Η απάντηση δεν είναι πάντα ξεκάθαρη. Μάλιστα μπορεί να φανεί κάπως αντιφατική. Ας μιλήσουμε λοιπόν για το εύρος του "φυσιολογικού".
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως τα αναπτυξιακά ορόσημα δεν κατακτώνται με μαθηματική ακρίβεια. Η ανάπτυξη διαφέρει από άτομο σε άτομο. Έτσι, είτε μιλάμε για την ανατολή των πρώτων δοντιών, για το μπουσούλημα ή τις πρώτες λέξεις, η απάντηση στο ερώτημα "πότε;" δεν έχει ακριβή και σαφή απάντηση. Μιλάμε πάντα για χρονικό εύρος.
Ας πάρουμε για παράδειγμα το περπάτημα. Πολλά παιδιά κάνουν τα πρώτα τους βήματα γύρω στον πρώτο χρόνο. Αυτό όμως δε συμβαίνει πάντα. Κάποια ξεκινούν πρώιμα, περίπου 7-8 μηνών, ενώ αλλά χρειάζεται να φτάσουν τους 18 μήνες. Δεδομένου ότι εδώ υπάρχει εύρος σχεδόν ενός έτους, είναι καλύτερα (με σύνεση) να μην αγχωθούμε ιδιαίτερα συγκρίνοντας το ένα παιδί με το άλλο. Κάθε ένα αναπτύσσεται στον δικό του μοναδικό χρόνο.
Παρόλα αυτά έχουν οριστεί σχετικά χρονικά όρια, ΜΕΤΑ από τα οποία κάποιο αναπτυξιακό ορόσημο θεωρείται πως έχει καθυστερήσει. Και είναι σημαντικό για τους γονείς να παραμένουν ενημερωμένοι και να βρίσκονται σε εγρήγορση.
Κάνεις δεν ξέρει το παιδί σας καλύτερα από εσάς. Αν ανησυχείτε για την ανάπτυξη του παιδιού σας είναι σημαντικό να δράσετε. Και να δράσετε άμεσα.
Ο ευκολότερος και αμεσότερος τρόπος να εκπληρώσετε αυτή την ευθύνη είναι να διατηρείτε σχέση εμπιστοσύνης με τον παιδίατρο σας, να τηρείτε τις προγραμματισμένες επισκέψεις, να συζητάτε σχετικά με την ανάπτυξή του παιδιού και να κάνετε ερωτήσεις. Παρόλο που δεν θα κάνει πλήρη αναπτυξιακό έλεγχο, ενδεχομένως θα μπορέσει να ανιχνεύσει πιθανές αποκλίσεις στις καθιερωμένες αναπτυξιακές νόρμες και να σας παραπέμψει σε ειδικό αναπτυξιολόγο.
Πλέον υπάρχουν ειδικοί που μπορούν να υποστηρίξουν ένα παιδί και την οικογένειά του μέσω της πρώιμης παρέμβασης σε κάθε ενδεχόμενο αναπηρίας ή καθυστέρησης στην ανάπτυξη.
Αυτό μπορεί να ακούγεται τρομακτικό και για αυτό το λόγο υπάρχει η τάση "ας περιμένουμε λίγο ακόμα να δούμε" ή "κι εμείς που δεν πήγαμε, τι πάθαμε;"
Αλλά αυτό είναι το χειρότερο που μπορείτε να κάνετε. Όταν εντοπίζονται νωρίς πολλές καθυστερήσεις στην ανάπτυξη μπορεί να αποκατασταθούν με την κατάλληλη παρέμβαση. Και όσο νωρίτερα ζητήσετε βοήθεια τόσο ταχύτερα μπορεί το παιδί να ξαναβρεί το ρυθμό του.
Μέρος του κόστους των υπηρεσιών αυτών μπορεί να καλυφθεί από τον ΕΟΠΥΥ και μπορείτε να το σκεφτείτε ακόμη κι έτσι: τίποτε κακό δεν πρόκειται να συμβεί αν ζητήσετε αξιολόγηση. Αν από την αξιολόγηση προκύψει καθυστέρηση σε κάποιον τομέα της ανάπτυξης, το παιδί σας μπορεί να επωφεληθεί από σύγχρονες υπηρεσίες. Αν δεν προκύψει, τότε θα έχετε το κεφάλι σας ήσυχο. Αν εξακολουθείτε να προβληματίζεστε για την ανάπτυξη του παιδιού παρόλο που έχει ήδη εξεταστεί από κάποιον ειδικό, ζητήστε νέα εξέταση.
Συχνά δέχομαι την εξής ερώτηση από συγγενείς ή φίλους οικογενειών:
"Νομίζω πως κάτι συμβαίνει. Το παιδί δε μιλάει ακόμη/ δεν έχει περπατήσει/ δεν τρώει μόνο του. Τι να κάνω; Φοβάμαι μη θυμώσουν. Να τους το πω;"
Η ερώτηση πάντα πηγάζει από γνήσιο ενδιαφέρον και προβληματισμό για ένα αγαπημένο παιδί.
Η απάντηση είναι μια: ΝΑΙ. Να το πείτε. Άμεσα. Είναι πολύ προτιμότερο να θορυβηθούν οι γονείς- κι ας δυσαρεστηθούν ακόμη- και να δράσουν νωρίς για να προλάβουν εάν όντως συμβαίνει κάτι παρά να καθυστερήσουν λόγω άγνοιας. Στην καλύτερη περίπτωση δε θα συμβαίνει τίποτα και η ζωή όλων θα συνεχιστεί ομαλά.
