Επιβράβευση με Λιχουδιές. Γιατί να την αποφύγετε και με τι να την αντικαταστήσετε.

 

Illustration by Jaco Haasbroek

Η επιβράβευση μίας συμπεριφοράς έχει έναν σκοπό: την επανάληψή της. Επιβραβεύουμε τα παιδιά γιατί θέλουμε να μάθουν μία συμπεριφορά καλή, επιθυμητή, να την ενισχύσουμε ώστε να επαναλαμβάνεται. Ο πιο συχνός ενισχυτής που χρησιμοποιούν συστηματικά οι περισσότεροι γονείς είναι οι λιχουδιές, είτε πρόκειται για γλυκά, είτε για junk food. Είναι εύκολο να τα βρεις, αρέσουν σε όλα τα παιδιά, κάθε παιδί έχει εκείνη την αγαπημένη του λιχουδιά. Από την άλλη πλευρά, συνήθως το φαγητό χρησιμοποιείται και ως τιμωρία: η μαμά μπορεί να στερήσει το γλυκό ή όποια λιχουδιά γιατί το παιδί δεν καθάρισε το δωμάτιό του ή δεν διάβασε τα μαθήματά του.
Η λιχουδιά μπορεί όντως να λειτουργήσει επιφανειακά ως ενισχυτής αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί το πιο επισφαλές μέσο επιβράβευσης αφού επηρεάζει αρνητικά τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών.
Αυτοί είναι δέκα λόγοι να ΜΗΝ επιβραβεύετε το παιδί σας με λιχουδιές:

1. Ενισχύονται λανθασμένες συνήθειες διατροφής
2. Η κατανάλωση γλυκών ευνοεί την εμφάνιση παιδικού διαβήτη.
3. Η κακή διατροφή προκαλεί παιδική παχυσαρκία.
4. Η κατανάλωση γλυκών ευνοεί την ανάπτυξη τερηδόνας και στοματικών μικροβίων.
5. Το παιδί διδάσκεται να αγνοεί την πείνα και τρώει όταν επιβραβεύεται, περιορίζεται η αυτορύθμισή του και δεν έχει πρόγραμμα στο φαγητό.
6. Η πρόσληψη ζάχαρης αυξάνει την παραγωγή ινσουλίνης και προκαλούνται αλλαγές στη διάθεση και στην συμπεριφορά
7. Οι τεχνικές προσθήκες και τα συντηρητικά έχουν κατηγορηθεί ότι προκαλούν διέγερση και υπερκινητικότητα
8. Ενισχύεται το "συναισθηματικό φαγητό", το παιδί συνηθίζει να καταναλώνει τροφές όταν βιώνει αρνητικά συναισθήματα.
9. Εμποδίζεται σύνδεση του θετικού συναισθήματος με υγιείς συμπεριφορές όπως η άσκηση ή το διάβασμα
10. Σαμποτάρετε τις προθέσεις σας και μπερδεύετε το παιδί: ενώ προσπαθείτε να το μάθετε να τρώει υγιεινά, όταν συμπεριφερθεί σωστά του δίνετε αυτό που δεν πρέπει να τρώει. Αντίθετα, όταν κάνει κάτι κακό του στερείτε αυτό που δεν πρέπει να μάθει να τρώει. Με λίγα λόγια συνδέετε την καλή του πράξη με την κακή διατροφή.

Φυσικά υπάρχουν πολλοί ενισχυτές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να επιβραβεύσετε μία σωστή, επιθυμητή συμπεριφορά του παιδιού. Γνωρίζοντας το παιδί σας καλύτερα από τον καθένα ξέρετε τι αγαπά και τι του αρέσει και μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε άφοβα αλλά με φειδώ.

 Αυτοί είναι οκτώ εναλλακτικοί τρόποι να επιβραβεύσετε το παιδί σας και να περάσετε καλά:

1. Χρησιμοποιήστε λέξεις με τον κατάλληλο τόνο φωνής και χαμόγελο: μπράβο!, κόλλα πέντε!, έκανες καταπληκτική δουλειά!, είσαι απίθανος!, είμαι περήφανος για σένα!, ευχαριστώ!.
2. Πηγαίνετε μαζί μία μικρή εκδρομή, μία βόλτα έστω και για λίγη ώρα, κάπου κοντά.
3. Παίξτε μαζί με το παιδί σας, αφιερώστε του τον πολύτιμό σας χρόνο και κάνετε μαζί αυτό που αγαπά.
4. Διαβάστε του το βιβλίο της επιλογή του.
5. Χρησιμοποιήστε ένα σύστημα πόντων, π.χ. ένα αστεράκι κάθε φορά που κάνει αυτό (το πολύ συγκεκριμένο) που ζητήσατε.
6. Κοινοποιήστε και μοιραστείτε την συμπεριφορά του παιδιού σας με αγαπημένα πρόσωπα: "Έμαθες τι έκανε σήμερα ο Δημήτρης; Διάβασε τα μαθήματά του μόνος του!".
7. Διοργανώστε ένα πάρτυ για λίγους: βάλτε την αγαπημένη του μουσική και χορέψτε και τραγουδήστε και χοροπηδήξτε μαζί για ένα τέταρτο ή είκοσι λεπτά της ώρας.
8. Ανακηρύξτε το παιδί βοηθό σας σε κάποια δραστηριότητα ενηλίκων: μαγειρέψτε μαζί, φυτέψτε λουλούδια, πηγαίνετε βόλτα τον σκύλο κλπ.

Εσείς πώς επιβραβεύετε το δικό σας παιδί;

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com