Βιβλία Εμπειριών και Δεξιότητες Αφήγησης

image via pixabay.com

Μία από τις πιο διαχρονικές συνήθειες του ανθρώπινου νου είναι η ανάγκη να δώσει δομή και νόημα στις εμπειρίες της ζώης του. Η ίδια η ύπαρξή μας αποκτά νόημα μέσα από την αφήγηση. Είμαστε ιστορίες.

Οργανώνουμε τις εμπειρίες μας με μορφή αφηγήσεων για να κατανοήσουμε γεγονότα, να προβλέψουμε τι μπορεί να συμβεί, να αποφασίσουμε τι να κάνουμε και να τους δώσουμε συνοχή.

Από την ηλικία των τριών τα παιδιά αρχίζουν να ακούν ή/ και να επαν-αφηγούνται γεγονότα με αυξανόμενη ανάκληση και προσοχή. Μπορούν επίσης να περιγράψουν τη βασική σύνθεση μίας ιστορίας, τα γεγονότα και τους βασικούς χαρακτήρες και κατανοούν τα στοιχεία μίας ιστορίας ενώ απαντούν σε ερωτήσεις τύπου ποιος, πού, πότε, πώς. Η ίδια η αφήγηση είναι ένα γλωσσικό και γνωστικό εργαλείο χρήσιμο για σκοπούς κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς. Και είναι παντού.

Οι λογοθεραπευτές δουλεύουμε τις δεξιότητες αφήγησης σε πλαίσια γενικά μέσω εικόνων, παιχνιδιών, βιβλίων: αφενός γιατί σπάνια έχουμε κοινές εμπειρίες με το παιδί εκτός συνεδρίας ώστε να τις χρησιμοποιήσουμε θεραπευτικά, αφετέρου γιατί στοχεύουμε πάντα στην γενίκευση των νέων γλωσσικών δεξιοτήτων σε όσο γίνεται περισσότερα πλαίσια.

Οι γονείς ωστόσο έχετε τις κοινές εμπειρίες με το παιδί σας και μοιράζεστε και το συναισθηματικό δέσιμο που κάνει κάθε γεγονός στη ζωή του παιδιού σας μοναδικό. "Θυμάσαι τότε που...;"

Χρησιμοποιώντας τις αναμνήσεις, τις φωτογραφίες και τα συναισθήματα που μοιράζεστε μπορείτε να φτιάξετε ένα μικρό "βιβλίο εμπειριών" που θα σας βοηθήσει να δομήσετε τη γλώσσα του παιδιού, να εξελίξετε τις δεξιότητες αφήγησης και να περάσετε ποιοτικό χρόνο μαζί του. Πώς:

Τυπώστε φωτογραφίες από κάποια πρόσφατη εκδρομή, βόλτα, ακόμη και από κάτι που κάνατε μαζί στο σπίτι (ένα γλυκό, ένα παιχνίδι) μαζί με μία σύντομη λεζάντα κάτω από κάθε εικόνα να περιγράφει αυτό που απεικονίζεται. Βάλτε τις μαζί με το παιδί στη σωστή σειρά διαβάζοντας αυτά που γράψατε. Μπορείτε να τρυπήσετε τις εικόνες σε μία γωνία και να τις ενώσετε με έναν κρίκο ή κορδέλα ώστε να αποτελούν μία ξεχωριστή ιστορία για το παιδί που να μπορεί να την πάρει στα χέρια του και να την αφηγηθεί σε εσάς ή σε άλλους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή του.

Για παράδειγμα:
 

Ο παππούς δουλεύει στο χωράφι με το κόκκινο τρακτέρ

Τα άλογα ήρθαν κοντά μας και τα ταίσαμε καρότα

Δύο χήνες περπατούσαν καμαρωτές στην αυλή

Ένα καφέ κατσικάκι κοιμόταν πάνω στα κούτσουρα

Οι λεζάντες θα σας οδηγούν να ακολουθείτε μία συνοχή και η επανάληψή τους θα βοηθήσει το παιδί να μάθει την ιστορία πιο εύκολα. Δεν απαιτείται να καθίσετε και να τις διαβάσετε τυπικά όπως ένα βιβλίο. Το ίδιο το παιδί μπορεί να ηγηθεί, να αφήσει πίσω το ρόλο του παθητικού ακροατή και να δείξει στον παππού και στη γιαγιά πώς πέρασε και τι είδε. Με τη σειρά τους οι ακροατές μπορούν να μάθουν για την εμπειρία του παιδιού (ακόμη κι αν εκείνο δεν μιλά ακόμη καθαρά), βλέποντας και διαβάζοντας, κάνοντας στοχευμένες ερωτήσεις και αυξάνοντας την αυτοπεποίηθηση του παιδιού που μαθαίνει ακόμη να μιλά.

Τα "βιβλία εμπειρίας" βοηθούν στην ενίσχυση:

• της κατανόησης του προφορικού λόγου
• της έκφρασης προφορικού λόγου
• του λεξιλογίου
• της μορφο-σύνταξης
• της οπτικής αντίληψης
• της ακουστικής αντίληψης
• της μνήμης
• της προσοχής
• της εξαγωγής συμπερασμάτων
• της σειροθέτησης γεγονότων
• των πρώιμων δεξιοτήτων ανάγνωσης
• της κοινωνικής χρήσης της γλώσσας

Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο και για παιδιά με καθυστέρηση στη γλωσσική ανάπτυξη, ειδική γλωσσική διαταραχή, λεκτική δυσπραξία, αλλά ακόμη και για ενήλικες με αφασία ή άνοια.



Ας αρχίσουν οι ιστορίες!

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

1. Vandewalle E., Boets B., Tinne Boons, Ghesquière P., Zink I., Oral language and narrative skills in children with specific language impairment with and without literacy delay: a three-year longitudinal study. Res Dev Disabil. 2012 Nov-Dec; 33(6): 1857–1870. Published online 2012 June 12. doi: 10.1016/j.ridd.2012.05.004
2. Scott, C. M. & Windsor, J. (2000). General Language Performance Measures in Spoken and Written Narrative and Expository Discourse of School-Age Children With Language Learning Disabilities. J Speech Lang Hear Res, 43(2), 324-339. doi: 10.1044/jslhr.4302.324.
3. Naremore R., Densmore A., Harman D., Language Intervention with School-aged Children: Conversation, Narrative, and Text. Singular Publishing Group, 1995

Photos' credits: pixabay.com