Πίνακες Εναλλακτικής Επικοινωνίας για Ασθενείς με Αφασία. Τι είναι και πώς κατασκευάζονται;

Ένα σημειωματάριο κι ένα μολύβι είναι κάποια από τα πρώτα μέσα που μπορεί να χειριστεί ένας ασθενής με αφασία για να επικοινωνήσει τις πρώτες εκείνες ώρες/ ημέρες κατά την ανάρρωσή του από ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είτε βρίσκεται σε νοσηλευτικό ίδρυμα είτε στο σπίτι. Η φάση της εγρήγορσης έπειτα από μία τόσο δύσκολη για τον οργανισμό εμπειρία συνοδεύεται από σύγχυση και η ανάγκη για επικοινωνία με τους αγαπημένους αλλά και με το προσωπικό του νοσοκομείου είναι πιο σημαντική από ποτέ για τον ασθενή. Σε ιδανικές συνθήκες, ο ασθενής παρακολουθείται από λογοθεραπευτή ακόμη από το νοσοκομείο, οπότε η συμβουλευτική και η οργάνωση των επικοινωνιακών μέσων εξατομικεύεται και η πορεία της θεραπείας οργανώνεται συστηματικά. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα.
Το σημειωματάριο ή ο πίνακας και το μολύβι είναι μεν πολύ σημαντικά εργαλεία μα είναι δύσχρηστα σε πολλές περιπτώσεις, και τότε εγείρεται η ανάγκη για πιο λειτουργικά μέσα που προσφέρουν πιο άμεση, γρήγορη, σύνθετη και λειτουργική επικοινωνία. Ένας πίνακας εναλλακτικής επικοινωνίας (ή ένα βιβλίο εναλλακτικής επικοινωνίας στην πορεία) μπορεί να αποτελέσει εκείνον τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του ασθενή και του περιβάλλοντός του αλλά ακόμη και ένα πρώτο βήμα προς τη θεραπεία. 

Παράδειγμα πίνακα εναλλακτικής επικοινωνίας με βασικές λέξεις και γράμματα

Οι πίνακες εναλλακτικής επικοινωνίας:

• είναι χαμηλού κόστους
• επιτρέπουν την άμεση επικοινωνία με διαφορετικούς ανθρώπους
• εξατομικεύονται στις ανάγκες και στο γνωστικό επίπεδο του ασθενή
• είναι σύντομοι
• περιλαμβάνουν εικόνες, λέξεις, γράμματα
• μπορούν να εμπλουτιστούν και να χρησιμοποιηθούν στη θεραπεία (βιβλία εναλλακτικής επικοινωνίας)
• απαιτούν τη συμμετοχή του ασθενή (ο οποίος δείχνει αυτό που θέλει να επικοινωνήσει)
• κατασκευάζονται από τον λογοθεραπευτή ή τους συγγενείς του ατόμου
• δεν απαιτούν τη χρήση τεχνολογικών μέσων (εκτός αν κατασκευαστούν μέσω εφαρμογών σε συσκευή αφής)

Παράδειγμα πίνακα συναισθημάτων και πόνου

Παράδειγμα εξατομικευμένου πίνακα επιθυμιών

Για να φτιάξετε έναν πίνακα εναλλακτικής επικοινωνίας για τον δικό σας άνθρωπο πρέπει να λάβετε υπόψιν:

• τη διάθεσή του για επικοινωνία
• την όραση και την οπτική του αντίληψη (Βλέπει; Ξεχωρίζει εικόνες; Ξεχωρίζει καλύτερα ασπρόμαυρες ή πολύχρωμες εικόνες; Μέγεθος γραμματοσειράς)
• το γνωστικό του επίπεδο (σύμφωνα με αυτό θα ορίσετε το είδος και το πλήθος των ερεθισμάτων)
• την αναγνωστική του ικανότητα (Έχει διατηρήσει την ικανότητα της ανάγνωσης μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο;)
• πιθανή ημιπληγία (Πώς μπορεί να χειριστεί τον πίνακα;)
• τις ανάγκες και τις επιθυμίες του (να δείξει πού πονά, να χαιρετά, να ζητά φαγητό κλπ)
• το πλαίσιο στο οποίο θα τον χρησιμοποιεί
• ότι θα του εξηγήσετε πώς να τον χρησιμοποιεί και θα τον αποσύρετε όταν δεν θα τον χρειάζεται ή αν δεν θέλει να τον χρησιμοποιήσει
• αν τον χρειάζεται πραγματικά ή μπορεί να επικοινωνήσει πιο άνετα με άλλον τρόπο
• ότι θα πρέπει να συνεννοηθείτε και θα συμβουλευτείτε τον λογοθεραπευτή του ασθενή πριν προχωρήσετε σε οποιαδήποτε ενέργεια

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Additional Reading

• Bartlett, G., Blais, R., Tamblyn, R., et al. (2008) Impact of patient communication problems on the risk of preventable adverse events in acute care settings. Canadian Medical Association Journal, 178 (2).
• Calculator, S. & Luchko, C. D. (1983). Evaluating the Effectiveness of a Communication Board Training Program. J Speech Hear Disord, 48(2), 185-191.
• Raney, C. & Silverman, F. H. (1992). Attitudes Toward Nonspeaking Individuals Who Use Communication Boards. J Speech Hear Res, 35(6), 1269-1271.
• Patak, Lance et al. (2006). Communication boards in critical care: patients' views. Applied Nursing Research, 19(4), 182-190
• Jonsson, A., Kristoffersson, L., et al. (2011). The ComAlong Communication Boards: Parents' Use and Experiences of Aided Language Stimulation. Augmentative and Alternative Communication, 27(2), 103-116.
• Reinstein A. "Free Augmentative & Alternative Communication (AAC) For Children & Adults", Amy Speech & Language Therapy, Access Date 21/09/2016
• Zangari C. "Making It Work: 6 AAC Strategies for People with Aphasia", PRACTical AAC. Publ. Date 29/06/2013. Access Date 21/09/2016

 

 Εικόνα κορυφής CC0 Public Domain via Pixabay