιδιών είναι μωρά SPEEDY. Ο φαινότυπος των παιδιών αυτών συνδυάζει τρεις ποιότητες: άτυπη γρήγορη κινητική ανάπτυξη, δυσκατάληπτη ομιλία, δυσλειτουργία στον χειρισμό της γλώσσας. Αυτά τα χαρακτηριστικά φαίνεται να διαμορφώνουν μια τριάδα, σύμφωνα με την οποία μιλούμε για ένα σύδρομο που ονομάστηκε “SPEEDY baby”.
Ο όρος SPEEDY αναφέρεται στην ταχύτητα ανάπτυξης των κινητικών ικανοτήτων και στα προβλήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη της ομιλίας. Προέρχεται από 2 συνθετικά, SPEE από την λέξη SPEEch (λόγος) και DY από την λέξη verbal DYspraxia, (λεκτική δυσπραξία), DYsphasia (δυσφασία) και γλωσσική δυσλειτουργία (tongue DYsfunction).
Η ενεργητικότητα τους και ο δυσκατάληπτος λόγος, μπορεί να έχουν ανεπιθύμητα ψυχοκοινωνικά προβλήματα και να επισκιάζουν τις πραγματικές ικανότητες του παιδιού. Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζεται το σύνδρομο αυτό στα παιδιά, έτσι ώστε οι γονείς των παιδιών να πληροφορηθούν για την κατάσταση των παιδιών τους και να αναζητήσουν βοήθεια.
     & Logos-Ippos
 
Απόστολος Μαυρομάτης
Λογοπεδικός
Eιδικός Θεραπευτικής Ιππασίας –
Παιδαγωγικής Ιπποθεραπείας
ap.mavromatis@gmail.com

24 Ιαν 2012

Επιστημονική Βιβλιοθήκη: Η Μέθοδος TEACCH για την Εκπαίδευση Ανθρώπων με Αυτισμό


Η μέθοδος TEACCH αφορά στην εκπαίδευση ανθρώπων με αυτισμό, είναι διεθνώς καταξιωμένη εδώ και 40 χρόνια. Παρόλη την μεγάλη ζήτηση, υπάρχει ένα κενό, αναφορικά με μια συστηματική συνοπτική παρουσίαση της αμερικανικής αυτής μεθόδου. Με το βιβλίο αυτό η Anne Häußler κλείνει αυτό το κενό. Αναδεικνύει την ουσία της μεθόδου, κάνει κατανοητό τί σημαίνει TEACCH και πώς εφαρμόζεται στην πράξη. Το βιβλίο παρέχει ένα πλατύ πεδίο γνώσεων, αναφορικά με την μέθοδο και συστηματοποιεί τα συστατικά - δομικά στοιχεία του σε ένα ολοκληρωμένο λειτουργικό εργαλείο. Προσφέρει την θεωρητική βάση των παιδαγωγικών - θεραπευτικών στρατηγικών και βοηθά στην καλύτερη κατανόηση των δυνατοτήτων της μεθόδου TEACCH. Με πολλά παραδείγματα και συγκεκριμένες πρακτικές οδηγίες, πρότυπα φυλλάδια, φύλλα εργασίας και ερωτηματολόγια, είναι ένας πολύτιμος οδηγός για όσους θέλουν να ξεκινήσουν με την πρακτική εφαρμογή αυτής της μεθόδου.


Συγγραφέας: Anne Häussler
Εκδόσεις: Ρόδων
ISBN: 978-960-98421-6-7
Έτος Έκδοσης: 2012

9 Ιαν 2012

Προβλήματα Κατάποσης στη Νόσο Alzheimer: Αναγνώριση και Αντιμετώπιση

image via Colossal

Τα προβλήματα κατάποσης μπορεί  να αποτελέσουν κοινό σύμπτωμα πολλών εκφυλιστικών νευρολογικών και νευρο-μυικών νόσων. Η νόσος Alzheimer (ΝΑ) είναι μία προοδευτική άνοια που προκαλεί προβλήματα σίτισης και κατάποσης.
Αρχικά, οι ασθενείς αποκτούν αγνωσία τροφής δηλαδή δεν αναγνωρίζουν οπτικά το φαγητό ως τροφή όταν τοποθετείται μπροστά τους. Για παράδειγμα, εάν τους ζητηθεί να επιλέξουν μεταξύ ενός σάντουιτς, ενός μολυβιού και ενός ψαλιδιού ποιο τρώγεται, δεν μπορούν να αναγνωρίσουν το σάντουιτς ως βρώσιμο. Αυτό τους δυσκολεύει να δεχτούν την τροφή στο στόμα και να την καταπιούν και εξηγεί τη βραδύτητα στο να ανοίξουν το στόμα και να δεχτούν φαγητό.

Με την εξέλιξη της άνοιας οι ασθενείς αναπτύσσουν απραξία σίτισης και κατάποσης. Η απραξία σίτισης εμφανίζεται ως δυσκολία χειρισμού των μαχαιροπήρουνων: μπορεί να γυρίζουν το κουτάλι ή το πηρούνι στο χέρι χωρίς να είναι σίγουροι ποιο άκρο θα χρησιμοποιήσουν. Η απραξία κατάποσης προκαλεί δυσκολία στην έναρξη του στοματικού σταδίου: οι ασθενείς είτε μετακινούν την τροφή μέσα στο στόμα γιατί δεν είναι σίγουροι τι θα κάνουν με αυτή και πώς να ξεκινήσουν την κατάποση, είτε κρατούν την τροφή στο στόμα χωρίς καμία κίνηση της γλώσσας. Αυτοί οι ασθενείς εμφανίζουν επίσης στοματική αγνωσία τροφής. Όταν η τροφή δεν αναγνωρίζεται στο στόμα, δεν υπάρχει λόγος να ξεκινήσει η στοματική φάση της κατάποσης. Αυτό οδηγεί στη διατήρηση της τροφής στο στόμα χωρίς κατάποση.

Μαζί με την απραξία κατάποσης, ο ασθενής με ΝΑ μπορεί να παρουσιάσει αλλαγές στη φυσιολογία της κατάποσης: περιορισμό στην πλευρική κίνησης της γλώσσας για τη μάσηση, καθυστέρηση στην έναρξη της φαρυγγικής φάσης και κινητικές ανωμαλίες του φάρυγγα που περιλαμβάνουν αμφοτερόπλευρη αδυναμία, περιορισμένη ανύψωση λάρυγγα και περιορισμένη οπίσθια κίνηση της βάσης της γλώσσας.

Συχνά, η αγνωσία και η απραξία κατάποσης εμφανίζονται σε αρχικό στάδιο και επιδεινώνονται μέχρι να προκαλέσουν σημαντική καθυστέρηση στην είσοδο της τροφής στο στόμα διακινδυνεύοντας τη πλήρη διατροφή και ενυδάτωση. Κάποιοι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν 3-4 λεπτά για την έναρξη κάθε μοναδικής κατάποσης.

Σε πολλές περιπτώσεις τεχνικές αύξησης της αισθητικότητας πριν από την έναρξη της σίτισης ή κατά τη διάρκεια, μπορεί να επιταχύνουν το στοματικό στάδιο και και την έναρξη της κατάποσης. Οι διαδικασίες ενίσχυσης της αισθητικότητας είναι υπό τον έλεγχο του φροντιστή και μπορούν να χρησιμοποιηθούν επιτυχώς για ένα διάστημα με τα άτομα με άνοια. Θεωρούνται αντισταθμιστικές καθώς δε μπορούν να μεταβάλλουν τον κινητικό έλεγχο της κατάποσης αλλά και θεραπευτικές αφού αλλάζουν τη διάρκεια της κατάποσης. Οι τεχνικές αύξησης της αισθητικότητας περιλαμβάνουν την παροχή ερεθισμάτων (βλωμού/μπουκιάς) που διαφέρουν σε όγκο, γεύση, θερμοκρασία, υφή:
  • αύξηση της πίεσης του κουταλιού στη γλώσσα κατά τη σίτιση
  • παροχή βλωμού με ξινή γεύση
  • παροχή κρύου ερεθίσματος (τροφής)
  • παροχή βλωμού που απαιτεί μάσηση
  • παροχή βλωμού μεγάλου όγκου
  • εφαρμογή απτικού ερεθίσματος
Η άνοια τύπου Alzheimer μπορεί να είναι μία σταδιακά επιδεινούμενη κατάσταση ή μπορεί να οδηγήσει σε ταχεία επιδείνωση. Σε κάθε περίπτωση ο λογοθεραπευτής θα πρέπει να κρίνει πότε παύει να ωφελείται ο ασθενής από τη θεραπεία κατάποσης οπότε και οφείλει να διακόψει ή να συστήσει παρεντερικό σωλήνα για ασφαλέστερη και πληρέστερη σίτιση σε προχωρημένα στάδια.



Βιβλιογραφία
  1. Longeman J. (1998). Evaluation and Treatment of Swallowing Disorders. USA: pro-ed
  2. Cichero J., Murdoch B. (2006). Dysphagia Foundation, Theory and Practice. USA: Wiley

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια

Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com