"Πες Α-ΛΕΥ-ΡΙ!"

"Πες μπάλα. ΜΠΑ-ΛΑ. Αφού την ξέρεις. Κοίτα! Η μπάλα. Πες κι εσύ μπάλα. ΜΠΑ-ΛΑ."
Το μικρούλι παρ' όλο που έχει ακούσει τη λέξη "μπάλα" πέντε φορές δεν λέει τη λέξη αλλά κλαίει γοερά. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας η αγαπημένη του μπάλα είναι ακριβώς μπροστά του, στα χέρια της μαμάς/ του μπαμπά αλλά δεν μπορεί να παίξει μαζί της εφόσον δεν έχει πει τη λέξη που του ζητείται. Αν μπορούσε όμως, θα την έλεγε και όλοι θα ήταν ευτυχισμένοι. Τελικά, το πιθανότερο είναι να του δοθεί η μπάλα και το κλάμα να σταματήσει, είτε πει τη λέξη είτε όχι και η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί χωρίς νόημα.

Όταν πιέζουμε ένα βρέφος που μόλις αρχίζει να μιλά να πει μία λέξη ουσιαστικά το μαθαίνουμε να μιμείται, να επαναλαμβάνει αυτό που του λέμε. Το παιδί μπορεί, όντως να μάθει να ονομάζει αντικείμενα αλλά είναι αληθινά αυτός ο στόχος μας; Μοιάζει με άχρωμη καταλογογράφηση των αντικειμένων του σπιτιού. Εκείνο που είναι σημαντικό είναι να διδάξουμε στο παιδάκι μας την αξία της επικοινωνίας και της αλληλεπίδρασης. Όταν δείχνει ή απλώνει το χέρι στην μπάλα που κρατάμε, επιχειρεί να επικοινωνήσει μαζί μας. Τότε είναι η στιγμή που επιβραβεύουμε αυτή την προσπάθειά του προσφέροντας τη λέξη (και το αντικείμενο) δημιουργώντας τη σύνδεση: "Θέλεις την μπάλα; Πάρε την μπάλα". Του δείχνουμε τη σχέση του αντικειμένου με τη λέξη και όταν είναι έτοιμο θα μας ζητήσει την μπάλα χρησιμοποιώντας και ομιλία. Μέχρι τότε απολαμβάνουμε την μεταξύ μας αλληλεπίδραση και λειτουργούμε ως πρότυπο ομαλής και ευχάριστης επικοινωνίας.

Για να φτάσει ένα παιδί να χρησιμοποιεί λέξεις αυθόρμητα στο λόγο του και να μιλά όπως ένας ενήλικας, περνά από στάδια και το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να τα υποστηρίξουμε και να τα ενισχύσουμε. Και δεν υπάρχει καλύτερος σύντροφος επικοινωνίας από τους γονείς που γνωρίζουν κάθε ανάγκη και επιθυμία του παιδιού τους πριν ακόμη την εκφράσει. Έχουμε ρόλο υποστηρικτικού συνομιλητή, όχι στρατηγού. Επίσης, ποτέ δεν πρέπει να στερούμε βασικές ανάγκες από το παιδί με στόχο να του διδάξουμε λέξεις (πχ. νερό ή φαγητό). Όταν το παιδάκι κλαίει γιατί θέλει κάτι το βοηθάμε να δείξει αυτό που θέλει κι έτσι ενισχύουμε τις δεξιότητες της επικοινωνίας του λίγο περισσότερο. Αντίστοιχα όταν δείχνει αυτό που θέλει, το βοηθάμε να χρησιμοποιήσει μαζί κι ένα νόημα ή ήχο. Όταν μαθαίνει να χρησιμοποιεί λέξεις μπορούμε να του δώσουμε δύο επιλογές για να επιλέξει αυτό που θέλει. Όταν βλέπουμε ότι το παιδί εξελίσσεται και η γλώσσα του αναπτύσσεται σε όλα τα επίπεδα, σταδιακά αποσύρουμε την υποστήριξή μας και τα πλεονάζοντα ερεθίσματα στρώνοντας τον δρόμο για τον ανεξάρτητο, αυθόρμητο λόγο.

Τα παιδιά μαθαίνουν να μιλούν, να επικοινωνούν και αναπτύσσουν τις γλωσσικές δεξιότητές τους ομαλά και φυσικά μέσα από την καθημερινή αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους σε απλές καταστάσεις ρουτίνας. Χαρείτε αυτές τις πολύτιμες στιγμές και περάστε καλά μαζί χωρίς να πιέζετε και να πιέζεστε.

Εάν παρατηρήσετε αργή εξέλιξη στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας, επικοινωνήστε με έναν λογοθεραπευτή/ λογοθεραπεύτρια για μία πρώιμη αξιολόγηση του λόγου του/ της. 

Photo: CC0 Public Domain via Pixabay

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com