Χρήσιμο Γλωσσικό Υλικό: Εντολές και Οδηγίες

Mad Tea Party, S. Dalí via williambennettmodern.com

Για την ενίσχυση της γλωσσικής ανάπτυξης η ίδια η γλώσσα μας είναι το πιο σημαντικό εργαλείο που διαθέτουμε. Μία από τις θεμελιώδεις ασκήσεις που χρησιμοποιούμε οι λογοθεραπευτές είναι οι δραστηριότητες που περιέχουν εντολές ή οδηγίες. Φυσικά, ο στόχος μας δεν είναι η υπακοή αλλά η κατανόηση της γλώσσας. Ένα βρέφος που αναπτύσσει γλωσσικές δεξιότητες ή ένα παιδί με δυσκολίες στην ανάπτυξη της γλώσσας, ακόμη και ο ενήλικας με αφασία που επηρεάζει την κατανόηση του λόγου του καθοδηγείται να ακολουθεί εντολές γιατί με αυτόν τον τρόπο ενισχύονται:

• η γλωσσική κατανόηση
• η μνήμη εργασίας
• η ακουστική επεξεργασία
• η προσοχή
• η μίμηση
• η γλωσσική έκφραση
• η σειροθέτηση γεγονότων
• ο χρονικός προσανατολισμός
• η καθημερινή λειτουργικότητα

Οι εντολές ή οδηγίες ακολουθούν διαβάθμιση στην εφαρμογή κι εξελίσσονται από μονοσκελείς σε πιο σύνθετες οδηγίες προσαρμοσμένες κάθε φορά στις ανάγκες και στις δεξιότητες του ατόμου που απευθυνόμαστε. Μερικά παραδείγματα τέτοιων εντολών θα βρείτε παρακάτω:

Εντολές/ Οδηγίες με ένα σκέλος

1. Σήκω πάνω
2. Πάρε το μολύβι
3. Πιάσε την καρέκλα
4. Στείλε ένα φιλί
5. Ακούμπησε τα μαλλιά σου
6. Πες γεια
7. Χαιρέτησέ με
8. Χτύπα παλαμάκια
9. Κόλλα το
10. Μέτρησε μέχρι το 10
11. Κάθησε τα χέρια σου
12. Κλείσε τα μάτια σου
13. Φέρε το πιάτο
14. Κάνε πως οδηγείς αυτοκίνητο
15. Τραγούδησε τον "Γάιδαρο"
16. Πες την Αλφάβητο
17. Πάρε μία βαθιά ανάσα
18. Ρίξε το ζάρι
19. Άνοιξε την πόρτα
20. Κλείσε το κουτί
21. Γαργάλησέ με
22. Κλείσε την τηλεόραση
23. Άναψε το φως
24. Πήδα ψηλά
25. Δίπλωσε το χαρτί
26. Ψιθύρισε ένα μυστικό
27. Ρίξε την μπάλα
28. Σπρώξε τον τοίχο
29. Φούσκωσε τα μάγουλα
30. Ζωγράφισε ένα ανθρωπάκι

Εντολές/ Οδηγίες με δύο σκέλη

1. Δίπλωσε το χαρτί και βάλε το στον φάκελο
2. Ζωγράφισε τον ήλιο και το δέντρο
3. Σήκω και βάλε την καρέκλα στον τοίχο
4. Σπρώξε το τραπέζι και πάρε το χαρτί
5. Πάρε μία αναπνοή και μέτρησε μέχρι το δέκα
6. Πες τις ημέρες της εβδομάδας και το όνομά σου
7. Φόρεσε τα παπούτσια και δέσε τα κορδόνια σου
8. Άνοιξε τον υπολογιστή και  κάθισε στην καρέκλα
9. Πέταξε το χαρτί και πιες νερό
10. Ακούμπησε τους ώμους σου και τραγούδησε την "Πινεζοβροχή"
11. Διάλεξε ένα βιβλίο και φέρε το στο τραπέζι
12. Μάζεψε το πιάτο σου και πλύνε το κουτάλι
13. Κλείσε την πόρτα και άναψε το φως
14. Μέτρησε τις καρέκλες και τράβηξε την κουρτίνα
15. Γράψε το όνομά σου και σβήσε το τελευταίο γράμμα
16. Ακούμπησε τη μύτη σου και κοίταξε το ταβάνι
17. Κλώτσησε την μπάλα και σφύριξε δυνατά
18. Σβήσε την πρώτη λέξη και πήγαινε στο παράθυρο
19. Κλείσε το μάτι και δείξε το κάδρο
20. Άνοιξε το συρτάρι και κλείσε τη μύτη σου

Εντολές/ Οδηγίες με τρία σκέλη

1. Κοίταξε το πάτωμα, σήκωσε το χέρι και πες το όνομά σου
2. Φούσκωσε τα μάγουλα, τραγούδησε τα κάλαντα και φύσηξε τη μύτη σου
3. Κάνε πως πλένεις πιάτα, σκίσε το χαρτί και κάνε τέσσερα βήματα μπροστά
4. Χειροκρότησε, χαμογέλασε και δείξε την πόρτα
5. Πήγαινε στο παράθυρο, κλείσε την κουρτίνα και φόρεσε το μπουφάν σου
6. Δείξε τα 5 ευρώ, πιάσε τα μαλλιά σου και άναψε τον αναπτήρα
7. Πες την ώρα, διάλεξε ένα φρούτο και πέταξέ το στο καλάθι
8. Φάε το μπισκότο, πιες νερό και πέταξε το καλαμάκι
9. Τύλιξε το κασκόλ στον λαιμό σου, δείξε μου τη γροθιά σου και φόρεσε τον σκούφο σου
10. Κλείσε το κουτί, σήκωσε το δεξί σου πόδι, πάρε το κίτρινο
11. Χτύπησε το πόδι σου στο πάτωμα, κλείσε τα μάτια και κάνε την αγελάδα
12. Σήκω πάνω, κάνε πως φοράς γυαλιά και περπάτησε μέχρι το παράθυρο
13. Πες μία λέξη που τελειώνει σε "ς", ένα ζώο κι ένα χρώμα
14. Δείξε το πόδι σου, το χέρι μου και την λάμπα
15. Κάνε πως τηλεφωνείς, πως τρομάζεις και πως μαγειρεύεις

Σύνθετες εντολές/ οδηγίες

1. Πες το όνομά μου, την ώρα, έναν αριθμό και το όνομά σου
2. Φόρεσε τις κάλτσες, τα παπούτσια, το μπουφάν και τα γάντια σου
3. Γράψε το αρχικό γράμμα το ονόματός σου, ζωγράφισε ένα λουλούδι, σβήσε το γράμμα και άφησε το μολύβι
4. Πάρε το στυλό, βγάλε το καπάκι, άφησε κάτω το στυλό και σήκωσε τη σβήστρα
5. Σήκωσε το δεξί σου χέρι, χαιρέτησε, βάλε το αριστερό χέρι στην τσέπη και πήγαινε στην πόρτα.
6. Άναψε το φως, τράβηξε τις κουρτίνες, κρέμασε το κάδρο και άνοιξε τον υπολογιστή.
7. Κάνε πως κοιμάσαι, πως ξυπνάς, πως βλέπεις κάτι αστείο και πως βγάζεις φωτογραφία.
8. Σήκωσε το πιάτο, πήγαινέ το στον νεροχύτη, πλύνε το κουτάλι και γέμισε ένα ποτήρι νερό
9. Βήξε, φούσκωσε τα μάγουλα, μέτρησε μέχρι το τρία και βγάλε τη γλώσσα.
10. Βάλε το χέρι σου στην πλάτη, κάνε κουτσό μέχρι την πόρτα, γύρισε πίσω περπατώντας και γέλα δυνατά.

Και μερικές ιδέες ακόμη...

• Οργανώστε τις οδηγίες ανά κατηγορία (πχ. κινητικότητα, γραφή, κατηγοριοποίηση) για απλούστευση.
• Εντάξτε τις οδηγίες σε παιχνίδι (το bingo είναι ιδανικό, η παντομίμα επίσης χρήσιμη).
• Οπτικοποιήστε τις οδηγίες όπου χρειάζεται. Κάποιες φορές η λεκτική κατανόηση χρειάζεται ένα οπτικό ερέθισμα για υποβοήθηση, ερέθισμα που σταδιακά αποσύρεται. Μπορεί να είναι είτε εικόνα ή φωτογραφία του ίδιου του ατόμου, είτε γραπτές οδηγίες, είτε χειρονομίες, είτε να κάνετε εσείς την αλληλουχία εντολών πρώτοι και να αφήσετε το άτομο να σας μιμηθεί
• Δώστε την ευκαιρία στο άτομο να σας δώσει εκείνος/η εντολές που πρέπει να ακολουθήσετε, αλλάξτε ρόλους
• Μεταφέρετε τις οδηγίες στην καθημερινότητα με πιο λειτουργικές αλληλουχίες προσαρμοσμένες στο άτομο
• Μετατρέψτε τις επιτυχημένα εκτελεσμένες οδηγίες χρησιμοποιώντας νέες λέξεις
• Να είστε σαφείς
• Να είστε διαθέσιμοι να παρέχετε βοήθεια και να εξηγήσετε άγνωστες λέξεις
• Επιτρέψτε στο άτομο να πάρει τον χρόνο που χρειάζεται για να επεξεργαστεί και να εκτελέσει την εντολή.
• Σε κάθε δυσκολία κάνουμε ένα βήμα πίσω και συνεχίζουμε από εκεί

Βρείτε περισσότερο γλωσσικό υλικό εδώ

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com