Facepalm: Μικρό Χρονικό μιας Μεγάλης Άρνησης

Θα ήθελα το πρώτο μου κείμενο για το 2017 να μη διαφέρει από τη θεματική των προηγούμενων και να είναι γεμάτο λέξεις που προσφέρουν λύσεις και χαρά. Τα γεγονότα όμως των ημερών έχουν απλωθεί, μας έχουν κατακλύσει και έχουν κατακαθίσει πάνω μας σαν πίσσα.

Φυσικά μιλώ για τις αλλαγές στην Ειδική Αγωγή και τη σύναψη συμβάσεων των θεραπευτών με τον ΕΟΠΥΥ. Για όσους δεν είστε εξοικειώμενοι με το θέμα, το χρονικό εκτυλίσσεται εν συντομία κάπως έτσι: Στις 23/12/2016 κλήθηκαν οι επαγγελματικοί μας Σύλλογοι από την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης του ΕΟΠΥΥ με την πρόθεση να προχωρήσει η υπογραφή σύμβασης από τους επαγγελματίες έως την 1/1/2017. Ακολούθησαν αντιδράσεις από τους εκπροσώπους των Συλλόγων μας για τον βεβιασμένο χαρακτήρα της διαδικασίας και τους ίδιους τους όρους της σύμβασης. Εν ολίγοις, η υπογραφή της σύμβασης υποχρεώνει τον συμβαλλόμενο θεραπευτή να αποζημιώνεται ο ίδιος για τις υπηρεσίες που παρέχει στα παιδιά από τον ΕΟΠΥΥ αποκλειστικά και όχι από τους γονείς, με καθυστέρηση 90 ημερών στην καλύτερη περίπτωση, με προκαθορισμένο ποσό αποζημίωσης που ο ΕΟΠΥΥ θα περικόψει δύο φορές μέσω διαδικασιών clawback και rebate. Καταλήγει δηλαδή να πληρώνεται για τις υπηρεσίες που θα παρέχει στους ασφαλισμένους 3-4 (;) φορές το χρόνο από τον ΕΟΠΥΥ, χωρίς να μπορεί να ορίσει το ύψος της αμοιβής του, ενώ θα είναι υποχρεωμένος να κάνει έκπτωση (αδιευκρίνιστη) στον ΕΟΠΥΥ ο οποίος δικαιούται να περικόψει αναδρομικά κι άλλο την αποζημίωση που χρωστά στον θεραπευτή εάν οι συνολικές δαπάνες του κλάδου ξεπερνούν τον προϋπολογισμό του. Παράλληλα βέβαια ο θεραπευτής καλείται να καλύψει όλες τις τρέχουσες δαπάνες της επιχείρησης του και τις οικονομικές του υποχρεώσεις απέναντι στο κράτος αλλά και να κρατά υψηλό επίπεδο υπηρεσιών (μέσω της κατάλληλης υλικοτεχνικής υποδομής και της εκπαίδευσής του). Εκτός αυτών το κείμενο της σύμβασης βρίθει ασαφειών καθώς-όπως φαίνεται από την ανάγνωσή του αλλά και από δηλώσεις σημαντικών στελεχών του ΕΟΠΥΥ- ελάχιστα πράγματα γνωρίζουν οι ιθύνοντες για την Ειδική Αγωγή και τον τρόπο που γίνονται οι θεραπείες και -ίσως ίσως- να μην σκέφτηκαν καν τι αντίκτυπο θα έχει όλη αυτή η ιστορία στα ίδια τα παιδιά και τις οικογένειές τους στη μέση της θεραπευτικής χρονιάς στην παρούσα οικονομική συγκυρία που επηρεάζει τους πάντες. Όπως μάθαμε σε πρώιμο στάδιο πρόκειται για "μνημονιακή δέσμευση", οπότε είναι κάτι προαποφασισμένο και αδιαπραγμάτευτο.


Το ζήτημα τέθηκε σε "δημόσια διαβούλευση" (τα εισαγωγικά δεν μπήκαν τυχαία) για 5 (!) ημέρες συμπεριλαμβανομένων των αργιών των Χριστουγέννων όπως και κληθήκαμε να στείλουμε με email τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις μας στο ed-eid.agogi@eopyy.gov.gr. Το αν διαγράφηκαν ή καταχωνιάστηκαν άμα τη εμφανίσει σε κάποιον απαρχαιωμένο κρατικό σέρβερ είναι άλλο ζήτημα. Τα αποτελέσματα της διαδικασίας πάντως δε δείχνουν αν έλαβε κανείς υπόψιν τις προτάσεις και τους προβληματισμούς μας.

Ακολούθησαν έκτακτες συνελεύσεις των Συλλόγων που εξέδωσαν Δελτία Τύπου [Κοινό ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ συλλόγων και σωματείων επαγγελματιών - επιστημόνων και νομικών προσώπων που παρέχουν υπηρεσίες Ειδικής Αγωγής, Κοινό Δελτίο Τύπου (03/01/2017), Δελτίο Τύπου-Ανακοίνωση Συλλόγου Ελλήνων Εργοθεραπευτών (07/01/2017) ], συναντήσεις με τους ιθύνοντες του ΕΟΠΥΥ και συναντήσεις των θεραπευτών σε τοπικό επίπεδο- τα περισσότερα από τα οποία μέσα στην εορταστική περίοδο. Δημοσιεύτηκαν ανοιχτές επιστολές προς τους γονείς και τους φορείς τους οποίους αφορά άμεσα το ζήτημα [Ανοιχτή επιστολή προς γονείς και φορείς του Συλλόγου Επιστημόνων Λογοπαθολόγων Λογοθεραπευτών Ελλάδος (ΣΕΛΛΕ), Ανοιχτή επιστολή προς γονείς του Πανελληνίου Συλλόγου Λογοπεδικών Λογοθεραπευτών] και άμεσα υπήρξε αντίδραση και από τους ίδιους τους γονείς που κοινοποίησαν Ανοιχτή Επιστολή-Παρέμβαση για την Ειδική Αγωγή Άτυπης ομάδας 61 Γονέων με παιδιά που χρήζουν Ειδικής Αγωγής.

Παράλληλα ξεκίνησε ψήφισμα στο Avaaz.org για την Ειδική Αγωγή από τους Φορείς Ειδικής Αγωγής με σκοπό να κατατεθούν οι υπογραφές στο Υπουργείο Υγείας. Επίσης τη Δευτέρα 16/01/2017 στις 9 π.μ οι φορείς της Ειδικής Αγωγής οργανώνουν παράσταση διαμαρτυρίας έξω από το Υπουργείο Υγείας στην Αθήνα και έξω από το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης, στη Θεσσαλονίκη.

Βέβαια το θέμα δεν αφορά αποκλειστικά τα οικονομικά των ιδιωτών θεραπευτών. Στην Ελλάδα υπάρχουν ελάχιστες θέσεις θεραπευτών στον δημόσιο τομέα και οι θεραπείες βασίζονται εξολοκλήρου στους ιδιώτες. Εάν προχωρήσει το νέο καθεστώς, οι γονείς που ήδη βρίσκονται σε δυσμενή οικονομική κατάσταση θα πρέπει πλέον να επιλέξουν ανάμεσα στον θεραπευτή που είναι συμβεβλημένος και τους εξυπηρετεί οικονομικά -και μάλιστα μέσω του δημόσιου ασφαλιστικού φορέα που ούτως ή άλλως πληρώνουν ακριβά- ανεξάρτητα από άλλα κριτήρια και στον μη συμβεβλημένο θεραπευτή που πιθανόν (ή και όχι) είναι πιο κατάλληλος για τη θεραπεία του παιδιού τους λόγω εξειδίκευσης και ιδιοσυγκρασίας. Η πολύτιμη θεραπευτική σχέση κινδυνεύει να γίνει εμπορική συναλλαγή και η ίδια η έννοια της θεραπείας να μπει σε βιομηχανική ροή άκριτα αφού ο ανίδεος-με-την-ειδική-αγωγή ΕΟΠΥΥ καθορίζει πλέον ακόμη και τη χρονική διάρκεια κάθε συνεδρίας. Επιπλέον, ο αριθμός των εργαζόμενων θεραπευτών θα έχει ήδη μειωθεί, οπότε το κριτήριο της διαθεσιμότητας λαμβάνει σημαντικό ρόλο: επιλέγεται ο θεραπευτής που βρίσκεται πιο κοντά, με την προϋπόθεση βέβαια ότι υπάρχει κάποιος κοντά.

Όλα αυτά που διαβάζετε είναι ελάχιστες πολύ βασικές πληροφορίες και κάποιες λίγες σκόρπιες προσωπικές σκέψεις -του πυρετού και του θυμού- συμπυκνωμένες. Αυτή τη στιγμή τα γεγονότα τρέχουν και αποκτούν και πολιτικές προεκτάσεις. Για να αποκτήσετε σφαιρική άποψη πρέπει να παρακολουθήσετε το θέμα από την αρχή, να μελετήσετε το κείμενο της σύμβασης, τα δελτία τύπου αλλά και τα -λιγοστά για τη σημασία του θέματος- δημοσιεύματα του τύπου.

Ακούγεται δυστοπικό όλο αυτό, με τον ΕΟΠΥΥ να αποκτά υπόσταση στη θέση ενός Μεγάλου Αδελφού που ορίζει κάθε κίνηση και πράξη εκείνων που θα αποφασίσουν να συνεργαστούν μαζί του αλλά επηρεάζει αρνητικά κι εκείνους που θα απορρίψουν την πρότασή του με τελικούς αποδέκτες τους άμεσα ενδιαφερόμενους: τους ασφαλισμένους. Εδώ και ημέρες συζητώ με συναδέλφους και διαβάζω τις σκέψεις που μοιράζονται στα κοινωνικά δίκτυα, μιλώ με γονείς αλλά και ανθρώπους που δεν έχουν άμεση σχέση με την ειδική αγωγή. Δεν βρέθηκε ούτε ένας άνθρωπος να πει πως έχω άδικο να στεναχωριέμαι, να θυμώνω και πως αυτό που γίνεται είναι καλό. Είναι η κοινή λογική μα ποιος τη λογαριάζει τελικά;

 

Προσωπικά δεν αντιμετώπισα κανένα δίλημμα εξαρχής. Η μη υπογραφή της σύμβασης είναι ο μόνος δρόμος που μπορώ και θέλω να ακολουθήσω. Προτιμώ να εργαστώ με τους δικούς μου όρους, να μπορώ να κρίνω το καλό των ασθενών μου με επιστημονικά και όχι με διοικητικά κριτήρια, να κοστολογώ εγώ την εργασία μου και να μη ζω με το μόνιμο άγχος της εξάρτησής μου από έναν δημόσιο φορέα που ευτελίζει το έργο μου. Θα συνεχίσω να κάνω τη δουλειά μου αξιοπρεπώς με τον καλύτερο τρόπο που μπορώ κάτω από αυτές τις συνθήκες, θα συνεχίσω να καταρτίζομαι στο μέτρο το δυνατόν, θα δημιουργώ ελεύθερα και θα τιμήσω αυτούς που μου εμπιστεύονται και αυτούς που θα μου εμπιστευτούν τα παιδιά τους. Ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι σύντομα θα αναγκαστώ να σταματήσω να κάνω αυτό που αγαπώ με τον τρόπο ή στον τόπο που το κάνω τώρα.

Πιστεύω πως είναι πολλοί οι θεραπευτές που σκέφτονται με παρόμοιο τρόπο. Και πολλοί που σκέφτονται το αντίθετο γιατί βλέπουν τον δικό τους μονόδρομο. Δεν αδικώ κανέναν. Το δίλημμα το οποίο μας τέθηκε είναι άηθες και άδικο, προκάλεσε σε όλους τους εμπλεκόμενους αφόρητο άγχος, φόβο, θυμό και εξακολουθεί να καταναλώνει πολύ από τον πολύτιμό μας χρόνο που κανονικά θα έπρεπε να αφιερώνεται στα παιδιά μας 100%. Επηρεαζόμαστε όλοι με τον ίδιο τρόπο αλλά η απόφασή μας θα επηρεάσει και τους υπόλοιπους. Η απαισιόδοξη πλευρά μου προβλέπει πως η σύμβαση είναι μία τελειωμένη υπόθεση: θα περάσει ως έχει και ό,τι και να κάνουμε δεν θα αλλάξει τίποτε ούτε στο ελάχιστο, κάποιοι θα την υπογράψουν και δεν θα αντέξουν το βάρος της τελικά. Η αισιόδοξη πλευρά μου ελπίζει πως η συλλογική αυτή προσπάθεια που γίνεται θα μας ενώσει -επιτέλους- και πως ίσως από όλη αυτή την περιπέτεια να βγουν και πολλα καλά αποτελέσματα-τέτοια που μόνο η ομαδική αντίδραση και συνεργασία μπορεί να προσφέρει. Οι θεραπευτές ξέρουμε να λύνουμε προβλήματα, όχι να δημιουργούμε. Αγαπούμε τη δουλειά μας, αγαπούμε τα παιδιά μας και τις οικογένειές τους και δεν θα αφήσουμε κανέναν να τους πειράξει.

Πριν κλείσω αυτό το μακροσκελές κείμενο ήθελα να ευχαριστήσω δημόσια όλους εκείνους τους συναδέλφους-θεραπευτές που αφιέρωσαν πολύ προσωπικό τους χρόνο σε συναντήσεις, οργανώνοντας, γράφοντας, συζητώντας, ενημερώνοντας, όντας ή μη άμεσα ενδιαφερόμενοι, για το δικό μου, δικό σου, δικό τους καλό. Για το καλό όλων. Μπράβο σας και να ξέρετε ότι ό,τι κάνετε εκτιμάται και είναι πολύ σημαντικό για όλους. Κι ένα ακόμη τεράστιο μπράβο στους γονείς που συνεχίζουν να παλεύουν για τα δικαιώματα των παιδιών τους παρ'όλο που βάλλονται πανταχόθεν.
Είμαστε μαζί και όλα θα πάνε καλά.

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com