"ΚΛΕΙΔΩΜΕΝΕΣ ΛΕΞΕΙΣ" Ένα ντοκυμανταίρ για την αφασία (video)

Λίγα λόγια από τον σκηνοθέτη...

[...]Θα ήταν μεγάλη η διαφορά αν τα βασικά προβλήματα των αφασικών είχαν αντιμετωπιστεί σε κάποιο θεσμικό επίπεδο και αν υπήρχαν δομές που να οριοθετούσαν τις κοινωνικές παραμέτρους που καθορίζουν την ποιότητα της ζωής τους, όπως ασφάλιση, ιατρική βοήθεια, αποκατάσταση, επανένταξη κ.α. Είναι τόσο μεγάλα λοιπόν τα κενά αυτά από τη μεριά της πολιτείας που είναι εύκολο να γίνει κανείς απλά καταγγελτικός και μονοδιάστατος, και στην ουσία να υποκαταστήσει τη τηλεόραση.

Θα προσπαθήσουμε να αποφύγουμε το καταγγελτικό ύφος όχι γιατί δεν μας ενδιαφέρουν οι λύσεις στα προβλήματα που έχουν, αλλά γιατί μας ενδιαφέρει η καταπιεσμένη πλευρά της προσωπικότητας που χάνει την ικανότητα της έκφρασης δια του λόγου - η απώλεια του λόγου μπορεί να είναι ένας μικρός θάνατος, αλλά μπορεί να είναι και αφορμή ανάπτυξης άλλων τρόπων έκφρασης του ατόμου, απίστευτης δύναμης.

Κυριάκος Κατζουράκης

Οζίδια Φωνητικών Χορδών

Τα οζίδια είναι η πιο συχνή σε εμφάνιση καλοήθης κάκωση των φωνητικών χορδών σε παιδιά και ενήλικες. Πρόκειται για υπόλευκα εξογκώματα που εμφανίζονται αμφοτερόπλευρα συνήθως στις άκρες των φωνητικών χορδών και είναι αποτέλεσμα του συνεχούς τραυματισμού του λάρυγγα και της κακής χρήσης φωνής (κραυγές, φωνές, ομιλία σε θορυβώδες περιβάλλον, βήχας, συχνός καθαρισμός λαιμού κλπ). Εμφανίζονται πιο συχνά σε παιδιά, γυναίκες, κωφά παιδιά, τραγουδιστές,  παρουσιαστές, δασκάλους (επαγγελματίες χρήστες φωνής).

Τα οζίδια στην πλειονότητά τους εντοπίζονται σε συγκεκριμένο σημείο στις φωνητικές χορδές (όπου εκείνες εφάπτονται). Σε πρώιμα στάδια μπορεί να σχηματιστεί ένα μόνο μικρό οζίδιο με μάζα μαλακή και εύπλαστη που μπορεί να προκαλέσει ελάχιστη δυσκολία κατά την φώνηση. Αμφοτερόπλευρα συμμετρικά οζίδια συνήθως εντοπίζονται σε ασθενείς που επιδεικνύουν χρόνια κακή χρήση φωνής, είναι πιο ινώδη με μεγαλύτερη πυκνότητα ανελαστικών ινών, μεγαλύτερα σε μέγεθος ή μικρότερα και πιο εστιασμένα. Η γλωττιδική σχισμή έχει σχήμα που προσομοιάζει σε κλεψύδρα και δεν επιτρέπται η πλήρης προσαγωγή των φωνητικών χορδών.

 Από αυτήν την ελλιπή εφαρμογή των φωνητικών χορδών προκαλείται διαφυγή αέρα κατά τη φώνηση. Η φωνή ακούγεται βραχνή, επίπεδη, με χαμηλό ύψος και ακατάλληλη αντήχηση. Οι ασθενείς με οζίδια συχνά αναφέρουν ότι πρέπει να καθαρίζουν τον λαιμό τους συνέχεια και αισθάνονται ότι υπάρχει βλέννα ή κάποιο ξένο αντικείμενο στο λαιμό. Παρατηρούν ότι η φωνή τους χειροτερεύει όταν μιλούν συνεχώς, καθώς μπορεί όταν ξυπνούν το πρωί να έχουν φυσιολογική φωνή αλλά όσο περνά η μέρα η φωνή τους αλλάζει και παρουσιάζεται δυσφωνία. Στην πραγματικότητα η συνεχής χρήση φωνής, το τραγούδι, μαζί με συμπεριφορές κατάχρησης (βήχας, κραυγές) οδηγούν σε ταχεία επιδείνωση της κατάστασης.
Σε οζίδια πρώιμων σταδίων συνήθως προτείνεται φωνοθεραπεία: εντοπίζεται η κακή φωνημική συμπεριφορά, περιορίζεται η κατάχρηση φωνής, χρησιμοποιούνται οι κατάλληλες μέθοδοι που διευκολύνουν την παραγωγή φωνής με ευχέρεια και άνεση, εντοπίζεται η κατάλληλη προσέγγιση για τον ασθενή που λειτουργεί καλύτερα ως τρόπος εξάσκησης. Χρησιμοποιούνται κυρίως ασκήσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες κάθε ασθενή και συνήθως περιλαμβάνουν πρακτικές περιορισμού της κατάχρησης, εγκατάσταση νέου ύψους φωνής, μείωση των επιπτώσεων της έντασης από τη γλωττιδική υπερλειτουργικότητα. Οι πρακτικές αυτές εφαρμόζονται στα πλαίσια ενός ατομικού θεραπευτικού προγράμματος κάτω από την καθοδήγηση λογοθεραπευτή ειδικευμένου στις διαταραχές φωνής.
Χειρουργική θεραπεία συστήνεται μόνο εάν και μετά από συντηρητική θεραπεία δεν υποχωρήσουν τα οζίδια. Η επέμβαση γίνεται με μικροχειρουργική τεχνική. Τις περισσότερες φορές εφαρμόζεται φωνοθεραπεία προ και μετά της χειρουργικής επέμβασης. Αυτό συμβαίνει γιατί με τη σωστή λογοθεραπευτική προσέγγιση μπορεί να περιοριστούν σε μάζα οι όζοι προ-εγχειρητικά και οι φωνητικές χορδές να υποστούν μικρότερη τομή. Επίσης, η φωνοθεραπεία είναι πολύ σημαντική και μετεγχειρητικά καθώς τα οζίδια έχουν την τάση να επανεμφανίζονται ακόμη και μετά την αφαίρεσή τους εάν συνεχιστεί ο τραυματισμός των φωνητικών χορδών από την κατάχρηση φωνής.

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια 
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Βιβλιογραφία

Boone D., McFarlane S., Von Berg Sh. (2005). The voice and voice therapy. USA: Pearson Education, Inc

Dworkin J., Meleca R., (1997). Vocal Pathologies-Diagnosis, Treatment and case studies. USA: Singular Publishing Group, Inc

Θεραπεία λόγου σε παιδιά με κοχλιακό εμφύτευμα

   
Παρ' όλο που οι απόψεις διίστανται σχετικά με το αν είναι χρήσιμη και αποτελεσματική η μετεγχειρητική εκπαίδευση λόγου παιδιών με κοχλιακό εμφύτευμα, η εφαρμογή πρακτικών προσαρμοσμένων στις ανάγκες κάθε παιδιού γίνεται όλο και συχνότερα. Η εκπαίδευση κρίνεται απαραίτητη ώστε να μάθει το παιδί να ερμηνεύει τα ηχητικά σήματα που λαμβάνει, να τα επεξεργάζεται, να αντιδρά ανάλογα, να επικοινωνεί.

   Φυσικά η θεραπεία λόγου εφαρμόζεται στο κάθε παιδί ανάλογα με την ηλικία του, τις δεξιότητες και τις ανάγκες του, τις προσδοκίες και την υποστήριξη των γονιών του (και του περιβάλλοντός του γενικότερα), τη συναισθηματική και διανοητική του κατάσταση. Η θεραπεία είναι εντατική και μακροχρόνια με συγκεκριμένους στόχους και χρονοδιάγραμμα.

    Σε γενικές γραμμές, στα παιδιά που δεν έχουν αναπτύξει λόγο πριν τοποθετηθεί το κοχλιακό εμφύτευμα η θεραπεία στοχεύει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων σημαντικών για την ορθή επικοινωνία, όπως είναι η διατήρηση βλεμματικής επαφής, η διατήρηση της σειράς, η αντίληψη ήχων και φυσικά η παραγωγή γλωσσικών ήχων από το παιδί. Σε επόμενα στάδια εξασκείται η διάκριση των ήχων του περιβάλλοντος και σταδιακά η αναγνώριση, η μίμηση και η διάκριση μεμονωμένων ήχων της ομιλίας. Με τα παιδιά που έχουν αναπτυγμένο το λόγο δίνεται η δυνατότητα να ερευνηθεί με περισσότερη λεπτομέρεια η ακουστική ικανότητα και να προχωρήσει η εκπαίδευση σε επίπεδο λέξεων και προτάσεων με στόχο να καλυφθούν οι ανάγκες επικοινωνίας του παιδιού στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.

   Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας λόγου είναι πολύ σημαντική η συμμετοχή των γονέων και του δασκάλου του παιδιού οι οποίοι εκπαιδεύονται ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν επικοινωνιακές καταστάσεις που απαιτούν προσοχή. 

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Οι λειτουργίες του σάλιου

Το σάλιο αποτελείται από 99,5% περίπου νερό και 0,5% από ανόργανα και οργανικά συστατικά. Είναι πολύ σημαντικό στοιχείο για τη γενικότερη στοματική υγιεινή. Ένα υγιές στόμα αποτελείται από υγιείς ιστούς που επιτρέπουν στο άτομο να τρώει, να μιλά και να συναλλάσσεται κοινωνικά χωρίς να παρουσιάζει κάποια εμφανή ασθένεια, δυσφορία ή αμηχανία. Όσον αφορά στα δόντια και στα ούλα, το υγιές στόμα είναι εκείνο που δεν παρουσιάζει τερηδόνα ή φλεγμονές. Συνολικά παράγουμε περίπου 600 ml σάλιου την ημέρα, το οποίο καταπίνουμε. Η έκκριση και η απορρόφηση του υγρού είναι ζωτική για την επαρκή ενυδάτωση και είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη φυσιολογική λειτουργία του γαστρεντερικού σωλήνα.
Συνοπτικά οι λειτουργίες του σιέλου είναι: 

1. Λιπαίνει (ύγρανση) τη τροφή για τη διεκόλυνση της μάσησης και τη δημιουργία του βλωμού (μπουκιά) ώστε να καταποθεί με ευκολία
2. Ενυδατώνει τη γλώσσα και τα χείλη κατά την ομιλία
3. Καθαρίζει τα δόντια και τα ούλα και συμβάλλει στη στοματική υγιεινή
4. Ομαλοποιεί την οξύτητα στον οισοφάγο
5. Καταστρέφει μικροοργανισμούς και καθαρίζει από τοξικές ουσίες
6. Διευκολύνει τη γεύση
7. Ξεκινά την πέψη των υδατανθράκων

Η παραγωγή σιέλου είναι ατομική (μοναδική ανά άτομο και σε ποσότητα και σε ποιότητα) και μπορεί να επηρεαστεί από παράγοντες όπως:

• συναισθηματική κατάσταση
• σωματικό πόνο
• φύλο
• ηλικία
• ενυδάτωση (παροχή υγρών στο σώμα)
• μάσηση
• γεύση
• κάπνισμα
• θέα φαγητού
• φως
• στάση του σώματος
• ασθένειες και νευρολογικές διαταραχές 
• λήψη φαρμάκων   

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια 
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Βιβλιογραφία:
Scott A., Johnson H.,(1993). A practical approach to the management of saliva.2nd ed. USA: Pro-ed

Οδηγίες για την εφαρμογή δραστηριοτήτων στο σπίτι

 Πολλές φορές η εφαρμογή δραστηριοτήτων θεραπείας στο σπίτι από τον γονέα είναι μία δύσκολη υπόθεση. Σημαντική ωστόσο και απολύτως απαραίτητη σε κάποιες περιπτώσεις. Γι' αυτό το λόγο, ιεραρχήστε το χρόνο και τις υποχρεώσεις σας, οπλιστείτε με καλή διάθεση και ξεκινήστε! Δε χρειάζεται να είστε ιδιαίτερα τυπικοί και αυστηροί. Οι δραστηριότητες συνήθως έχουν στόχο τη γενίκευση των ικανοτήτων που έχει αναπτύξει το παιδί κατά τη διάρκεια των θεραπειών ή τη συμπληρωματική εξάσκηση.

Παρακάτω συγκεντρώνονται κάποιες βασικές οδηγίες προς γονείς που αφορούν τη μεταφορά στο σπίτι δραστηριοτήτων που έχουν δοθεί από τον θεραπευτή του παιδιού. 

1. Καθιερώστε μια ρουτίνα για τη συνεργασία με το παιδί σας. Ορίστε μια συγκεκριμένη ώρα κατά τη διάρκεια της ημέρας για να δουλέψετε μαζί του όταν θα είναι ξεκούραστο και θα έχει διάθεση

2. Διαλέξτε μια ώρα που να βολεύει και εσάς και το παιδί. Είναι σημαντικό και για εσάς να είστε ξεκούραστοι

3. Εάν έχετε περισσότερα από ένα παιδιά, είναι σημαντικό αυτά να μπορούν να παίζουν μαζί. Ωστόσο ένα παιδί με προβλήματα στην επικοινωνία μπορεί να είναι πολύ απαιτητικό και να ανταποκρίνεται καλύτερα όταν είναι μόνο του με εσάς. Προσπαθήστε να περνάτε χρόνο μαζί του όταν τα άλλα παιδιά κοιμούνται ή λείπουν από το σπίτι

3. Δύο μικρές συνεδρίες των 10-15 λεπτών ίσως είναι καλύτερες για το παιδί απ’ ότι μια συνεδρία μεγαλύτερης διάρκειας

4. Κάνετε διάλειμμα λίγων λεπτών από τις δραστηριότητες (όσο μπορείτε μη διακόπτετε δραστηριότητες στη μέση) χωρίς να απομακρυνθείτε από τον χώρο που παίζετε

5. Πέρα από τις υπόλοιπες δραστηριότητες χρησιμοποιήστε ένα παιχνίδι ή ένα αντικείμενο που γνωρίζετε ότι αρέσει πολύ στο παιδί και συμμετέχετε στο παιχνίδι του

6. Καθίστε μπροστά στο παιδί έτσι ώστε να μπορεί να σας ακούει και να σας βλέπει καλύτερα. Μπορείτε να καθίσετε σε ένα χαμηλό τραπεζάκι ο ένας απέναντι απ’ τον άλλον

7. Έχετε κοντά τα παιχνίδια που σκοπεύετε να χρησιμοποιήσετε

8. Χρησιμοποιήστε ένα παιχνίδι τη φορά και κρύψτε τα υπόλοιπα για να μην του αποσπούν την προσοχή (πχ. σε ένα κουτί κοντά σας)

9. Αποφύγετε να έχετε ανοιχτή την τηλεόραση ή τη μουσική γιατί αυτό θα αποσπάσει την προσοχή του

10. Ενθαρρύνετε το παιδί να συμμετέχει

11. Επιβραβεύστε το παιδί σας όταν προσπαθεί και όταν τα καταφέρνει αλλά με μέτρο (ένα "μπράβο σου" ή μία εκδήλωση ενθουσιασμού αρκεί)

12. Τελειώστε πριν το παιδί κουραστεί ή απογοητευτεί

...και μην ξεχάσετε να παίξετε!!!

Το παιχνίδι του γονέα με το παιδί του είναι πολύ σημαντικό για την ανάπτυξή του καθώς ο δεσμός  και η αλληλεπίδραση μεταξύ τους συμβάλλει στην εξέλιξη και διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς που απαντούν άμεσα στις ανάγκες τους και υποστηρίζουν με ευαισθησία το παιχνίδι τους γίνονται περισσότερο κοινωνικά, έξυπνα και με μεγάλη αυτοπεποίθηση.

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Προσοχή!! Οι παραπάνω πλ ηροφορίες αποτελούν ένα γενικό μοτίβο και δεν αντικαθιστούν σε καμία περίπτωση τις οδηγίες που σας έχουν δοθεί από τον λογοθεραπευτή σας.

Πηγές

1. Παπαβέντσης Στ.,(2010). Προικισμένα μωρά, εμπνευσμένοι γονείς: για μια άλλη προσχολική ηλικία. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη
2. Lynch Ch., Cooper J., (1999). Early Communication Skills: Practical Activities for Teachers and Therapists. USA: Speechmark