Δυσρυθμίες ομιλίας και Αναπτυξιακός Τραυλισμός: Πότε είναι φυσιολογικό;

Όλα τα παιδιά, ειδικότερα στις ηλικίες μεταξύ δύο και έξι ετών, ενίοτε "σκοντάφτουν" ή κομπιάζουν καθώς αρχίζουν να συνθέτουν ήχους, λέξεις και προτάσεις. Αυτές οι φυσιολογικές δυσρυθμίες (δυσκολίες στο ρυθμό, στη ροή της ομιλίας) διαφέρουν από τον τραυλισμό και σε συχνότητα εμφάνισης και στον τρόπο που παράγονται. Τα παρακάτω παραδείγματα περιγράφουν κάποιες φυσιολογικές δυσρυθμίες:

1. Επαναλήψεις ολόκληρων λέξεων και προτάσεων -"Είναι, είναι στο σπίτι." "Εγώ θέλω, Εγώ θέλω καραμέλες."
2. Αναθεωρήσεις φράσεων ή παρεμβολές - "Πήγαμε, πήγα στο σχολείο."
3. Παύσεις με ηχητικά στοιχεία - "Βάλε μου, εεεεε, χυμό."
4. Σιωπηλές παύσεις - "Μαμά, δώσε μου (παύση) τη μπάλα."
5. Σπάνιες, απλές, μονές επαναλήψεις μέρους της λέξης - "Α-α-αφού είπες ότι θα το φέρεις."
6. Ανολοκλήρωτες προτάσεις - "Θέλω να παίξουμε με..."

Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στον αριθμό και στον τύπο των φυσιολογικών δυσρυθμιών που παράγουν τα παιδιά. Κάποια παιδιά θα διατηρήσουν καλή ευφράδεια εκτός από περιστασιακούς δισταγμούς ή παύσεις. Άλλα, μπορεί να παρουσιάσουν όλο το εύρος των δυσρυθμιών στην ομιλία που περιγράφηκαν παραπάνω. Γενικά, οι πιο συχνές φυσιολογικές δυσρυθμίες είναι οι επαναλήψεις ολόκληρων λέξεων οι οποίες συμβαίνουν συχνότερα στη αρχή των προτάσεων. Τα αγόρια παράγουν περισσότερες επαναλήψεις λέξεων από τα κορίτσια, ωστόσο οι επαναλήψεις μειώνονται καθώς το παιδί μεγαλώνει, ανεξαρτήτως φύλου.

Θα έχετε παρατηρήσει ότι οι δυσρυθμίες του παιδιού εμφανίζονται συχνότερα σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Οι φυσιολογικές δυσρυθμίες δείχνουν να πληθαίνουν υπό κάποιες συνθήκες. Όταν το παιδί είναι πολύ κουρασμένο, ενθουσιασμένο ή συνομιλεί με κάποιον ενήλικα, τυπικά οι δυσρυθμίες θα ενταθούν. Επίσης η συνομιλία με κάποιον που μιλά πολύ γρήγορα ή είναι απρόσεκτος μπορεί να δυσκολέψει το παιδί να διατηρήσει τη δική του ευφράδειά. Από την άλλη όταν το ίδιο το παιδί διακόπτει τον ομιλητή ή προσπαθεί να εκφραστεί με λιγότερο οικείο λεξιλόγιο, αναμένεται αύξηση των φυσιολογικών δυσρυθμιών.

Πώς όμως πρέπει να αντιδράσετε στις δυσρυθμίες που παράγει το παιδί όταν μιλά;

• Δώστε προσοχή όταν  το παιδί μιλά.
• Μη βιάζεστε. Σταματήστε και ακούστε.
• Μιλάτε αργά
• Μη διακόπτετε και μη συμπληρώνετε τις προτάσεις του
• Ποτέ μην προτείνετε έναν διαφορετικό τρόπο ομιλίας (όπως "πιο αργά", "πες το ξανά")
• Επαναδιατυπώστε τα λόγια του παιδιού με ήρεμο τρόπο, για παράδειγμα "Μου Μου Μου έσπασε το παιχνίδι." "Σου έσπασε το παιχνίδι; Πού είναι; Έλα να το φτιάξουμε."

Όταν αυτές οι δυσρυθμίες της ομιλίας αυξάνουν σε συχνότητα και πολυπλοκότητα καθώς το παιδί μεγαλώνει, αυξάνει και η πιθανότητα διάγνωσης τραυλισμού. Ο τραυλισμός που εμφανίζουν τα περισσότερα νήπια είναι περιστασιακός. Ωστόσο, εάν εντοπίσετε τα παρακάτω σημάδια, είναι καλό να απευθυνθείτε σε λογοθεραπευτή:

• Εάν το παιδί δείξει ότι αναγνωρίζει τις δυσρυθμίες του (π.χ. αρνείται να μιλήσει,  αποφεύγει  συγκεκριμένες περιστάσεις όπου χρειάζεται να μιλήσει ή σας λέει πως του είναι δύσκολο να μιλάει)
  

• Εάν το παιδί εμφανίζει μη-λεκτικές συμπεριφορές όπως νευρικές κινήσεις του ποδιού, του κεφαλιού, βλεφαρίσματα.
  

• Εάν το παιδί παρουσιάσει κάποιες από τις παρακατάτω δυσρυθμίες για περισσότερο από έναν μήνα:

                  -Επαναλήψεις - "Θέλω μπα-μπα-μπα-μπανάνα."

                  -Παρατάσεις - "Μμμμαμά"

                  -Παύσεις - "Δώσε μου την (παύση) κούκλα."

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

1. American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC.
2. Dowling, CF., Differentiating Normal Speech Dysfluency From Stuttering In Children, Nurse Pract, Volume 19, Issue 2, February 1994 Pages 34-5.
3. Onslow M, Gardner K, Bryant KM, Stuckings CL, Knight T., Stuttered and Normal Speech Events in Early Childhood. The Validity of a Behavioral Data Language, Journal of Speech and Hearing Research Volume 35, February 1992, pages 79-87 .
4. Weir E, Bianchet S., Developmental dysfluency: early intervention is key., CMAJ., Volume 170, Issue 12,  June 2004, pages 1790-1791.
5. William O. Haynes, Stephen B. Hood, Language and disfluency variables in normal speaking children from discrete chronological age groups, Journal of Fluency Disorders, Volume 2, Issue 1, March 1977, Pages 57-74, ISSN 0094-730X, 10.1016/0094-730X(77)90010-9.