Η λογοθεραπεία σε ασθενείς με άνοια - γενικές παραδοχές

Η λογοθεραπευτική παρέμβαση στην άνοια γίνεται εξατομικευμένα, ανάλογα με τα γνωστικά ελλείμματα, το στάδιο της νόσου όπου βρίσκεται ο ασθενής, τις προσδοκίες και τη διάθεση του ασθενή για συνεργασία καθώς και τη συμμετοχή ή όχι των φροντιστών. Στην άνοια θεραπευτικοί στόχοι δεν εφαρμόζονται μόνο στον ίδιο τον ασθενή αλλά και στα μέλη της οικογένειας ή/ και στους επαγγελματίες φροντιστές του.

Η λογοθεραπευτική παρέμβαση τις περισσότερες φορές παρέχεται στο σπίτι του ασθενή, σε κέντρα ημέρας ή σε ιδρύματα όπου φιλοξενούνται. Επειδή οι παρεμβάσεις είναι βραχύχρονες και μη παλινορθωτικές από τη φύση τους, οι λογοθεραπευτές πρέπει να έχουν υπόψη τις εξής παραδοχές για την άνοια:

• Οι στόχοι παρέμβασης υπάρχουν για να εμποδίσουν περαιτέρω επιδείνωση της επικοινωνίας και για να διατηρήσουν στο υψηλότερο επίπεδο την ικανότητα αυτή 
• Οι παρεμβατικές διαδικασίες πρέπει να εστιάζουν σε στρατηγικές παρά σε δοκιμασίες και επαναλαμβανόμενες ασκήσεις.
• Τα πρωτόκολλα παρέμβασης μπορεί να εκτελεστούν από κάποιον άλλο εκτός του λογοθεραπευτή
• Δε θα ωφεληθούν όλοι οι ασθενείς με άνοια από τη λογοθεραπεία
• Οι λογοθεραπευτές σε συνεργασία με τους υπεύθυνους φροντιστές πρέπει να επιχειρήσουν να αναπτύξουν απλές, πρακτικές λύσεις για το χειρισμό των καθημερινών προβλημάτων που σχετίζονται με την άνοια
• Οι λογοθεραπευτές μπορεί να χρειαστεί να συμβουλέψουν για το πρόγραμμα ή τις διαταραχές άλλους επαγγελματίες υγείας

Η στοχευμένη λογοθεραπεία κατευθυνόμενη άμεσα προς την αποκατάσταση του ανοϊκού ασθενή συχνά αποτυγχάνει εξαιτίας της προοδευτικής γνωστικής έκπτωσης. Σε πολλές περιπτώσεις, η κατάσταση επιβαρρύνεται από την περιορισμένη προσοχή, τις διαταραχές μνήμης, την περιορισμένη οξυδέρκεια και την έλλειψη κινήτρου που συνοδεύουν πολλές νόσους που σχετίζονται με άνοια.

Αντίθετα από τη λογοθεραπεία σε ασθενείς με αφασία (από εγκεφαλικό επεισόδιο ή κάκωση), όπου το πρόγραμμα γίνεται πιο σύνθετο και απαιτητικό όσο βελτιώνεται η γλώσσα, η θεραπεία στους ασθενείς με άνοια πρέπει να απλοποιείται καθώς εξελίσσεται η διανοητική έκπτωση. Για αυτούς τους ασθενείς πρέπει να δίνεται έμφαση στην ενίσχυση της χρήσης των διατηρούμενων λειτουργιών και να περιορίζεται ο αριθμός των περιβαλλοντικών περισπασμών, παρά να παρουσιάζονται νέες μέθοδοι επικοινωνίας.

Ο στόχος της λογοθεραπείας για τους ανοϊκούς ασθενείς είναι να διατηρήσουν την επικοινωνία για όσο δυνατόν περισσότερο. Οι θεραπευτικές αρχές περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση της εξέλιξης της υποκείμενης νόσου και θέσπισης ενός προγράμματος αποκατάστασης που εκμεταλλεύεται τις σχετικά διατηρημένες συμπεριφορές και διδάσκει στον φροντιστή απλούς και συγκεκριμένους τρόπους επικοινωνίας.

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

• Ross G., Cummings J., Benson D., (1990). Speech and Language Alterations in Dementia in Dementia Syndromes. Aphasiology, 4:4, 339-352

• Spilkin M., and Bethlehem D., (2003). A Conversation Analysis approach to facilitating communication with memory books. International Journal of Speech-Language Pathology, 5:2, 105-118

 

• Tonkovich J., (1999). Managing the Long-Term Communication and Memory Consequences of Dementia. Neurophysiology and Neurogenic Speech and Language Newsletter, 9:5, 9-14

• American Speech-Language-Hearing Association, (2005a). The Roles of Speech-Language Pathologists Working with Individuals with Dementia-Based Communication Disorders: Position Statement [Position Statement]. Available from www.asha.org/policy

• Bayles K., Kim E., (2003). Improving the Functioning of Individuals with Alzheimer’s Disease: Emergence of Behavioral Interventions. Journal of Communication Disorders, 36: 327-343

• Cummings J., Benson D., (1992). Dementia: A Clinical Approach. Boston: Butterworth  

• Griffiths H., Baldwin B., (1989). Speech Therapy for Psychogeriatric Services. Luxury or Necessity?. Psychiatric Bulletin, 13, 57-59 

• Hegde M. & Davis D., (2005). Clinical Methods and Practicum in Speech-Language Pathology. (4^th Ed.). USA: Singular Thomson Learning