"Μπορεί να μην μιλάει ακόμη αλλά καταλαβαίνει τα πάντα"

"Μπορεί να μην μιλάει ακόμη αλλά καταλαβαίνει τα πάντα. Ό,τι του πεις θα το κάνει."

Αληθεύει πως κάποια παιδιά μπορεί να έχουν δυσκολίες μόνο στην έκφραση και η κατανόηση της γλώσσας να παραμένει άθικτη. Κάποια παιδιά έχουν δυσκολίες στην αντίληψη του λόγου αλλά έχουν αναπτύξει (ευφάνταστες ενίοτε) στρατηγικές για να καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στον θαυμαστό καινούργιο τους κόσμο.

Καθώς η κατανόηση (σε αντίθεση με την έκφραση) του λόγου συμβαίνει κατά κύριο λόγο στο μυαλό του νηπίου και δεν μπορεί να εκδηλωθεί ευθέως με κάποιον τρόπο, είναι δύσκολο να πούμε με μια πρώτη ματιά τι ακριβώς συμβαίνει στο μυαλό του.

Για να μπορέσουμε όμως να βοηθήσουμε ουσιαστικά ένα παιδί με καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου πρέπει να μπορούμε να ξεχωρίσουμε εάν όντως αντιλαμβάνεται τον λόγο ή χρησιμοποιεί στρατηγικές ώστε να δείχνει ότι καταλαβαίνει ό,τι του λένε. Και αυτό μπορούμε να το κάνουμε μέσω των σταθμισμένων δοκιμασιών που εφαρμόζουμε για να αξιολογήσουμε τις δεξιότητες αυτές με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια και ασφάλεια.

Πώς όμως καταφέρνουν τα μικρούλια και μας ξεγελούν; (Άθελά τους, το τονίζω).

• Κοιτούν προς την κατεύθυνση που κοιτούν οι φροντιστές τους. Μάλιστα είναι μία στρατηγική που μπορούν να χρησιμοποιήσουν ακόμη και τα βρέφη από 8 μηνών.
• Μιμούνται αυτό που κάνουν οι άλλοι, ειδικά την καθημερινή ρουτίνα της οικογένειας. Αυτή την στρατηγική την εφαρμόζουν συχνά τα νήπια που δυσκολεύονται να ακολουθήσουν οδηγίες στο σχολείο.
• Παίρνουν ό,τι τους προσφέρεται.
• Κάνουν ό,τι συνηθίζουν με κάθε αντικείμενο που συναντούν. πχ. μια μπάλα την πετούν, μία κούκλα την κοιμίζουν χωρίς να δοκιμάζουν άλλον τρόπο παιχνιδιού.
• Κάνουν ό,τι συνήθως γίνεται με κάθε αντικείμενο. Συνήθως όταν δεν κατανοούν έννοιες χώρου. πχ. Βάζει την κουβέρτα πάνω στο κρεβάτι γιατί εκεί είναι η θέση της.
• Κάνουν την πιο αναμενόμενη πράξη. π.χ. βάζουν τη μεγάλη κούκλα να ταΐσει το μωρό κούκλα.

Οι δοκιμασίες που εφαρμόζουμε οι λογοθεραπευτές για να αξιολογήσουμε το επίπεδο γλωσσικής αντίληψης ενός παιδιού αλλά και ο τρόπος που έχουμε εκπαιδευτεί να το κάνουμε, μπορεί να αποκαλύψει εάν ένα παιδί χρησιμοποιεί τέτοιες στρατηγικές. Συνδυάζοντας τα αποτελέσματα των τεστ με μια ενδελεχή συζήτηση με τους γονείς και παίζοντας με το παιδί, μπορούμε να δούμε εάν στην περίπτωση όπου δεν υπάρχουν τα βοηθητικά ερεθίσματα (όπως μόνο μία επιλογή αντικειμένου ή να μπορεί να ακολουθήσει το βλέμμα) το παιδί κάνει masking, δηλαδή κρύβει τις πιθανές του δυσκολίες στην αντίληψη του λόγου. Στη συνέχεια μπορούμε να παρέμβουμε κατάλληλα.

Αναφορά

Paul R. (2000). "Putting things in context": literal and discourse approaches to comprehension assessment. Seminars in speech and language, 21(3), 247–255. https://doi.org/10.1055/s-2000-13198

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια

Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

Οι χειρονομίες ευνοούν τη γλωσσική ανάπτυξη

 

Η επικοινωνία περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από την ομιλία: η προσωδία, οι χειρονομίες, οι εκφράσεις του προσώπου, η γλώσσα του σώματος για ένα μικρό παιδί λένε όσα και τα λόγια. Τα μικρά παιδιά επικοινωνούν χρησιμοποιώντας χειρονομίες και άλλες εξωλεκτικές συμπεριφορές πριν ακόμα αρχίσουν να μιλούν (Vilà-Giménez & Prieto, 2021).

Οι χειρονομίες αποτελούν κάποιες από τις πιο πρώιμες μορφές επικοινωνίας ξεκινώντας περίπου μεταξύ 9 και 12 μηνών. Τα βρέφη συνεχίζουν να χρησιμοποιούν χειρονομίες αφού αρχίσουν να μιλούν, συνδυάζοντάς τις με λέξεις. Αυτό το ταίριασμα χειρονομίας λέξης (πχ. Δείχνει την μπάλα και λέει “μπάλα”) κατά βάση προηγείται του συνδυασμού δύο λέξεων. Επομένως η ανάπτυξη των χειρονομιών προηγείται της γλωσσικής ανάπτυξης (Iverson & Goldin-Meadow, 2005).

Οι χειρονομίες που παράγουν τα παιδιά πρώιμα κατά την ανάπτυξή τους, τους παρέχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν όλα όσα επιθυμούν αλλά δεν μπορούν να εκφράσουν λεκτικά. Για παράδειγμα οι δεικτικές χειρονομίες δίνουν στο παιδί την ευκαιρία να αναφερθεί σε αντικείμενα πριν κατακτήσει τη λέξη που αντιστοιχεί σε αυτά. Στην πορεία, ο συνδυασμός χειρονομίας και λέξης λειτουργεί στη βάση της επικοινωνίας δύο εννοιών πριν ακόμη καταφέρει το παιδί αναπτυξιακά να συνδυάσει δύο λέξεις στην έκφραση του λόγου του (Iverson & Goldin-Meadow, 2005).

Στην πραγματικότητα οι χειρονομίες των βρεφών αποτελούν προβλεπτικό παράγονται της γλωσσικής τους εξέλιξης και λειτουργούν σε άμεση συσχέτιση με αυτή (Choi, Wei & Rowe, 2021, Vilà-Giménez & Prieto, 2021). Οι χειρονομίες, η γλώσσα και η ομιλία είναι άμεσα συνδεδεμένες νευρολογικά και αναπτυξιακά (Capone & McGregor, 2004). Μελέτες που εξετάζουν τη γλωσσική εξέλιξη μη τυπικά αναπτυσσόμενων παιδιών παρατηρούν παρόμοιες αποκλίσεις στη γλωσσική ανάπτυξη και στη χρήση των εξωλεκτικών συμπεριφορών (Goldin-Meadow, 2009; Taverna, Huedo-Medina, Fein & Eigsti, 2021). Πρακτικά, οι πρώιμες αποκλίσεις στην παραγωγή των χειρονομιών από ένα βρέφος μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην ανίχνευση πιθανής καθυστέρησης στη γλωσσική του ανάπτυξη (Goldin-Meadow, 2009).

Οι χειρονομίες ορίζονται ως οι ενέργειες ή κινήσεις μέρους του σώματος (κυρίως των χεριών ή της κεφαλής) που χρησιμοποιούνται από κάποιον με πρόθεση να επικοινωνήσει μία ιδέα ή έννοια. Οι χειρονομίες αυτές τυπικά παράγονται με τα χέρια μας αλλά ο όρος περιλαμβάνει και νοήματα όπως εκφράσεις προσώπου (πχ. κινήσεις του στόματος ως ένδειξη πείνας) ή κινήσεις του σώματος (πχ. τέντωμα της πλάτης ως ένδειξη πόνου) (Capone & McGregor, 2004).

Σε γενικές γραμμές οι χειρονομίες και τα νοήματα αυτά αναπτύσσονται από τη βρεφική ηλικία έως τα δύο έτη ως εξής:

9-12 μηνών

• ζητά αντικείμενα δείχνοντας ή φτάνοντας με το χέρι
• κερδίζει την προσοχή αγγίζοντας (πχ. τραβώντας έναν ενήλικα)
• τεντώνεται για να το πάρουν αγκαλιά
• κάνει μία ενέργεια με στόχο να επαναληφθεί (πχ. χτυπά τα χέρια αφού τα χτυπά και ο άλλος)
• εκφράζει την επιθυμία του να παίξει κοινωνικά παιχνίδια ξεκινώντας πρώτο (πχ. κρύβει το πρόσωπό του για να δείξει ότι θέλει να παίξει κουκου!)
• κουνά το χέρι για να χαιρετήσει
• μιμείται τα παλαμάκια
• δείχνει και δίνει αντικείμενα στους ενήλικες

12-15 μηνών

• δίνει αντικείμενα στους ενήλικες για να ζητήσει βοήθεια
• δείχνει τη χρησιμότητα των αντικειμένων (πχ. Κάνει ότι ανακατεύει με μία κουτάλα)
• αγκαλιάζει λούτρινα παιχνίδια
• χειροκροτά για να δείξει τον ενθουσιασμό του
• χορεύει όταν ακούει μουσική

15-18 μηνών

• κουνά το κεφάλι για να εκφράσει άρνηση
• δείχνει κάτι για να σου ζητήσει να κάνεις κάτι (πχ. δείχνει την πόρτα για να ζητήσει “βόλτα”)
• κάνει εκφράσεις με τα χείλη για να ζητήσει φαγητό
• δείχνει αντικείμενα αφού του το ζητήσει κάποιος
• δείχνει αντικείμενα με στόχο να τα ονομάσει ο ενήλικας
• κάνει χειρονομία για να δείξει πως κάτι τελείωσε

18-24 μηνών

• κάνει γκριμάτσες και αστείους ήχους για να κερδίσει την προσοχή
• αναδύονται οι χειρονομίες που συνοδεύουν κάποιας μορφής λεκτικό περιεχόμενο όπως το ανασήκωμα των ώμων το σήκωμα των χεριών για να να δείξει “τι είναι αυτό;” ή “πού πήγε;”
• στέλνει φιλιά
• κάνει “κόλλα πέντε”
• αποσαφηνίζει λεκτικά μηνύματα δείχνοντας τα αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν (πχ. Λέει “παπα” και δείχνει τα παπούτσια του)

Συνοψίζοντας, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε πόσο σημαντικές είναι οι χειρονομίες για τη γλωσσική ανάπτυξη ενός βρέφους. Επιτρέπουν στο παιδί να επικοινωνήσει τις επιθυμίες και τις ανάγκες του μήνες πριν καταφέρει να εκφραστεί λεκτικά. Τα παιδιά μαθαίνουν να επικοινωνούν μέσω της ακρόασης, της παρατήρησης και της μίμησης του περιβάλλοντός τους. Ο καλύτερος τρόπος να υποστηρίξετε τη γλωσσική ανάπτυξή του παιδιού σας είναι να αλληλεπιδράτε μαζί του καθημερινά. Παίξτε, μιλήστε, γελάστε, τραγουδήστε και περάστε όμορφα μαζί!

Ευαγγελία Δ. Σούπη

Λογοθεραπεύτρια

Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

Αναφορές

• Capone, N. C., & McGregor, K. K. (2004). Gesture development: a review for clinical and research practices. Journal of speech, language, and hearing research : JSLHR, 47(1), 173–186. https://doi.org/10.1044/1092-4388(2004/015)
• Choi, B., Wei, R., & Rowe, M. L. (2021). Show, give, and point gestures across infancy differentially predict language development. Developmental psychology, 57(6), 851–862. https://doi.org/10.1037/dev0001195
• Goldin-Meadow S. (2009). How gesture promotes learning throughout childhood. Child development perspectives, 3(2), 106–111. https://doi.org/10.1111/j.1750-8606.2009.00088.x
• Iverson, J. M., & Goldin-Meadow, S. (2005). Gesture paves the way for language development. Psychological science, 16(5), 367–371. https://doi.org/10.1111/j.0956-7976.2005.01542.x
• Taverna, E. C., Huedo-Medina, T. B., Fein, D. A., & Eigsti, I. M. (2021). The interaction of fine motor, gesture, and structural language skills: The case of autism spectrum disorder. Research in autism spectrum disorders, 86, 101824. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2021.101824
• Vilà-Giménez, I., & Prieto, P. (2021). The Value of Non-Referential Gestures: A Systematic Review of Their Cognitive and Linguistic Effects in Children’s Language Development. Children (Basel, Switzerland), 8(2), 148. https://doi.org/10.3390/children8020148

Μπορώ να κάνω λογοθεραπεία μόνος μου στο σπίτι;

Στα έντεκα χρόνια που γράφω στο μπλογκ δεν είναι λίγες οι φορές που μου έχουν κάνει αυτή την ερώτηση. Μάλιστα παρόμοια ερωτήματα παραπέμπουν στο ιστολόγιο, σύμφωνα με τα στατιστικά που μου παρέχει η Google. Και, καθώς ενθαρρύνω πάντα τους επισκέπτες να επικοινωνήσουν μαζί μου για απορίες, δέχομαι συχνά την ίδια ερώτηση με διαφορετικούς τρόπους: "Πώς μπορώ να κάνω λογοθεραπεία μόνος μου στο σπίτι; Θα μου πεις κανένα κολπάκι για να το λύσω μόνος μου; Μου είπαν ότι μπορώ και μόνη μου, θα μου στείλεις υλικό;". Είτε αφορά τον ίδιο/ίδια είτε το παιδί τους η απάντησή μου πάντα είναι η ίδια και δεν επιδέχεται διαπραγμάτευσης: Όχι.

 

Η λογοθεραπεία μπορεί να γίνεται μέσω του παιχνιδιού στα παιδιά αλλά είναι επιστήμη. Αυτό σημαίνει πως για να επιλέξω εγώ (και ο κάθε θεραπευτής αντί εμού) να κάνω αυτό το συγκεκριμένο παιχνίδι, με τον συγκεκριμένο τρόπο, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, λέγοντας τα συγκεκριμένα λόγια, κάνοντας τις συγκεκριμένες κινήσεις έχω βασίσει αυτές τις συγκεκριμένες επιλογές σε συγκεκριμένα δεδομένα. Παίρνω δηλαδή σημαντικές κλινικές αποφάσεις που βασίζονται σε χρόνια εκπαίδευσης και χρόνια κλινικής εμπειρίας. Αυτό σαφώς δε σημαίνει πως θα κάνω ακριβώς τα ίδια με το παιδί του γείτονα που ήρθε σε εμένα για τον ίδιο λόγο. Οι κλινικές αποφάσεις λαμβάνονται και με βάση το πολύ συγκεκριμένο ιστορικό του παιδιού, το αναπτυξιακό του επίπεδο, την ιδιοσυγκρασία του, τις προτεραιότητες της οικογένειάς του, τις ανάγκες του, την εξέλιξη του.

 

Το ίδιο ισχύει και για τις λογοθεραπείες ενηλίκων.

 

Άρα όχι. Δεν μπορώ να σε καθοδηγήσω για να κάνεις θεραπεία μόνος σου στο σπίτι. Γιατί η θεραπεία δεν μπαίνει σε εισαγωγικά. Δε γίνεται στο περίπου.

 

Επίσης όχι, γιατί δεν θέλω να το κάνω. Δεν είναι ηθικό. Γιατί στην καλύτερη περίπτωση θα χάσεις πολύτιμο χρόνο. Στην χειρότερη περίπτωση θα μπορεί και να γίνει ζημιά. Ζημιά που θα έχουμε προκαλέσει εσύ κι εγώ χωρίς λόγο.

Δεν είναι diy. Δεν είναι κάτι που γίνεται αφού παρακολουθήσεις δέκα βιντεάκια στο YouTube. Ακόμη και έχεις αγοράσει τα καλύτερα εργαλεία και τις πιο ακριβές κάρτες από τον καλύτερο εκδότη.

 

Κάνε τη χάρη στον εαυτό σου, στο παιδί σου κυρίως, και κάνε μια επίσκεψη σε ένα λογοθεραπευτή.

 

Η λογοθεραπεία είναι δώρο. Μαζί και όλες οι σύγχρονες θεραπείες που βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα. Το δώρο που οι δικές μας γενιές και πίσω δεν είχαν. Και μεγάλωσαν άνθρωποι με λειτουργικά προβλήματα που θα μπορούσαν να έχουν μια πιο εύκολη ζωή με λιγότερα εμπόδια.

 

Όχι λοιπόν, με κάθε σεβασμό. Για το καλό σου και το καλό του παιδιού σου.

 

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

 

Χρήσιμο Γλωσσικό Υλικό: Εξωφρενικά Σενάρια τα Χριστούγεννα

 

Σκέψου, λέει, να ήμασταν σε έναν τόπο που θα χιόνιζε μαλακά ζαχαρωτά, οι χιονάνθρωποι να ήταν φτιαγμένοι από κουραμπιέ και να τραγουδούσαν τα κάλαντα. Σκέψου να σε επισκεπτόταν ο Άη Βασίης για ζεστή σοκολάτα και με την ευκαιρία αυτή να έριχνες και ματιά στη μύτη του Ρούντολφ που έσβησε μιας κι εσύ ξέρεις από αυτά. Σκέψου να μπορούσες να τρέξεις σε μια παραλία που αντί για άμμο θα είχε χρυσόσκονη και μέσα στη θάλασσα να κολυμπούν καλικαντζαράκια που σκορπούν στα κύματα πορτοκάλι και ζεστά μελομακάρονα.

Σκέψου, λέει, να έκλεινες τα μάτια και να βρισκόσουν εδώ αλλά να ήσουν αλλού και να έπαιζες τα πιο φανταστικά παιχνίδια και να γνώριζες τα πιο παράξενα πλάσματα και να έκανες την κάθε μέρα Χριστούγεννα και γιορτή.

Πέρυσι, παραμονές Χριστουγέννων φτιάξαμε τους δικούς μας κόσμους. Φέτος θα είναι λίγο πιο εορταστικοί:

Εξωφρενικά Σενάρια τα Χριστούγεννα 

 κι ερχόμαστε ένα κλικ πιο κοντά στην ελευθερία.

 

Ευαγγελία Δ. Σούπη

 Λογοθεραπεύτρια

 Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

Μακροχρόνιες επιδράσεις των γλωσσικών διαταραχών στην κοινωνικότητα

Η έρευνα για τις αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές δεν εστιάζει μόνο στα νήπια που καθυστερούν να μιλήσουν αλλά και στους εφήβους και στους ενήλικες που έχουν διαγνωστεί ως παιδιά με αυτές. Έχουν βρεθεί μακροχρόνιες επιδράσεις στην κοινωνικότητα των ατόμων με γλωσσικές διαταραχές που αξίζει να συζητήσουμε, παρόλο που είναι δύσκολο και επώδυνο. Όταν ξέρεις τι να περιμένεις μπορείς να προετοιμαστείς καλύτερα να το αντιμετωπίσεις.

Οι αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές μπορεί να συνεχίσουν να επηρεάζουν τη ζωή του ατόμου ακόμη και στην ενήλικη ζωή του πολύ περισσότερο εάν δε λάβει θεραπεία ή δε λάβει τη σωστή θεραπεία.
Σύμφωνα με μελέτες της τελευταίας εικοσαετίας:
Οι γλωσσικές διαταραχές δεν παύουν να υφίστανται κατά τη σχολική ηλικία αλλά συνεχίζονται στην ενήλικη ζωή επηρεάζοντας δυνητικά τη σχέση με τους συνομηλίκους στο σχολικό περιβάλλον.
Οι γλωσσικές διαταραχές μπορεί να επηρεάσουν την κοινωνική συμμετοχή: τα παιδιά ενδεχομένως να έχουν λιγότερους φίλους, μπορεί να απομονωθούν κοινωνικά, αναφέρουν υψηλότερα επίπεδα άγχους και μπορεί να αναπτύξουν περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες.
Οι γλωσσικές διαταραχές σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κοινωνικού άγχους και κοινωνικής φοβίας σε σχέση με τους συνομήλικους στους εφήβους που μπορεί να επιμένουν στην ενήλικη ζωή.
Οι γλωσσικές διαταραχές μπορεί να επηρεάσουν την ακαδημαϊκή και εργασιακή απόδοση.

Περισσότερα:
*Browlie, E.B., Bao, L., & Beitchman, J. (2016) Childhood Language Disorder and Social Anxiety in Early Adulthood. Journal of Abnormal Psychology, 44, 1061-1070.
*Your right to know: long-term social effects of language disorders https://www.banterspeech.com.au/your-right-to-know-long.../

Χρήσιμο Γλωσσικό Υλικό: Κύκλοι παραγωγής

Πώς φτιάχνεται το ψωμί;
Πού βρίσκουμε το μέλι;
Πώς φτάνει σε μας το γάλα;
Από τι φτιάχνουμε το κρασί;
Από τι βγαίνει το λάδι;

Οι κύκλοι του λαδιού, του κρασιού, του γάλακτος, του μελιού, του ψωμιού σε ασπρόμαυρες εικόνες ιδανικές για ζωγραφική.
Απλές εικόνες για την ενίσχυση της περιγραφής, τη σειροθέτηση και το χρονικό προσανατολισμό, την ανάπτυξη λεξιλογίου, την αφήγηση.

Κλικ! στη κάθε εικόνα για να κατεβάσετε το αντίστοιχο πακέτο.

Ο κύκλος του γάλακτος

Ο κύκλος του κρασιού

Ο κύκλος του λαδιού

Ο κύκλος του μελιού

Ο κύκλος του ψωμιού

Ευαγγελία Δ. Σούπη

 Λογοθεραπεύτρια

 Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

Χρήσιμο Γλωσσικό Υλικό: to know us better

20 ερεθίσματα για έναρξη συζήτησης με μικρά παιδιά
Βοηθούν στην ενίσχυση των πραγματολογικών δεξιοτήτων, στη γλωσσική ανάπτυξη, στη γενίκευση φωνημάτων στον ελεύθερο λόγο κλπ

Κλικ! στην εικόνα για να κατεβάσετε το .pdf

Ευαγγελία Δ. Σούπη

 Λογοθεραπεύτρια

 Κομνηνών 39 και Χασιώτη

Ιωάννινα

evageliasoupi@gmail.com

Χάρτινο Καλοκαιράκι

Η ανάγνωση παιδικών βιβλίων δεν είναι μόνο μία χειμερινή ασχολία. Μάλιστα είναι μία από τις καλύτερες, ευχάριστες, μαγικές δραστηριότητες του καλοκαιριού για να περάσουν τα παιδιά καλά και να συνεχίσουν να αναπτύσσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες όλες αυτές τις μακρές καλοκαιρινές ημέρες. Ιδιαίτερα δε, τα ζεστά μεσημέρια.

Οι εκδόσεις Χάρτινη Πόλη έχουν όμορφες και ζωηρές προτάσεις:

Μικροί Κύριοι- Μικρές Κυρίες

 

Σε Χαρούμενες Ιστορίες από την αρχή έως το τέλος στο αγρόκτημα ή στο πάρκο, στην κατασκήνωση ή διακοπές στη θάλασσα, στο μάθημα κολύμβησης ή στην παράσταση χορού, μια μέρα με βροχή ή στον αγώνα ποδοσφαίρου!
Η απλούστατη εικονογράφηση βοηθά στην εκμάθηση των σχημάτων και των χρωμάτων ενώ οι όμορφες ιστορίες ενθαρρύνουν την περιγραφή, τον αφηγηματικό λόγο και ενισχύουν την ανάπτυξη του λεξιλογίου μέσα στο σημασιολογικό πλαίσιο της ιστορίας. 

Χρωμοσελίδες

Παίζω...Ποδόσφαιρο

Γιατί αν όχι φέτος, πότε; Τι πιο ταιριαστό από ένα τετράδιο γεμάτο ποδοσφαιρικές δραστηριότητες το καλοκαίρι που σε όλη τη γη γιορτάζεται το μουντιάλ! Ενώνοντας τελείες, χρωματίζοντας, βρίσκοντας τις διαφορές, λύνοντας λαβυρίνθους βάζουμε γκολ  με τις οπτικοχωρικές μας δεξιότητες.

Μεγάλα παραμύθια

Από την Πεντάμορφη και το Τέρας μέχρι τη Βασίλισσα του Χιονιού και από τον Παπουτσωμένο Γάτο μέχρι τον Πινόκιο, όλες οι μαγικές ιστορίες με φανταστικές εικονογραφήσεις για παιδιά από 3ών ετών. Κλασσικά παραμύθια στον υπερθετικό βαθμό, εκεί όπου η επαναδιήγηση γίνεται η μητέρα κάθε γλωσσικής δεξιότητας.


Καλή Ανάγνωση!

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Χρήσιμο Γλωσσικό Υλικό: "Βρες το λάθος!"

Οι κάρτες με εικόνες είναι υλικό που επιτρέπει στα παιδιά να μάθουν γρήγορα το ερέθισμα-στόχο και να επεκτέινουν την σκέψη τους πέρα από τους τοίχους μιας αίθουσας. Αν και στατικά και κάπως άχαρα αντικείμενα οι κάρτες:

• είναι φθηνές
• μεταφέρονται εύκολα
• είναι αποτελεσματικές
• είναι ευπροσάρμοστες
• χρησιμοποιούνται με άπειρους τρόπους και μεθόδους

Σε αυτό το πακέτο θα βρείτε 32 εκτυπώσιμες εικονοκάρτες με... λάθη! Η κάθε εικόνα περιέχει ένα λάθος, είναι σαφείς και απλές χαμηλής δυσκολίας. Ανάλογα με τον τρόπο που θα τις χρησιμοποιήσετε μπορείτε να ενισχύσετε:

• την προσοχή
• την αντίληψη
• τον περιγραφικό λόγο
• την γλωσσική έκφραση και κατανόηση
• την ανάπτυξη λεξιλογίου
• τη μορφοσύνταξη

Για να τις κατεβάσετε ακολουθήστε το παρακάτω link.

(Οδηγεί στο Teachers Pay Teachers)

Βρες το λάθος

Για περισσότερο γλωσσικό υλικό είτε χειροποίητο είτε αλιευμένο από τις γενναιόδωρες θάλασσες του ίντερνετ κάντε κλικ ΕΔΩ.

Top image CC0 Creative Commons

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Βιωματικό σεμινάριο για τη Γλωσσική Ανάπτυξη στο Ανοιχτό Παράθυρο

Σε αυτό το βιωματικό σεμινάριο θα εξερευνήσουμε την πορεία της γλωσσικής ανάπτυξης στα βρέφη και νήπια, θα μοιραστούμε τρόπους που θα μας βοηθήσουν να την ενισχύσουμε σε κάθε ηλικία μέσα από παραδείγματα, βιωματικές δραστηριότητες και παιχνίδια, θα μάθουμε τι συμβαίνει και κάποιες φορές διαταράσσεται η εξέλιξή της και πώς να αντιμετωπίσουμε πιθανές δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν.

Πού; Στο Ανοιχτό Παράθυρο (Χατζηκώστα 5, Ιωάννινα 454 44)
Πότε; Δευτέρα 7 Μαϊου, 10:00-13:00
Φιλοξενεί: Βίκυ Βάββα, δραματοθεραπεύτρια, παιγνιοθεραπεύτρια, σύμβουλος ψυχικής υγείας, παιδαγωγός θεάτρου και θεατρικού παιχνιδιού.
Συντονίζει: Ευαγγελία Σούπη, Λογοθεραπεύτρια

Το σεμινάριο έχει θεωρητικό και βιωματικό μέρος και απευθύνεται σε γονείς, φοιτητές σχετικών επαγγελμάτων και παιδαγωγούς προσχολικής ηλικίας.

Η γλώσσα είναι ανθρώπινη επινόηση, η πιο σημαντική για την επικοινωνία μα σαν ένας ζωντανός οργανισμός αναπτύσσεται μέσα μας και μαζί μας, έχοντας ρίζες στη βρεφική ηλικία. Σκαλώνει σε επίπεδα κι απλώνει τα κλαδιά της στον νου, στην ακοή, στην κίνηση. Ενίοτε όμως, η πορεία της ανακόπτεται και χρειάζεται φροντίδα για να φτάσει ψηλά.

Δίνονται σημειώσεις και βεβαίωση συμμετοχής
Η δήλωση συμμετοχής είναι απαραίτητη.

Για πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής: κλικ εδώ! 

Εσύ τι ξέρεις για την Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή;

Τους τελευταίους μήνες γίνεται μία σημαντική προσπάθεια από 59 αγγλόφωνους ακαδημαϊκούς και κλινικούς επιστήμονες για τον ορισμό, τα διαγνωστικά κριτήρια και την εξεύρεση μίας κοινά αποδεκτής ορολογίας για να καλύψει τις διαταραχές της γλωσσικής ανάπτυξης.

Στο βίντεο η Dr. Dorothy Bishop εξηγεί τη διαδικασία αυτή, τους λόγους για τους οποίους είναι αναγκαίος ο καθορισμός της Αναπτυξιακής Γλωσσικής Διαταραχής και τη σημασία της ενημέρωσης.

Στο παρακάτω βίντεο ο Eddie και ο Dyls (με ελληνικούς υπότιτλους) εξηγούν με απλά λόγια τι είναι η Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή σε τρία βήματα:

1. Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή = Δυσκολίες στην ομιλία και/ ή στην κατανόηση του λόγου

2. Είναι κρυμμένη αλλά συχνή καθώς επηρεάζει 2 παιδιά ανά τάξη κι έχει αντίκτυπο στην ανάγνωση και γραφή, στη μάθηση, στις φιλίες και στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού

3. Η υποστήριξη μπορεί να κάνει τη διαφορά. Η υποστήριξη από επαγγελματίες όπως οι λογοθεραπευτές και οι εκπαιδευτικοί είναι πολύ σημαντική.

Συγκεντρωμένες πληροφορίες και πλήρη ενημέρωση για τα νέα δεδομένα θα βρείτε ακολουθώντας τον σύνδεσμο.

Ενημερωθείτε από τα κοινωνικά δίκτυα:
Raise Awareness of Developmental Language Disorder στο Facebook
Raise Awareness of Developmental Language Disorder στο Twitter

Πολλά ευχαριστώ στην Κατερίνα Δρακουλάκη, Λογοθεραπεύτρια για τη σοβαρή κινητοποίηση και ενημέρωση.

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

10 Δραστηριότητες Κατανόησης Λόγου

Η αντίληψη του λόγου είναι η ικανότητά μας να κατανοούμε τη γλώσσα. Περιλαμβάνει την άντληση πληροφοριών και νοημάτων από τις καθημερινές μας δραστηριότητες (π.χ. πρώτα θα ντυθώ κι έπειτα θα βγω από το σπίτι για να πάω στο σχολείο), από οπτικά ερεθίσματα (π.χ. ο μπαμπάς έβαλε τα παππούτσια του άρα θα βγει έξω), από ήχους και λέξεις (π.χ. η λέξη γάτα σημαίνει το γκρι ζωάκι που έχω στο σπίτι και το χαϊδεύω, η σειρήνα σημαίνει ότι περνά το ασθενοφόρο), από έννοιες όπως είναι εκείνες του χρόνου, του τόπου, του μεγέθους, των χρωμάτων, από τη γραμματική (αλλαγές στις καταλήξεις που αλλάζουν το νόημα των λέξεων), από γραπτές πληροφορίες.

Η κατανόηση του λόγου βασίζεται με τη σειρά της σε άλλες πολύ σημαντικές δεξιότητες όπως:
α)η προσοχή και η συγκέντρωση-να μπορούμε να εστιάσουμε απερίσπαστοι σε μία δραστηριότητα.
β)οι προ-γλωσσικές δεξιότητες-οι χειρονομίες, οι εκφράσεις του προσώπου, η βλεμματική επαφή.
γ)οι κοινωνικές δεξιότητες- η αλληλεπίδραση με τους άλλους λεκτική ή μη, η συμμόρφωση στις κοινωνικές νόρμες.
δ)το παιχνίδι- η ενασχόληση με δραστηριότητες που προκαλούν χαρά και ικανοποίηση στο παιδί με ιδιαίτερο στόχο ή όχι.

Απλοί τρόποι για να ενισχύσουμε την αντίληψη του λόγου στο παιδί είναι:

1. Βιβλία: Διαβάστε μαζί με το παιδί το αγαπημένο του βιβλίο, κάνετε ερωτήσεις σχετικά με την ιστορία, ζητήστε του να δείξει πράγματα και γεγονότα στις εικόνες.
2. Εντολές και Οδηγίες: Με τη βοήθεια μίας κούκλας ή γαντόκουκλας δώστε οδηγίες στο παιδί σε ένα παιχνίδι εμποδίων. Η κούκλα μπορεί να του/ της λέει να ανέβει στην καρέκλα ή να κάνει τούμπα, να πάρει ένα πιάτο και να το αφήσει πάνω στο κρεβάτι. Θα είναι πιο αστείο για το παιδί αν κάνετε τη δραστηριότητα εναλλάξ.
3. Περίπου τυφλόμυγα: Βάλτε σε μία αδιαφανή τσάντα μικροαντικείμενα. Βάλτε μέσα το χέρι και πιάστε ένα αντικείμενο χωρίς να το δείτε. Περιγράψτε στο παιδί πώς είναι αυτό το αντικείμενο και τη χρησιμότητά του, ενώ εκείνο θα πρέπει να μαντέψει τι είναι. Αντίστοιχα, μπορεί να βάλει εκείνο το χέρι του μέσα στη τσάντα και εσείς να προσπαθείτε να μαντέψετε τι είναι κάνοντας ερωτήσεις κλειστού τύπου (“είναι στρόγγυλο”, “το βρίσκω στο μπάνιο;”,
   “είναι καφέ;” κλπ).
4. Παζλ: Βοηθήστε το παιδί να ολοκληρώσει ένα παζλ που είναι λίγο πιο σύνθετο, συγκεντρώνοντας την προσοχή του σε συγκεκριμένα κομμάτια. Για παράδειγμα, αν το παζλ απεικονίζει μία φάρμα μπορείτε να του πείτε “Βρες τη γάτα. Η γάτα θα μπει δίπλα στην αγελάδα.”. Σημαντικό είναι να μην γίνετε φορτικοί αλλά να είστε παρόντες και να προσφέρετε βοήθεια όπου χρειάζεται.
5. Αγορά: Παίξτε “σούπερ μάρκετ” μέσα στο σπίτι σας. Δώστε του ένα καλάθι ή μία τσάντα ή ένα παιδικό καρότσι σούπερ μάρκετ και ζητήστε του να συγκεντρώσει αυτά που χρειάζεστε για να μαγειρέψετε ή να ετοιμάσετε μία βαλίτσα ή το μπάνιο του αδερφού του/ της: “Η ζάχαρη είναι στο ντουλάπι” ή “Θέλω το σαμπουάν του μπέμπη, την πετσέτα του και το κίτρινο παπάκι” είναι οδηγίες που μπορούν εύκολα να αλλάξουν βαθμό δυσκολίας και να προσαρμοστούν στις ανάγκες κάθε παιδιού.
6. Μάζεμα παιχνιδιών: Μετά από μερικές ευχάριστες στιγμές παιχνιδιού με τα παιχνίδια όλα σκορπισμένα στο πάτωμα μπορείτε να ζητήσετε από το παιδί να μαζέψει το καθένα ανάλογα με την κατηγορία στη οποία ανήκει: "Μάζεψε πρώτα τα ζώα/ φρούτα" ή "Τώρα θα μαζέψουμε όλα τα οχήματα που έχουν δύο ρόδες".
7. Παντομίμα: Είναι ωραίο παιχνίδι για όλη την οικογένεια, όπου ένας δίνει τη λέξη ή φράση ή την εικόνα στο παιδί κι εκείνο θα πρέπει να την περιγράψει χωρίς να μιλήσει, μόνο με τις κινήσεις του σώματος για να μαντέψουν οι άλλοι. Το ίδιο μπορεί να γίνει και ζωγραφίζοντας σαν το Pictionary.
8. Επιτραπέζια και οικογενειακά παιχνίδια: Το Twister είναι ωραίο παιχνίδι για ενίσχυση εντολών, εκμάθηση των μερώτου σώματος και βασικών εννοιών. Παιχνίδια όπως το Taboo και το Μάντεψε Ποιος είναι ιδανικά για να ενισχυθεί η κατανόηση του λόγου σε μεγαλύτερα παιδιά.
9. Ψάξε και Βρες: Αυτού του τύπου οι δραστηριότητες υπάρχουν ως βιβλία, εφαρμογές για κινητά και τάμπλετ, είναι ακόμη διαθέσιμα ως εκτυπώσιμες σελίδες στο διαδίκτυο (I Spy). Εναλλακτικά μπορείτε να το παίξετε και με τα σκόρπια στο πάτωμα παιχνίδια ζητώντας από το παιδί να βρει ένα αντικείμενο με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που είναι κρυμμένο ανάμεσα σε άλλα παρόμοια: "Βρες εκείνο που είναι μικρό και στρόγγυλο" ή "Βλέπω το στρατιωτάκι".
10. Παιχνίδι: Αφήστε το παιδί να οδηγήσει το παιχνίδι και συμμετέχετε δίνοντας τις σωστές πληροφορίες ονομάζοντας αντικείμενα, πράξεις, χαρακτηριστικά έννοιες χώρου και χρόνου με τρόπο ομαλό χωρίς να γίνετε φορτικοί. Ενισχύστε τη δημιουργικότητά του και περάστε καλά.

Καλή Διασκέδαση!


(photo credits CC0 Public Domain) 

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Ίσως σας ενδιαφέρει: 17 Δραστηριότητες Έκφρασης Λόγου

"Πες Α-ΛΕΥ-ΡΙ!"

"Πες μπάλα. ΜΠΑ-ΛΑ. Αφού την ξέρεις. Κοίτα! Η μπάλα. Πες κι εσύ μπάλα. ΜΠΑ-ΛΑ."
Το μικρούλι παρ' όλο που έχει ακούσει τη λέξη "μπάλα" πέντε φορές δεν λέει τη λέξη αλλά κλαίει γοερά. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας η αγαπημένη του μπάλα είναι ακριβώς μπροστά του, στα χέρια της μαμάς/ του μπαμπά αλλά δεν μπορεί να παίξει μαζί της εφόσον δεν έχει πει τη λέξη που του ζητείται. Αν μπορούσε όμως, θα την έλεγε και όλοι θα ήταν ευτυχισμένοι. Τελικά, το πιθανότερο είναι να του δοθεί η μπάλα και το κλάμα να σταματήσει, είτε πει τη λέξη είτε όχι και η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί χωρίς νόημα.

Όταν πιέζουμε ένα βρέφος που μόλις αρχίζει να μιλά να πει μία λέξη ουσιαστικά το μαθαίνουμε να μιμείται, να επαναλαμβάνει αυτό που του λέμε. Το παιδί μπορεί, όντως να μάθει να ονομάζει αντικείμενα αλλά είναι αληθινά αυτός ο στόχος μας; Μοιάζει με άχρωμη καταλογογράφηση των αντικειμένων του σπιτιού. Εκείνο που είναι σημαντικό είναι να διδάξουμε στο παιδάκι μας την αξία της επικοινωνίας και της αλληλεπίδρασης. Όταν δείχνει ή απλώνει το χέρι στην μπάλα που κρατάμε, επιχειρεί να επικοινωνήσει μαζί μας. Τότε είναι η στιγμή που επιβραβεύουμε αυτή την προσπάθειά του προσφέροντας τη λέξη (και το αντικείμενο) δημιουργώντας τη σύνδεση: "Θέλεις την μπάλα; Πάρε την μπάλα". Του δείχνουμε τη σχέση του αντικειμένου με τη λέξη και όταν είναι έτοιμο θα μας ζητήσει την μπάλα χρησιμοποιώντας και ομιλία. Μέχρι τότε απολαμβάνουμε την μεταξύ μας αλληλεπίδραση και λειτουργούμε ως πρότυπο ομαλής και ευχάριστης επικοινωνίας.

Για να φτάσει ένα παιδί να χρησιμοποιεί λέξεις αυθόρμητα στο λόγο του και να μιλά όπως ένας ενήλικας, περνά από στάδια και το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να τα υποστηρίξουμε και να τα ενισχύσουμε. Και δεν υπάρχει καλύτερος σύντροφος επικοινωνίας από τους γονείς που γνωρίζουν κάθε ανάγκη και επιθυμία του παιδιού τους πριν ακόμη την εκφράσει. Έχουμε ρόλο υποστηρικτικού συνομιλητή, όχι στρατηγού. Επίσης, ποτέ δεν πρέπει να στερούμε βασικές ανάγκες από το παιδί με στόχο να του διδάξουμε λέξεις (πχ. νερό ή φαγητό). Όταν το παιδάκι κλαίει γιατί θέλει κάτι το βοηθάμε να δείξει αυτό που θέλει κι έτσι ενισχύουμε τις δεξιότητες της επικοινωνίας του λίγο περισσότερο. Αντίστοιχα όταν δείχνει αυτό που θέλει, το βοηθάμε να χρησιμοποιήσει μαζί κι ένα νόημα ή ήχο. Όταν μαθαίνει να χρησιμοποιεί λέξεις μπορούμε να του δώσουμε δύο επιλογές για να επιλέξει αυτό που θέλει. Όταν βλέπουμε ότι το παιδί εξελίσσεται και η γλώσσα του αναπτύσσεται σε όλα τα επίπεδα, σταδιακά αποσύρουμε την υποστήριξή μας και τα πλεονάζοντα ερεθίσματα στρώνοντας τον δρόμο για τον ανεξάρτητο, αυθόρμητο λόγο.

Τα παιδιά μαθαίνουν να μιλούν, να επικοινωνούν και αναπτύσσουν τις γλωσσικές δεξιότητές τους ομαλά και φυσικά μέσα από την καθημερινή αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους σε απλές καταστάσεις ρουτίνας. Χαρείτε αυτές τις πολύτιμες στιγμές και περάστε καλά μαζί χωρίς να πιέζετε και να πιέζεστε.

Εάν παρατηρήσετε αργή εξέλιξη στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας, επικοινωνήστε με έναν λογοθεραπευτή/ λογοθεραπεύτρια για μία πρώιμη αξιολόγηση του λόγου του/ της. 

Photo: CC0 Public Domain via Pixabay

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια
Κομνηνών 39 και Χασιώτη
Ιωάννινα
evageliasoupi@gmail.com

Διεθνής Συμφωνία για τη Διάγνωση των Παιδιών με Προβλήματα στη Γλωσσική Ανάπτυξη

Η έλλειψη μιας συμφωνίας σχετικά με τα κριτήρια και την ορολογία σχετικά με τις δυσκολίες λόγου παιδιών επηρεάζει την πρόσβαση σε υπηρεσίες αλλά και εμποδίζει την έρευνα και την κλινική πράξη. Μια διεθνής ομάδα αποτελούμενη από 57 ειδικούς (CATALISE panel), η οποία συμπεριελάμβανε λογοθεραπευτές, (σχολικούς) ψυχολόγους, παιδιάτρους, ψυχιάτρους, εκπαιδευτικούς και εκπροσώπους φιλανθρωπικών οργανώσεων υπό την ηγεσία της καθηγήτριας Dorothy Bishop, έχει καταλήξει σε μια συμφωνία.
Η ομάδα συμφώνησε ο όρος ‘Γλωσσική διαταραχή’ (language disorder) να αναφέρεται σε παιδιά με δυσκολίες λόγου που δημιουργούν εμπόδια στην επικοινωνία ή στη μάθηση στην καθημερινότητά τους και όπου είναι γνωστό από την έρευνα ότι τα παιδιά αυτά είναι απίθανο να ξεπεράσουν τις δυσκολίες μόνα τους.
Η ομάδα συμφώνησε επίσης ο όρος Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή (developmental language disorder) για τις περιπτώσεις όπου η γλωσσική διαταραχή δεν σχετίζεται με άλλη γνωστή βιοϊατρική κατάσταση όπως:

• Διαταραχές αυτιστικού φάσματος
• Επίκτητες δυσκολίες λόγου μετά από εγκεφαλική βλάβη
• Επίκτητη επιληπτική αφασία στην παιδική ηλικία
• Ορισμένες νευροεκφυλιστικές διαταραχές
• Γενετικές διαταραχές όπως το σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση
• Δυσκολίες του προφορικού λόγου σχετιζόμενες με απώλεια ακοής

Στην περίπτωση που ένα παιδί έχει μια από τις προαναφερθείσες διαγνώσεις, η ομάδα συστήνει τη διάγνωση Γλωσσική Διαταραχή που σχετίζεται με Χ (όπου Χ μια από τις ανωτέρω διαγνώσεις).

Επιπλέον, συμφωνήθηκε ότι
(1) Διάγνωση ΑΓΔ μπορεί να δοθεί ακόμη κι αν το παιδί έχει παράγοντες κινδύνου όπως:

• Οικογενειακό ιστορικό
• Αγόρι
• Χαμηλό κοινωνικοοικονομικό στάτους
• Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο γονέων
• Παραμέληση ή κακοποίηση
• Προβληματικό περιγεννητικό και προγεννητικό ιστορικό

(2) ΑΓΔ μπορεί να συνυπάρχει με άλλες νευροαναπτυξιακές διαταραχές και μια διάγνωση ΑΓΔ μπορεί ακόμη να δοθεί. Αυτές οι διαταραχές συμπεριλαμβάνουν δυσκολίες στους παρακάτω τομείς:

• Προσοχή (π.χ. ΔΕΠΥ)
• Κίνηση (π.χ. δυσπραξία, δυσαρθρία)
• Γραφή και ανάγνωση
• Ομιλία
• Εκτελεστικές λειτουργίες
• Προσαρμοστική συμπεριφορά
• Δυσκολίες συμπεριφοράς
• Ακουστική επεξεργασία
• Νοητική υστέρηση

(3) Η ΑΓΔ δεν απαιτεί αναντιστοιχία μεταξύ γλωσσικών και μη γλωσσικών ικανοτήτων. Η παρακάτω εικόνα (σχήμα 1) δείχνει τα ερωτήματα που μπορεί να τεθούν για να δοθεί μια διάγνωση ΑΓΔ ή ΓΔ (παρμένη από το άρθρο).

Ο όρος Ανάγκες Ομιλίας, Λόγου και Επικοινωνίας διατηρείται σαν μια ευρεία κατηγορία που περιλαμβάνει όλα τα παιδιά με ΑΓΔ και Γλωσσική Διαταραχή, αλλά επίσης περιλαμβάνει όλα τα υπόλοιπα παιδιά που έχουν δυσκολίες ομιλίας, λόγου και επικοινωνίας για οποιοδήποτε λόγο. Αυτός ο όρος θεωρείται χρήσιμος για οποιονδήποτε στοχεύει να οργανώσει υπηρεσίες παροχής θεραπείας. Η σχέση μεταξύ των διαφορετικών διαγνώσεων καταδεικνύεται στο σχήμα 2:

Περίληψη
Susan Ebbels

 Μετάφραση

Κατερίνα Δρακουλάκη

Λογοθεραπεύτρια, MSc

katerina.drakoulaki@gmail.com 

Twitter @KDrakoulaki

Σχετική βιβλιογραφία:

1. Bishop DV, Snowling MJ, Thompson PA, Greenhalgh T, CATALISE-2 consortium.(2016) CATALISE: a multinational and multidisciplinary Delphi consensus study of problems with language development. Phase 2. Terminology. PeerJ Preprints4:e2484v1 https://doi.org/10.7287/peerj.preprints.2484v1
2. Bishop, D. V. M., Snowling, M. J., Thompson, P. A., Greenhalgh, T., & The CATALISE Consortium. (2016). CATALISE: a multinational and multidisciplinary Delphi consensus study. Identifying language impairments in children. PLOS One, 11(7), http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0158753
3. Ebbels, S. (2014) Introducing the SLI debate.International Journal of Language and Communication Disorders. 49, 377-380. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1460- 6984.12119/full