Το Κάπνισμα και η Φωνή: Οίδημα του Reinke

Το οίδημα του Reinke είναι μία μορφή πάχυνσης των φωνητικών χορδών και μοιράζεται τα ίδια ιστολογικά χαρακτηριστικά με τα οζίδια και τους πολύποδες φωνητικών χορδών. Πρόκειται για  συσσώρρευση υγρού (οίδημα) κάτω από τον επιφανειακό συνδετικό ιστό (lamina propria), την επιφάνεια του Reinke των φωνητικών χορδών, μία δομή πολύ σημαντική για την ορθή παραγωγή φωνής. Στην βιβλιογραφία πολλές φορές συγχέεται με την πολυποειδή εκφύλιση χορδης, ωστόσο παρατηρούνται κλινικές διαφορές όσον αφορά στην πυκνότητα του υγρού του οιδήματος: στο οίδημα του Reinke το υγρό είναι πιο υδαρές από ότι στην πολυποειδή εκφύλιση.

Το οίδημα μπορεί να προκληθεί λόγω του συνεχούς τραυματισμού της επιφάνειας αυτής ενώ αναφέρεται ότι μπορεί να είναι αντίδραση του ιστού στον ζεστό καπνό που εισπνέουν οι καπνιστές. Ενώ δεν έχει βρεθεί σαφής αιτιολογία, συναντάται κατά κύριο λόγο σε καπνιστές, πολλές φορές αμφοτερόπλευρα, και η κακή χρήση φωνής μαζί με/ ή γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι Koufman & Belafsky (2001) περιέγραψαν την εντόπιση αμφοτερόπλευρου οιδήματος Reinke σε πληθυσμό μη καπνιζόντων γυναικών με ιστορικό αμφοτερόπλευρης παράλυσης φωνητικών χορδών. Το οίδημα δεν αποτελεί προάγγελο καρκινώματος του λάρυγγα αλλά σοβαρής βλάβης των φωνητικών χορδών.

Η διάγνωση του οιδήματος γίνεται με ενδοσκόπιση λάρυγγα από Ωτο-ρινο-λαρυγγολόγο. Οι φωνητικές χορδές δονούνται ασύμμετρα, μη περιοδικά, με ταχύτητα πιο αργή του φυσιολογικού σε εύρος σημαντικά πιο περιορισμένο οριζοντίως. Η όψη τους αλλάζει: φαίνονται πιο γκρι, οι ελεύθερες άκρες πιο παχιές και η επιφάνεια δείχνει πιο πλαδαρή.
Η φωνή αλλάζει σημαντικά: βραχνή, ψιθυριστή, με χαμηλό τόνο και περιορισμένη ένταση. Οι αλλαγές στην φωνή είναι σαφώς πιο εμφανείς στις γυναίκες αφού η χροιά χαμηλώνει σε μεγάλο βαθμό (βραχνή, βαθιά φωνή), ενώ στους άντρες είναι ήδη χαμηλή. Σε περιπτώσεις που το οίδημα είναι πολύ μεγάλο, μπορεί να προκληθεί στένωση στο σημείο και κατ'επέκταση να επηρεαστεί και η αναπνοή: αρχικά συμβαίνει σε έντονες καταστάσεις (πχ. λαχάνιασμα), ενώ στην πορεία μπορεί να παρατηρηθεί ακόμη και σε ηρεμία και να οδηγήσει σε υπνική άπνοια.

Θεραπευτικά, το πρώτο που συστήνεται είναι η άμεση διακοπή του καπνίσματος. Μάλιστα το οίδημα σε πρώιμα στάδια μπορεί να βελτιωθεί μόνο από αυτό. Εάν κριθεί απαραίτητο γίνεται χειρουργική αντιμετώπιση μέσω μικροχειρουργικών τεχνικών. Η θεραπεία φωνής βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τροποποίηση της φωνητικής συμπεριφοράς: ο ασθενής καθοδηγείται να εφαρμόζει κανόνες υγιεινής φωνής για να περιοριστούν οι συμπεριφορές που τραυματίζουν τις φωνητικές χορδές. Στην συνέχεια χρησιμοποιούνται τεχνικές βελτίωσης της ποιότητας, ελέγχου της έντασης της φωνής και υποστήριξης της αναπνοής. Σημειώνεται ότι πολλές φορές η φωνή δεν επανέρχεται ακριβώς σε αρχικό, φυσιολογικό επίπεδο. Ωστόσο μπορεί να βελτιωθεί σε αξιοσημείωτο βαθμό.

Στροβοσκόπιση λάρυγγα ατόμου με οίδημα Reinke

πριν και μετά το χειρουργείο

1. Koufman J, Belafsky P. Unilateral Reinke's edema and localized Reinke's edema (pseudocyst) as a manifestation of vocal fold paresis. Laryngoscope 2001;111:576-580.
2. Zeitels SM, Hillman RE, Bunting GW, Vaughn T. Reinke's edema: phonatory mechanisms and management strategies. Ann Otol Rhinol Laryngol. 1997 Jul;106(7 Pt 1):533-43.
3. Boone D., McFarlane S., Von Berg Sh. (2005). The voice and voice therapy. USA: Pearson Education, Inc
4. Dworkin J., Meleca R., (1997). Vocal Pathologies-Diagnosis, Treatment and case studies. USA: Singular Publishing Group, Inc

Illustration by Malika Favre

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Ευθύνες του γονέα και ευθύνες του παιδιού στο φαγητό

Τα περισσότερα παιδιά, κάποια περίοδο στην διάρκεια της ανάπτυξής τους εμφανίζουν αντιστάσεις και αντιδράσεις απέναντι στο φαγητό. Συνήθως πρόκειται για φυσιολογική αντίδραση στις νέες γεύσεις, υφές, θερμοκρασίες και στον τρόπο σίτισης (δλδ ταϊσματος) και είναι μία κατάσταση παροδική. Ως γονέας και υπεύθυνος για το φαγητό του παιδιού δεν θα πρέπει να χάνετε την υπομονή σας, πρέπει να εμπιστεύεστε τον εαυτό σας, να αγαπάτε το καλό, υγιεινό φαγητό και να μοιράζεστε την αγάπη και την εμπιστοσύνη αυτή με το παιδί σας.

Ως γονείς παρέχετε την δομή, την υποστήριξη και τις ευκαιρίες.
Εσείς επιλέγετε το φαγητό, το μαγειρεύετε, το σερβίρετε και υποβοηθάτε την σίτιση. Ο ρόλος σας είναι πολύπλευρος και σας δίνει ευκαιρίες να υποστηρίξετε ένα ευχάριστο, υγιεινό και πλήρες γεύμα. Συγκεντρώστε την οικογένεια στο τραπέζι, μοιράστε ευθύνες, φτιάξτε όμορφα πιάτα και περιορίστε το άγχος σας! Εάν το παιδί είναι αναπτυξιακά έτοιμο να φάει οποιαδήποτε τροφή μην του φτιάχνετε ξεχωριστό μενού από την υπόλοιπη οικογένεια. Επιλέξτε την στιγμή που θα έχετε χρόνο και παίξτε με το φαγητό μαζί με το παιδί. Διαλέξτε θρεπτικές τροφές που του/της αρέσουν, μαγειρέψτε με διαφορετικό τρόπο και σερβίρετε με διαφορετικό τρόπο αλλά μην το παρακάνετε: αν προτιμά τις φακές, δεν είναι ανάγκη να τις μαγειρεύετε τρεις φορές την εβδομάδα επειδή είστε σίγουροι ότι θα φάει.

Τα παιδιά ελέγχουν το πόσο και εάν θα φάνε από αυτό που τους παρέχετε.
Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να φάνε με το ζόρι εάν δεν πεινούν [επειδή "είναι η ώρα" ή "θα έπρεπε να πεινούν" ή "εδώ πείνασα εγώ" ή "δεν έχει φάει τίποτα"] ή να αδειάσουν όλο τους το πιάτο εάν έχουν χορτάσει ήδη με το μισό ή και λιγότερο καμία φορά. Μπορείτε να δώσετε στο παιδί επιλογές, ώστε να φάει από το πιάτο του αυτό που θέλει (για παράδειγμα κρεατάκι με ρύζι και αρακά) και όσο θέλει. Μην παραγεμίζετε το πιάτο του με την ελπίδα να φάει περισσότερο και μην επιβραβεύετε την ολοκλήρωση του γεύματος με ανθυγιεινά σνακ.

Όταν ταϊζετε το βρέφος σας θυμηθείτε να είστε ήρεμοι, οργανωμένοι (χαρτί, πανί, νερό σε απόσταση χειρός!) και να δίνετε την τροφή ομαλά δίνοντας την δέουσα προσοχή στις πληροφορίες που στέλνει το μικρό σας σχετικά με τον χρόνο, τον ρυθμό, τη θερμοκρασία την συχνότητα και την ποσότητα.

Στα βρέφη:

• Ο γονέας είναι υπεύθυνος για το ΤΙ
• Το παιδί είναι υπεύθυνο για το ΠΟΣΟ 

Στα νήπια μέχρι και την εφηβεία:

• Ο γονέας είναι υπεύθυνος για το  ΤΙ, ΠΟΤΕ, ΠΟΥ
• Το παιδί είναι υπεύθυνο για το  ΑΝ, ΠΟΣΟ 

Εάν παρ'όλα αυτά η κατάσταση παραμένει και το πρόβλημα διογκώνεται απευθυνθείτε στον παιδίατρό σας ο οποίος θα σας συμβουλέψει επακριβώς ή/ και θα σας παραπέμψει σε λογοθεραπευτή ή/και διαιτολόγο για περαιτέρω εξέταση.

Illustration "Baby Food" by Richard Wilkinson

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια

Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

Αιτίες γλωσσικών διαταραχών και προβλημάτων ομιλίας

Από τα πρώτα πράγματα που ζητούν να μάθουν οι γονείς την στιγμή που μπαίνουν στο Κέντρο Λογοθεραπείας είναι το "γιατί": "ΓΙΑΤΙ δεν μπορεί να προφέρει σωστά τους ήχους;", "ΓΙΑΤΙ τραυλίζει;", "ΓΙΑΤΙ δεν μιλάει ακόμα;". Οι παράγοντες που είναι γνωστό ότι ευθύνονται για τις διαταραχές λόγου ποικίλλουν και συνυπάρχουν σε κάποιες περιπτώσεις.

Νευρολογικά αίτια: Οι γλωσσικές δεξιότητες και οι δεξιότητες ομιλίας ελέγχονται από συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου μας: η έκφραση σκέψεων και αναγκών, η κατανόηση αυτών που μας λένε οι άλλοι, η ανάμνηση αυτών που ειπώθηκαν, η ανάγνωση και η γραφή ελέγχονται από περιοχές του εγκεφάλου. Στην επιστημονική βιβλιογραφία αναφέρεται ότι οι γλωσσικές διαταραχές που παρουσιάζουν τα παιδιά μπορεί να σχετίζονται με νευρολογικής φύσεως ευρήματα. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν εμφανείς ή ανεπαίσθητες διαφορές στον εγκέφαλο που θεωρούνται υπεύθυνες για τις γλωσσικές διαταραχές που παρουσιάζει το παιδί. Αυτό που παραμένει μυστήριο είναι ότι δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο σταθερό μοτίβο στα χαρακτηριστικά του εγκεφάλου των παιδιών με γλωσσικές διαταραχές και έτσι οι έρευνες συνεχίζονται.

Κινητικοί και Αισθητηριακοί παράγοντες: Οι αισθήσεις μας λειτουργούν σαν κανάλια πρόσληψης των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος. Η όραση, η ακοή, η αφή, η γεύση και η όσφρηση μας παρέχουν διαφορετικούς τρόπους αντίληψης του περιβάλλοντος. Επομένως εάν κάποια από τις αισθήσεις δεν λειτουργεί σωστά περιορίζεται η λήψη πληροφοριών. Για παράδειγμα, παιδιά με προβλήματα όρασης ή ακοής που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις κατάλληλες αισθήσεις για διαβάσουν ή να ακούσουν κάποιον να μιλά αντίστοιχα, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν κάποια γλωσσική διαταραχή ή δυσκολία ομιλίας.
Επίσης, οι κινητικές δεξιότητες είναι πολύ σημαντικές για την γλωσσική ανάπτυξη. Τα παιδιά, από πολύ νωρίς κινούνται και εξερευνούν το περιβάλλον τους. Η εξερεύνηση αυτή ενισχύει την πρώιμη γλωσσική και γνωστική ανάπτυξη αφού τα παιδιά εκτίθενται σε νέες εμπειρίες, νέες ιδέες, νέο λεξιλόγιο. Σαφώς, πολύ σημαντικές είναι και οι κινητικές δεξιότητες των στοματο-προσωπικών δομών (γλώσσα, χείλη, γνάθος κλπ.) για την επιτυχή άρθρωση των ήχων της ομιλίας: για παράδειγμα η δυσκολία ανύψωσης της γλώσσας μπορεί να συμβάλλει στην αλλοίωση των ήχων |r|, |l|, |t|,|d|.

Γνωστικές διαταραχές: Οι γνωστικές δεξιότητες συγκεντρώνουν την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε, να αντιλαμβανόμαστε, να θυμόμαστε, να συνθέτουμε και να κατανοούμε τον λόγο, να κρίνουμε, να μαθαίνουμε, να επιλύουμε προβλήματα με την λογική μας και αποτελούν σημαντικό θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζουμε τις γλωσσικές μας δεξιότητες. Ταυτόχρονα όμως η ίδια η γλωσσική ανάπτυξη επηρεάζει τις γνωστικές μας λειτουργίες. Έτσι, τα παιδιά με διαταραχές σε γνωστικές λειτουργίες παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν γλωσσικές διαταραχές: μπορεί να δυσκολεύονται να συσχετίσουν λέξεις με τις σημασίες τους, να ανακαλέσουν λέξεις, να αναγνωρίσουν μοτίβα (γραμματική), να κατηγοριοποιήσουν, να μάθουν νέες έννοιες κλπ.

Γενετικοί παράγοντες: Πολλές διαταραχές λόγου και ομιλίας έχουν την τάση να κληρονομούνται, γεγονός που υποδηλώνει πιθανή γενετική εμπλοκή. Ωστόσο, είναι επίσης γεγονός ότι τα παιδιά ατόμων με γλωσσικές διαταραχές δεν τις κληρονομούν και ότι παιδιά με γλωσσικές διαταραχές δεν έχουν ιστορικό στην οικογένεια.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Οι πληροφορίες που μας παρέχει το περιβάλλον είναι το κλειδί στην ενίσχυση της γλωσσικής ανάπτυξης. Η παροχή ενός περιβάλλοντος πλούσιου σε ερεθίσματα είναι αναγκαία για την ενίσχυση των αναπτυσσόμενων γλωσσικών δεξιοτήτων. Τα παιδιά που ζουν σε ένα περιβάλλον φτωχό σε γλωσσικά και γνωστικά ερεθίσματα δεν θα εξελίξουν τις ικανότητές τους επαρκώς.

Επίκτητοι παράγοντες: Κάποιες φορές συμβαίνει το άτομο να κατακτά κανονικά τα στάδια γλωσσικής ανάπτυξης αλλά να χάνει κάποιες από τις δεξιότητες εξαιτίας κάποιου εγκεφαλικού τραύματος ή ασθένειας: ανάμεσα σε αυτές τις αιτίες είναι η κρανιοεγκεφαλική κάκωση, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, η μηνιγγίτιδα, οι όγκοι του εγκεφάλου κλπ.

Θυμηθείτε ότι αυτή η λίστα περιγράφει τις πιο συνηθισμένες αιτίες γλωσσικών διαταραχών και προβλημάτων ομιλίας στα παιδιά αλλά δεν είναι οι μοναδικές. Εάν σας απασχολεί η ανάπτυξη του λόγου του παιδιού σας ζητήστε την συμβουλή ενός λογοθεραπευτή.

Illustration by Anne Watkins

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com