"Μπορεί να μην μιλάει ακόμη αλλά καταλαβαίνει τα πάντα. Ό,τι του πεις θα το κάνει."
Αληθεύει πως κάποια παιδιά μπορεί να έχουν δυσκολίες μόνο στην έκφραση και η κατανόηση της γλώσσας να παραμένει άθικτη. Κάποια παιδιά έχουν δυσκολίες στην αντίληψη του λόγου αλλά έχουν αναπτύξει (ευφάνταστες ενίοτε) στρατηγικές για να καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στον θαυμαστό καινούργιο τους κόσμο.
Καθώς η κατανόηση (σε αντίθεση με την έκφραση) του λόγου συμβαίνει κατά κύριο λόγο στο μυαλό του νηπίου και δεν μπορεί να εκδηλωθεί ευθέως με κάποιον τρόπο, είναι δύσκολο να πούμε με μια πρώτη ματιά τι ακριβώς συμβαίνει στο μυαλό του.
Για να μπορέσουμε όμως να βοηθήσουμε ουσιαστικά ένα παιδί με καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου πρέπει να μπορούμε να ξεχωρίσουμε εάν όντως αντιλαμβάνεται τον λόγο ή χρησιμοποιεί στρατηγικές ώστε να δείχνει ότι καταλαβαίνει ό,τι του λένε. Και αυτό μπορούμε να το κάνουμε μέσω των σταθμισμένων δοκιμασιών που εφαρμόζουμε για να αξιολογήσουμε τις δεξιότητες αυτές με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια και ασφάλεια.
Πώς όμως καταφέρνουν τα μικρούλια και μας ξεγελούν; (Άθελά τους, το τονίζω).
- Κοιτούν προς την κατεύθυνση που κοιτούν οι φροντιστές τους. Μάλιστα είναι μία στρατηγική που μπορούν να χρησιμοποιήσουν ακόμη και τα βρέφη από 8 μηνών.
- Μιμούνται αυτό που κάνουν οι άλλοι, ειδικά την καθημερινή ρουτίνα της οικογένειας. Αυτή την στρατηγική την εφαρμόζουν συχνά τα νήπια που δυσκολεύονται να ακολουθήσουν οδηγίες στο σχολείο.
- Παίρνουν ό,τι τους προσφέρεται.
- Κάνουν ό,τι συνηθίζουν με κάθε αντικείμενο που συναντούν. πχ. μια μπάλα την πετούν, μία κούκλα την κοιμίζουν χωρίς να δοκιμάζουν άλλον τρόπο παιχνιδιού.
- Κάνουν ό,τι συνήθως γίνεται με κάθε αντικείμενο. Συνήθως όταν δεν κατανοούν έννοιες χώρου. πχ. Βάζει την κουβέρτα πάνω στο κρεβάτι γιατί εκεί είναι η θέση της.
- Κάνουν την πιο αναμενόμενη πράξη. π.χ. βάζουν τη μεγάλη κούκλα να ταΐσει το μωρό κούκλα.
Οι δοκιμασίες που εφαρμόζουμε οι λογοθεραπευτές για να αξιολογήσουμε το επίπεδο γλωσσικής αντίληψης ενός παιδιού αλλά και ο τρόπος που έχουμε εκπαιδευτεί να το κάνουμε, μπορεί να αποκαλύψει εάν ένα παιδί χρησιμοποιεί τέτοιες στρατηγικές. Συνδυάζοντας τα αποτελέσματα των τεστ με μια ενδελεχή συζήτηση με τους γονείς και παίζοντας με το παιδί, μπορούμε να δούμε εάν στην περίπτωση όπου δεν υπάρχουν τα βοηθητικά ερεθίσματα (όπως μόνο μία επιλογή αντικειμένου ή να μπορεί να ακολουθήσει το βλέμμα) το παιδί κάνει masking, δηλαδή κρύβει τις πιθανές του δυσκολίες στην αντίληψη του λόγου. Στη συνέχεια μπορούμε να παρέμβουμε κατάλληλα.
Αναφορά
Paul R. (2000). "Putting things in context": literal and discourse approaches to comprehension assessment. Seminars in speech and language, 21(3), 247–255. https://doi.org/10.1055/s-2000-13198
