Υπερλειτουργική δυσφωνία σε παιδιά σχολικής ηλικίας

Η ανθρώπινη φωνή αποτελεί το σημαντικότερο μέσο επικοινωνίας: εκφράζει αναμφίβολα τα συναισθήματα μας και δίνει το στίγμα της προσωπικότητας μας. Η ομιλία είναι μια επιμέρους λειτουργία της ευρύτερης δεξιότητας της επικοινωνίας και κινητήρια δύναμη της είναι η φωνή. Γι’ αυτό είναι σημαντικό λοιπόν, από μικρή κιόλας ηλικία να μάθουμε να φροντίζουμε το πολύτιμο αγαθό μας, την φωνή μας.

Το φωνητικό σύστημα του ανθρώπου, αυτό δηλαδή χάρη στο οποίο έχουμε φωνή και συνεπώς ομιλία, αποτελείται από το αναπνευστικό σύστημα, το λαρυγγικό, όπου παράγεται ο ήχος και το σύστημα αντηχείων. Μιλώντας για ανατομία, υπάρχουν κάποιες βασικές ανατομικές διαφορές στα παιδιά. Ειδικότερα, ο λάρυγγας στα παιδιά εμφανίζεται πιο ευλύγιστος με πιο ελαστικούς χόνδρους και με χαμηλό ποσοστό νευρομϋικού συντονισμού. Είναι μικρός, υψηλότερα στον λαιμό απ’ ότι θα είναι σε κάθε άλλη στιγμή της ζωής του και με βραχείες φωνητικές χορδές.

Τι είναι η υπερλειτουργική δυσφωνία;

Ο όρος δυσφωνία υποδηλώνει στιγμιαία ή διαρκή διαταραχή της φωνητικής λειτουργίας που γίνεται αντιληπτή τόσο από το ίδιο το άτομο, όσο και από το περιβάλλον του και συνίσταται στην μεταβολή των χαρακτηριστικών της φωνής, με σειρά συχνότητας την χροιά, την ένταση και το ύψος. Η παιδική υπερλειτουργική δυσφωνία χαρακτηρίζεται από έντονη συμπεριφορά φωνητικού «ζορίσματος», συνοδευόμενη από μεταβολή της χροιάς της φωνής που γίνεται βαριά και βραχνή. Την αποκτούν συχνότερα αγόρια ηλικίας 6 ετών, το διάστημα δηλαδή που τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο.

Τι θα παρατηρήσω στο παιδί μου;

Ο υπερλειτουργικός τύπος δυσφωνίας χαρακτηρίζεται από μεταβολές στη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος, του λάρυγγα και της συμπεριφοράς και στάσης του σώματος. Το παιδί πιθανόν να δείχνει ότι χρειάζεται περισσότερη δύναμη για να προφέρει τις λέξεις. Μπορεί, επίσης, να σας παραπονεθεί για πόνο στον λαιμό, στο πρόσωπο ή πολλές φορές σε όλο το σώμα. Το κυριότερο σύμπτωμα που θα παρατηρήσετε είναι η βραχνάδα του παιδιού, που αλλιώς μπορεί κάποιος να χαρακτηρίσει «τραχιά» ή «άγρια φωνή». Το παιδί μπορεί να αναφέρει ότι δεν είναι εύκολο να μιλήσει, ότι ξεμένει από αέρα ενώ προσπαθεί να ολοκληρώσει την πρόταση του ή ότι δύσκολα ακούγεται στους άλλους σε περιβάλλον με θόρυβο. Ακόμη, το παιδί μπορεί να παραπονεθεί ότι νιώθει κουρασμένο μετά από συνεχόμενη ομιλία και ότι πρέπει να καταβάλει προσπάθεια ή να μιλάει ψιθυριστά και να νιώθει ξηρότητα και ερεθισμό στον λαιμό.

Πού πρέπει να απευθυνθώ;

Προκειμένου να γίνει μια σωστή διάγνωση πριν την έναρξη κάποιου θεραπευτικού προγράμματος, χρειάζεται αξιολόγηση από διεπιστημονική ομάδα που θα συμπεριλαμβάνει ωτορινολαρυγγολόγο, λογοθεραπευτή, φωνίατρο και παιδίατρο. Αρχικά, ο παιδίατρος μπορεί να είναι ο πρώτος που θα παρατηρήσει την δυσκολία του παιδιού. Ο ωτορινολαρυγγολόγος θα διαγνώσει πιθανή ιατρική παθολογία του λάρυγγα και θα παραπέμψει το παιδί σε κάποιον λογοθεραπευτή. Έπειτα, ο λογοθεραπευτής είναι ο αρμόδιος για την αναγνώριση των αιτιολογικών παραγόντων της δυσκολίας στη φωνή του παιδιού και την βελτίωση της φωνητικής λειτουργίας, καθώς και για την εγκατάσταση κατάλληλων φωνητικών συμπεριφορών μέσω διάφορων θεραπευτικών μεθόδων. Τα βασικά στοιχεία της θεραπείας περιλαμβάνουν εκπαίδευση του παιδιού και τροποποίηση της χρήσης της φωνής του. Χρησιμοποιούνται τεχνικές χαλάρωσης, αναπνοής και φωνητικές τεχνικές μέσα από ασκήσεις ειδικά προσαρμοσμένες στα παιδιά.

 

Ντούμα Μαρία
Ασκούμενη λογοθεραπεύτρια
ntouma.m.slt@hotmail.com

photo: CC0 Creative Commons via Pixabay
 
Βιβλιογραφία

1. Εξαρχάκος Γ., (2001). Φυσιοπαθολογία της φωνής. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
2. Κατσάνης Δ., (2008). Ανθρώπινη φωνή, ομιλία και τραγούδι. Αθήνα: Εκδόσεις Ομήγυρις
3. Andrews L.M., Summers C.A. (2002). Voice treatment for children and adolescents. Canada: Thomson Learning
4. Boone R.D. et. al. (2013). The Voice and Voice Therapy. Pub: Pearson 9th ed.
5. Colton H.R. et. al. (2015). Κατανοώντας τις διαταραχές φώνησης. Αθήνα: Εκδόσεις GOTSIS