Πώς να κρύψετε την εξάσκηση της ανάγνωσης μέσα στις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού

Illustrator Ana Pez via pencil-ilustradores.com

Ακόμη κι όταν δεν αφορά τα σχολικά μαθήματα η εξάσκηση της ανάγνωσης είναι μία δραστηριότητα πολλές φορές ανιαρή για τα παιδιά και μία αιτία συχνών μαχών μεταξύ των παιδιών και των γονέων. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για πολλούς λόγους: η ίδια η ανάγνωση μπορεί να δυσκολεύει το παιδί κι έτσι να μην είναι μία ευχάριστη διαδικασία για αυτό είτε να παρασύρεται από άλλες δραστηριότητες πιο ελκυστικές. Η έκθεση των παιδιών στο διάβασμα ανεξάρτητα από τις σχολικές εργασίες είναι σημαντική και υπάρχουν τρόποι να ενταχθεί η εξάσκηση της ανάγνωσης μέσα στην καθημερινότητα ακόμη και με μη παραδοσιακούς τρόπους όταν υπάρχει σθεναρή αντίσταση από το παιδί. Ευτυχώς τα γράμματα, οι λέξεις, τα κείμενα είναι παντού γύρω μας και είναι αρκετά εύκολο να μετατρέψουμε την ανάγνωση σε διασκεδαστική δραστηριότητα καθημερινά.

6 τρόποι να εντάξετε την εξάσκηση της ανάγνωσης στην καθημερινότητα του δικού σας παιδιού:

Οικογενειακή υπόθεση: Βάλτε τα βιβλία μέσα στο σπίτι και τη ζωή σας. Αφήστε τα παιδιά να διαλέξουν τα βιβλία που θέλουν, θα σας εκπλήξουν με τις επιλογές τους. Αν δεν μπορείτε να αγοράσετε βιβλία, επισκεφτείτε την κοντινή σας δανειστική βιβλιοθήκη και περάστε λίγο χρόνο εκεί. Δεν χρειάζεται να το κάνετε κάθε ημέρα αλλά να δώσετε και αυτή την επιλογή στο παιδί. Παίξτε παιχνίδια ρόλων στο σπίτι αφήστε το παιδί να κάνει τον δάσκαλο και να σας μάθει εκείνο να διαβάζετε ή να σας δείξει τι έμαθε στο σχολείο. Εντάξτε την ανάγνωση ή την αφήγηση παραμυθιού στη ρουτίνα σας κι εμπλέξτε και τα μεγαλύτερα παιδιά της οικογένειας σε αυτό: Ο μεγάλος αδερφός διαβάζει στον μικρό αδερφό μία ιστορία, και οι ρόλοι δεν θα αργήσουν να αντιστραφούν.

Οδηγίες και Συνταγές: Τα παιδιά αγαπούν τις ευθύνες. Ζητήστε του τη βοήθειά του σε κάτι που κατά κανόνα κάνετε μόνοι σας. Η δουλειά του θα είναι να σας διαβάσει τη συνταγή για ένα γλυκό ή τις οδηγίες για το στήσιμο ενός επίπλου ή τους κανόνες ενός παιχνιδιού. Με αυτό τον τρόπο θα ενισχύσει και την προσοχή του και την κατανόηση του κειμένου, αφού είναι πολύ πιθανό να θελήσει να συμμετέχει και στο πρακτικό κομμάτι της διαδικασίας. Προσαρμόστε το κείμενο που θέλετε να διαβάσει στο ηλικιακό και το αναγνωστικό του επίπεδο και περιμένετε με υπομονή να τελειώσει. Σε επόμενο επίπεδο προσθέστε ή αλλάξτε λέξεις στο κείμενο για να αναπτύξετε το λεξιλόγιο.

Τεχνολογία: Κατεβάστε ebooks, εφαρμογές ανάγνωσης, παιχνίδια με λέξεις ή γράμματα στο tablet ή στο κινητό σας τηλέφωνο. Ακόμη και το πιο ανιαρό για το παιδί σχολικό βιβλίο μπορεί να φανεί πιο ενδιαφέρον αν παρουσιαστεί ηλεκτρονικά.

Ταξίδια: Ζητήστε από το παιδί να διαβάζει πινακίδες για να σας βοηθήσει να βρείτε τον προορισμό σας. Έτσι θα βοηθήσετε την ανάγνωση μεμονωμένων λέξεων. Επίσης μπορείτε να κάνετε ένα παιχνίδι αλφαβήτου σύμφωνα με το οποίο θα πρέπει να βρίσκετε τα γράμματα της αλφαβήτου με τη σειρά σε επιγραφές και πινακίδες και στόχος είναι να φτάσετε μέχρι το ω.

Post-it: Γράψτε αστεία ή ανέκδοτα ή μηνύματα αγάπης ή απλά πρακτικά μηνύματα σε χαρτάκια και βάλτε τα ανάμεσα στις σελίδες των σχολικών βιβλίων ή στο κομοδίνο του. Από το "Καλημέρα, σ'αγαπώ πολύ :)" μέχρι το "Στο πάνω συρτάρι της κουζίνας σε περιμένει μία έκπληξη" δημιουργείται μία οικογενειακή συνήθεια, όμορφη, δημιουργική με σύμμαχο την ανάγνωση.

Παίξτε: Παίξτε, παίξτε, παίξτε και παίξτε λίγο ακόμη. Αφιερώστε χρόνο μαζί. Τότε θα βρείτε τρόπους να το προχωρήσετε λίγο παρακάτω και να δημιουργήσετε νέες ιδέες για να βοηθήσετε την ανάγνωση του δικού σας παιδιού, να φτιάξετε δραστηριότητες προσαρμοσμένες στη δική του προσωπικότητα και επιθυμίες. Αφήστε το παιδί να σας οδηγήσει και να φτιάξει μόνο του παιχνίδια που θα του αρέσουν. Και μην ξεχνάτε πως δεν είναι απαραίτητο να επιβάλλετε την ανάγνωση. Δώστε στο παιδί το υλικό, δώστε του μία ιδέα μόνο και δείτε πόσο δημιουργικό και ενθουσιώδες θα γίνει.

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Χρήσιμο Γλωσσικό Υλικό: Ενέργειες

 

Κάθομαι μπροστά από την οθόνη περισσότερο από μία ώρα και την κοιτώ. Και με κοιτά. Κοιταζόμαστε. Όμορφη είναι, φωτεινή, λευκή. Ίσως πολύ λευκή, ούτε ένα γραμματάκι δεν τη λεκιάζει. Έχω την ιδέα στο μυαλό μου, οι λέξεις συνωστίζονται, με πνίγουν, έχω το υλικό, ξέρω τι θέλω να πω αλλά δεν μπορώ να το εκφράσω. Αποφασίζω να σηκωθώ, βγαίνω έξω, κάνω μία βόλτα, το ξανασκέφτομαι κι επιστρέφω. Ακόμη με κοιτά, φωτεινή μεν αλλά όχι λευκή. Αυτή τη φορά γράφω αυτά που διαβάζεις. Ήταν μπροστά μου όλη αυτή την ώρα: η κίνηση, το διάλειμμα! Αυτή είναι η σημερινή ιδέα.

Σήμερα, λοιπόν, μοιράζομαι μαζί σας 20 κάρτες με κινητικές εντολές για όλο το σώμα.

Θα τις κατεβάσετε από εδώ

 (παραπομπή σε Teachers Pay Teachers)

Το παιδί μέσα από αυτές μπορεί να ενισχύσει τη γλωσσική κατανόηση (ιδιαίτερα των ρημάτων), το λεξιλόγιο, την μιμητική ικανότητα, την εκτελεστική λειτουργικότητα, την αδρή κινητικότητα, τη μνήμη εργασίας. Ακόμη κι αν δεν υπάρχει θεραπευτικός στόχος, είναι χρήσιμο υλικό για ένα γρήγορο διάλειμμα από τα μαθήματα, για εκτόνωση της έντασης δημιουργικά ή απλώς μία ευκαιρία για ένα παιχνίδι:

Παιχνίδι Μνήμης: Τυπώστε τις κάρτες δύο φορές. Τοποθετήστε τις ανάποδα στο τραπέζι και γυρίζετε από δύο κάρτες εναλλάξ. Όποιος βρίσκει ένα ζευγάρι σηκώνεται και κάνει την κίνηση που του ζητά.

Μουσικές Καρέκλες: Τοποθετήστε καρέκλες στον χώρο, μία λιγότερη από τον αριθμό των παικτών. Πάρτε μία κάρτα από την στοίβα και ξεκινήστε να περπατάτε ανάμεσα στις καρέκλες κάνοντας την κίνηση που σας ζητά η κάρτα. Μόλις η μουσική σταματήσει βρείτε μία καρέκλα να καθίσετε. Όποιος μείνει όρθιος βγαίνει από το παιχνίδι παίρνοντας και μία καρέκλα μαζί του.

Ζώα: Συνδυάστε τις κάρτες με συμβολικό ή αισθητηριακό παιχνίδι με ζώα/ μινιατούρες ή ήχους ζώων.

Παντομίμα: Ο ένας παίκτης θα πρέπει να μαντέψει ποιο ζώο μιμείται ο άλλος.

Βιβλίο: Ιδανικό είναι το βιβλίο του Eric Carle "Απ' την Κορφή ως τα Νύχια" από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο.


Καλή Διασκέδαση!

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Χρήσιμο Γλωσσικό Υλικό: Εντολές και Οδηγίες

Mad Tea Party, S. Dalí via williambennettmodern.com

Για την ενίσχυση της γλωσσικής ανάπτυξης η ίδια η γλώσσα μας είναι το πιο σημαντικό εργαλείο που διαθέτουμε. Μία από τις θεμελιώδεις ασκήσεις που χρησιμοποιούμε οι λογοθεραπευτές είναι οι δραστηριότητες που περιέχουν εντολές ή οδηγίες. Φυσικά, ο στόχος μας δεν είναι η υπακοή αλλά η κατανόηση της γλώσσας. Ένα βρέφος που αναπτύσσει γλωσσικές δεξιότητες ή ένα παιδί με δυσκολίες στην ανάπτυξη της γλώσσας, ακόμη και ο ενήλικας με αφασία που επηρεάζει την κατανόηση του λόγου του καθοδηγείται να ακολουθεί εντολές γιατί με αυτόν τον τρόπο ενισχύονται:

• η γλωσσική κατανόηση
• η μνήμη εργασίας
• η ακουστική επεξεργασία
• η προσοχή
• η μίμηση
• η γλωσσική έκφραση
• η σειροθέτηση γεγονότων
• ο χρονικός προσανατολισμός
• η καθημερινή λειτουργικότητα

Οι εντολές ή οδηγίες ακολουθούν διαβάθμιση στην εφαρμογή κι εξελίσσονται από μονοσκελείς σε πιο σύνθετες οδηγίες προσαρμοσμένες κάθε φορά στις ανάγκες και στις δεξιότητες του ατόμου που απευθυνόμαστε. Μερικά παραδείγματα τέτοιων εντολών θα βρείτε παρακάτω:

Εντολές/ Οδηγίες με ένα σκέλος

1. Σήκω πάνω
2. Πάρε το μολύβι
3. Πιάσε την καρέκλα
4. Στείλε ένα φιλί
5. Ακούμπησε τα μαλλιά σου
6. Πες γεια
7. Χαιρέτησέ με
8. Χτύπα παλαμάκια
9. Κόλλα το
10. Μέτρησε μέχρι το 10
11. Κάθησε τα χέρια σου
12. Κλείσε τα μάτια σου
13. Φέρε το πιάτο
14. Κάνε πως οδηγείς αυτοκίνητο
15. Τραγούδησε τον "Γάιδαρο"
16. Πες την Αλφάβητο
17. Πάρε μία βαθιά ανάσα
18. Ρίξε το ζάρι
19. Άνοιξε την πόρτα
20. Κλείσε το κουτί
21. Γαργάλησέ με
22. Κλείσε την τηλεόραση
23. Άναψε το φως
24. Πήδα ψηλά
25. Δίπλωσε το χαρτί
26. Ψιθύρισε ένα μυστικό
27. Ρίξε την μπάλα
28. Σπρώξε τον τοίχο
29. Φούσκωσε τα μάγουλα
30. Ζωγράφισε ένα ανθρωπάκι

Εντολές/ Οδηγίες με δύο σκέλη

1. Δίπλωσε το χαρτί και βάλε το στον φάκελο
2. Ζωγράφισε τον ήλιο και το δέντρο
3. Σήκω και βάλε την καρέκλα στον τοίχο
4. Σπρώξε το τραπέζι και πάρε το χαρτί
5. Πάρε μία αναπνοή και μέτρησε μέχρι το δέκα
6. Πες τις ημέρες της εβδομάδας και το όνομά σου
7. Φόρεσε τα παπούτσια και δέσε τα κορδόνια σου
8. Άνοιξε τον υπολογιστή και  κάθισε στην καρέκλα
9. Πέταξε το χαρτί και πιες νερό
10. Ακούμπησε τους ώμους σου και τραγούδησε την "Πινεζοβροχή"
11. Διάλεξε ένα βιβλίο και φέρε το στο τραπέζι
12. Μάζεψε το πιάτο σου και πλύνε το κουτάλι
13. Κλείσε την πόρτα και άναψε το φως
14. Μέτρησε τις καρέκλες και τράβηξε την κουρτίνα
15. Γράψε το όνομά σου και σβήσε το τελευταίο γράμμα
16. Ακούμπησε τη μύτη σου και κοίταξε το ταβάνι
17. Κλώτσησε την μπάλα και σφύριξε δυνατά
18. Σβήσε την πρώτη λέξη και πήγαινε στο παράθυρο
19. Κλείσε το μάτι και δείξε το κάδρο
20. Άνοιξε το συρτάρι και κλείσε τη μύτη σου

Εντολές/ Οδηγίες με τρία σκέλη

1. Κοίταξε το πάτωμα, σήκωσε το χέρι και πες το όνομά σου
2. Φούσκωσε τα μάγουλα, τραγούδησε τα κάλαντα και φύσηξε τη μύτη σου
3. Κάνε πως πλένεις πιάτα, σκίσε το χαρτί και κάνε τέσσερα βήματα μπροστά
4. Χειροκρότησε, χαμογέλασε και δείξε την πόρτα
5. Πήγαινε στο παράθυρο, κλείσε την κουρτίνα και φόρεσε το μπουφάν σου
6. Δείξε τα 5 ευρώ, πιάσε τα μαλλιά σου και άναψε τον αναπτήρα
7. Πες την ώρα, διάλεξε ένα φρούτο και πέταξέ το στο καλάθι
8. Φάε το μπισκότο, πιες νερό και πέταξε το καλαμάκι
9. Τύλιξε το κασκόλ στον λαιμό σου, δείξε μου τη γροθιά σου και φόρεσε τον σκούφο σου
10. Κλείσε το κουτί, σήκωσε το δεξί σου πόδι, πάρε το κίτρινο
11. Χτύπησε το πόδι σου στο πάτωμα, κλείσε τα μάτια και κάνε την αγελάδα
12. Σήκω πάνω, κάνε πως φοράς γυαλιά και περπάτησε μέχρι το παράθυρο
13. Πες μία λέξη που τελειώνει σε "ς", ένα ζώο κι ένα χρώμα
14. Δείξε το πόδι σου, το χέρι μου και την λάμπα
15. Κάνε πως τηλεφωνείς, πως τρομάζεις και πως μαγειρεύεις

Σύνθετες εντολές/ οδηγίες

1. Πες το όνομά μου, την ώρα, έναν αριθμό και το όνομά σου
2. Φόρεσε τις κάλτσες, τα παπούτσια, το μπουφάν και τα γάντια σου
3. Γράψε το αρχικό γράμμα το ονόματός σου, ζωγράφισε ένα λουλούδι, σβήσε το γράμμα και άφησε το μολύβι
4. Πάρε το στυλό, βγάλε το καπάκι, άφησε κάτω το στυλό και σήκωσε τη σβήστρα
5. Σήκωσε το δεξί σου χέρι, χαιρέτησε, βάλε το αριστερό χέρι στην τσέπη και πήγαινε στην πόρτα.
6. Άναψε το φως, τράβηξε τις κουρτίνες, κρέμασε το κάδρο και άνοιξε τον υπολογιστή.
7. Κάνε πως κοιμάσαι, πως ξυπνάς, πως βλέπεις κάτι αστείο και πως βγάζεις φωτογραφία.
8. Σήκωσε το πιάτο, πήγαινέ το στον νεροχύτη, πλύνε το κουτάλι και γέμισε ένα ποτήρι νερό
9. Βήξε, φούσκωσε τα μάγουλα, μέτρησε μέχρι το τρία και βγάλε τη γλώσσα.
10. Βάλε το χέρι σου στην πλάτη, κάνε κουτσό μέχρι την πόρτα, γύρισε πίσω περπατώντας και γέλα δυνατά.

Και μερικές ιδέες ακόμη...

• Οργανώστε τις οδηγίες ανά κατηγορία (πχ. κινητικότητα, γραφή, κατηγοριοποίηση) για απλούστευση.
• Εντάξτε τις οδηγίες σε παιχνίδι (το bingo είναι ιδανικό, η παντομίμα επίσης χρήσιμη).
• Οπτικοποιήστε τις οδηγίες όπου χρειάζεται. Κάποιες φορές η λεκτική κατανόηση χρειάζεται ένα οπτικό ερέθισμα για υποβοήθηση, ερέθισμα που σταδιακά αποσύρεται. Μπορεί να είναι είτε εικόνα ή φωτογραφία του ίδιου του ατόμου, είτε γραπτές οδηγίες, είτε χειρονομίες, είτε να κάνετε εσείς την αλληλουχία εντολών πρώτοι και να αφήσετε το άτομο να σας μιμηθεί
• Δώστε την ευκαιρία στο άτομο να σας δώσει εκείνος/η εντολές που πρέπει να ακολουθήσετε, αλλάξτε ρόλους
• Μεταφέρετε τις οδηγίες στην καθημερινότητα με πιο λειτουργικές αλληλουχίες προσαρμοσμένες στο άτομο
• Μετατρέψτε τις επιτυχημένα εκτελεσμένες οδηγίες χρησιμοποιώντας νέες λέξεις
• Να είστε σαφείς
• Να είστε διαθέσιμοι να παρέχετε βοήθεια και να εξηγήσετε άγνωστες λέξεις
• Επιτρέψτε στο άτομο να πάρει τον χρόνο που χρειάζεται για να επεξεργαστεί και να εκτελέσει την εντολή.
• Σε κάθε δυσκολία κάνουμε ένα βήμα πίσω και συνεχίζουμε από εκεί

Βρείτε περισσότερο γλωσσικό υλικό εδώ

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com